Επτά τραγικές ερωτικές ιστορίες που μεταφέρθηκαν στην όπερα

Ξέρετε τι λένε για τα καλά πράγματα… Αργούν να γίνουν. Στην 76χρονη ιστορία της, η Εθνική Λυρική Σκηνή ανεβάζει για πρώτη φορά μία από τις πιο επιδραστικές -και πιο απαιτητικές ως προς την παραγωγή- όπερες, το «Τριστάνος και Ιζόλδη» του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Μία ιστορία ενός παθιασμένου έρωτα με τραγική κατάληξη. Δεν είναι ούτε η πρώτη, ούτε η τελευταία φορά που ένας συνθέτης όπερας είχε ως πηγή έμπνευσης ένα ζευγάρι του οποίου ο έρωτας οδήγησε σε τραγωδία. Επιλέξαμε επτά τραγικές ερωτικές ιστορίες που πέρασαν στον κόσμο της όπερας και σας τις παρουσιάζουμε.

«Ορφέας»

Ο Ορφέας παντρεύεται την Ευρυδίκη και οι δυο τους γιορτάζουν τον έρωτά τους μαζί με νύμφες και ποιμένες. Ωστόσο στη συνέχεια, η Ευρυδίκη πεθαίνει από τσίμπημα φιδιού. Ο Ορφέας αποφασίζει να κατέβει στον Κάτω Κόσμο για να φέρει πίσω στη γη τη γυναίκα του. Ο Πλούτωνας δέχεται το αίτημα του θνητού, όμως ο Ορφέας δεν τηρεί τον όρο που του έθεσε, με αποτέλεσμα η Ευρυδίκη να γυρίσει στον Άδη. Στο τέλος, ο απαρηγόρητος Ορφέας ανεβαίνει στους ουρανούς με τον Απόλλωνα, όπου βλέπει στα αστέρια το πρόσωπο της αγαπημένης του. Μία μπαρόκ όπερα του Κλαούντιο Μοντεβέρντι

σε λιμπρέτο του Αλεσάντρο Στρίτζιο που στηρίζεται στον γνωστό αρχαιολογικό μύθο. Γράφτηκε το 1607.

«Άκις και Γαλάτεια»

Μία θεά και ένας θνητός ζουν ευτυχισμένοι τον έρωτά τους. Ανάμεσά τους, όμως, θέλει να μπει ένας τρίτος: ο κύκλωπας Πολύφημος που είναι ερωτευμένος με τη Γαλάτεια. Καθώς οι δύο εραστές ορκίζονται αιώνια πίστη ο ένας στον άλλο, ο Πολύφημος δεν μπορεί να συγκρατήσει την οργή του και συνθλίβει τον Άκι κάτω από έναν βράχο. Αν και η Γαλάτεια δεν μπορεί να τον επαναφέρει τον Άκι στη ζωή, χρησιμοποιεί τις δυνάμεις της για να μετατρέψει το σώμα του σε μία πανέμορφη κρήνη. Μία ιστορία της ελληνικής μυθολογίας που ο Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ μετέτρεψε σε όπερα σε λιμπρέτο του Τζον Γκέι. Το «Άκις και Γαλάτεια» χαρακτηρίστηκε μάλιστα ως η καλύτερη βουκολική όπερα που γράφτηκε ποτέ. Η πρεμιέρα της πραγματοποιήθηκε το 1718.

«Τριστάνος και Ιζόλδη»

Ο ιππότης Τριστάνος φέρνει την Ιρλανδή πριγκίπισσα Ιζόλδη ως νύφη στον θείο του βασιλιά Μάρκο της Κορνουάλης. Κατά το ταξίδι της επιστροφής στο πλοίο, με αφορμή ένα μαγικό ποτό, Τριστάνος και Ιζόλδη εξομολογούνται τον έρωτά τους. Στην Κορνουάλη, κατά την απουσία του βασιλιά σε κυνήγι, συναντιούνται ερωτικά. Ο Μάρκος τους βρίσκει μαζί και σε συμπλοκή που ακολουθεί ο Τριστάνος τραυματίζεται θανάσιμα. Μεταφέρεται στον πύργο του στη Βρετάνη, όπου παραληρεί. Όταν η Ιζόλδη φτάνει κοντά του είναι πια αργά: ο Τριστάνος ξεψυχά στα χέρια της και εκείνη τον ακολουθεί με σκοπό την παντοτινή ένωση μαζί του. Εμπνευσμένος από τον κέλτικο μύθο και επηρεασμένος και από την προσωπική του ζωή εκείνη την περίοδο, ο Ρίχαρντ Βάγκνερ συνέθεσε μία από τις κορυφαίες όπερες, η οποία έκανε πρεμιέρα στο Μόναχο το 1865 και παρουσιάζεται αυτές τις ημέρες από την Λυρική.

«Ρωμαίος και Ιουλιέτα»

 
Δεν υπάρχει κάποιος που να μη γνωρίζει τη θρυλική τραγωδία του Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Στη Βερόνα του Μεσαίωνα, ο Ρωμαίος της οικογένειας των Μοντέγων ερωτεύεται την Ιουλιέτα των Καπουλέτων. Ο νεανικός και παθιασμένος έρωτάς τους, όμως, είναι απαγορευμένος, καθώς οι οικογένειές τους μισιούνται θανάσιμα. Το σχέδιό τους να δραπετεύσουν από αυτόν τον παραλογισμό δεν τελεσφορεί και οι δύο εραστές καταλήγουν νεκροί. Έξι όπερες έχουν ως θέμα τη συγκεκριμένη ιστορία. Η όπερα του Σαρλ Γκουνό σε λιμπρέτο Ζιλ Μπαρμπιέ και Μισέλ Καρέ έκανε πρεμιέρα στο Παρίσι το 1867. Είναι προγραμματισμένη να παρουσιαστεί από την ΕΛΣ στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματός της (2014-2019).

«Αΐντα»

 
Στην εποχή των Φαραώ, η πριγκίπισσα της Αιθιοπίας Αΐντα είναι αιχμάλωτη στην Αίγυπτο και ερωτευμένη με τον Ρανταμές, αρχιστράτηγο του αιγυπτιακού στρατού, ο οποίος θέλει να την παντρευτεί. Αντίζηλός της είναι η Άμνερις, κόρη του βασιλιά της Αιγύπτου. Υποκύπτοντας στην επιθυμία του πατέρα της, η Αΐντα εκμαιεύει από τον Ρανταμές τα σχέδια δράσης του Αιγυπτιακού στρατού. Ο Ρανταμές συλλαμβάνεται για προδοσία και καταδικάζεται από το ιερατείο σε θάνατο. Ούτε η παρέμβαση της Αμνέριδας είναι ικανή να τον σώσει. Στην κρύπτη του ναού του Ηφαίστου, όπου κλείνεται ζωντανός, έχει κρυφτεί επίσης η Αΐντα. Εκεί, οι δύο εραστές συναντώνται και πεθαίνουν γαλήνια έχοντας ο ένας τον άλλο. Η όπερα του Τζουζέπε Βέρντι σε λιμπρέτο του Αντόνιο Γκιζλαντσόνι έκανε πρεμιέρα στο Κάιρο το 1871.

«Οθέλλος»

 
Στην Κύπρο, ο ραδιούργος Ιάγος δηλητηριάζει με σατανική μεθοδικότητα τη σχέση μεταξύ του Οθέλλου και της αθώας γυναίκας του Δυσδαιμόνας. Ο Οθέλλος τυφλώνεται από το πάθος και τη ζήλεια του και τελικά στραγγαλίζει τη Δυσδαιμόνα. Όταν η συνωμοσία του Ιάγου αποκαλύπτεται, ο Οθέλλος αυτοκτονεί. Το αριστούργημα του Σαίξπηρ έγινε όπερα από τον Τζουζέπε Βέρντι (η προτελευταία του) σε λιμπρέτο του Αρίγκο Μπόιτο. Έκανε πρεμιέρα στη Σκάλα του Μιλάνου το 1887, ενώ πέρυσι το καλοκαίρι παρουσιάστηκε σε μία μεγαλειώδη παραγωγή της Λυρικής Σκηνής στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.

«Πελλέας και Μελισσάνθη»

Ο πρίγκιπας Γκολώ συναντά μία μυστηριώδη νέα, τη Μελισσάνθη, χαμένη στο δάσος. Την παντρεύεται και τη φέρνει στο κάστρο του παππού του. Εκεί, η Μελισσάνθη ερωτεύεται τον νεότερο ετεροθαλή αδελφό του Γκολώ, Πελλέα, προκαλώντας τη ζήλια του συζύγου της. Ο τελευταίος φτάνει στα άκρα για να μάθει την αλήθεια σχετικά με τη σχέση του ζευγαριού, αναγκάζοντας ακόμα και το παιδί του να τους κατασκοπεύσει. Ο Πελλέας αποφασίζει να εγκαταλείψει το κάστρο, όμως κανονίζει να συναντήσει μία τελευταία φορά τη Μελισσάνθη. Ο Γκολώ ακούει τους δύο να εξομολογούνται τον έρωτά τους ο ένας στον άλλο και σκοτώνει τον αδελφό του. Η Μελισσάνθη πεθαίνει λίγο αργότερα, τραυματισμένη και αυτή από το ξίφος του Γκολώ. Η μοναδική ολοκληρωμένη όπερα του Κλωντ Ντεμπυσσύ, βασισμένη στο το ομώνυμο θεατρικό έργο του Μωρίς Μαίτερλινκ. Έκανε πρεμιέρα το 1902 στο Παρίσι. Η όπερα είναι προγραμματισμένη να παρουσιαστεί από την ΕΛΣ.