Οι Δρόμοι του κρασιού στην Αθήνα

Οι Δρόμοι κρασιού Αθήνας είναι μια πρωτοβουλία που βασίζεται κυρίως σε οινοπαραγωγούς της Αττικής που έχουν σκοπό να συνδέσουν τα οινοποιεία με τους διάσπαρτους αρχαιολογικούς χώρους και τα φυσικά αξιοθέατα του λεκανοπεδίου. Είναι μια δουλειά που γίνεται με πολλή αγάπη, με την ιδέα του νέου επιχειρείν να εφαρμόζεται κατά γράμμα από ανθρώπους που θέλουν να βασιστούν στις δικές τους δυνάμεις για να τα καταφέρουν. Στην προσπάθεια τους αυτή να προωθήσουν την ελληνική παραγωγή κρασιού και να τη διαδώσουν έχουν τη βοήθεια και την αμέριστη συμπαράσταση του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, κυρίως στην ανάδειξη του Σαββατιανού, της ντόπιας ποικιλίας της Αττικής.

Συνάντησα την Αναστασία Φράγκου και μου εξήγησε τι είναι ακριβώς αυτό που κάνουν πέντε πολύ σπουδαίοι οινοπαραγωγοί της Αθήνας. Η ίδια είναι μια νέα παραγωγός κρασιού, της οποίας το οινοποιείο ίδρυσε το 1986 ο πατέρας της στη Ραφήνα, στην περιοχή του Νέου Βουτζά. Η κυρία Φράγκου πήρε τα ηνία της επιχείρησης το 1999, μαζί με το σύζυγό της Διονύση. Σχεδόν αμέσως ξεκίνησε τον εκσυγχρονισμό της και την αλλαγή όλων σχεδόν των μηχανημάτων με σκοπό την παραγωγή περισσότερο ποιοτικού κρασιού.

Όπως μου είπε η ίδια «προερχόμαστε και οι δύο από οικογένειες που είχαν άμεση σχέση με την παραγωγή κρασιού, αλλά και από μια περιοχή παραδοσιακά οινοπαραγωγική. Έτσι, ήταν φυσικό ο κύριος στόχος μας να είναι η ανάδειξη της τοπικής ποικιλίας Σαββατιανό και η παραγωγή ενός 'εμφιαλωμένου κρασιού' που να μπορεί να ανταγωνιστεί άλλες πιο καταξιωμένες ελληνικές ή διεθνείς ποικιλίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Πολύτιμο σύμμαχο, σε αυτό το εγχείρημα, δεν είχαμε άλλον, παρά τον αμπελώνα μας».
Έναν ιδιόκτητο αμπελώνα περίπου 100 στρεμμάτων, που μετρούσε ήδη πάνω από πενήντα χρόνια ζωής. «Τόσο οι χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις -λόγω ακριβώς της ηλικίας και της ωριμότητας των πρέμνων- όσο και το ιδανικό μικροκλίμα της περιοχής, με κυρίαρχη την επίδραση της θαλάσσιας αύρας, μας εξασφάλιζε εξαιρετική 'πρώτη ύλη'. Τότε, δε, ξεκινήσαμε και τη δημιουργία ενός αμπελώνα με ερυθρές ποικιλίες, κάτι που ακόμα και σήμερα δεν είναι τόσο διαδεδομένο, με τη φύτευση των πρώτων κλιμάτων Αγιωργίτικου», συνεχίζει η κυρία Φράγκου.

Όπως υπογραμμίζει, «στα τέλη της δεκαετίας του '90, η ζήτηση για τις ελληνικές ποικιλίες στα καλά εστιατόρια ήταν πολύ μικρή με αποτέλεσμα οι περισσότεροι οινοποιοί να στρέφονται στην παραγωγή ξένων ποικιλιών. Νομίζω όμως ότι αυτό έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και όλο και περισσότεροι επιστρέφουν στην καλλιέργεια γηγενών ποικιλιών. Στην πορεία φυτέψαμε και Μαλαγουζιά, που και αυτή είχε εξαιρετικά αποτελέσματα στη περιοχή της Αττικής, δίνοντας διαφορετικά κρασιά σε σχέση με αυτά που ήδη γνωρίζαμε από τη Β. Ελλάδα. Τα πρώτα χρόνια πειραματιστήκαμε αρκετά με το Σαββατιανό μέχρι να καταλήξουμε σε συγκεκριμένο αμπελοτόπι, το οποίο μας έδινε ικανοποιητικά αποτελέσματα κάθε χρονιά».

Πάντως τα τελευταία χρόνια οι ιδιόκτητοι μαζί με τους συνεργαζόμενους αμπελώνες ξεπερνούν τα 350 στρέμματα, όλοι στην περιοχή Ραφήνας, Σπατών και Πικερμίου. Οι ετικέτες που παράγει το οινοποιείο είναι έξι και είναι οι εξής: Αβέρκιος Λευκός από Σαββατιανό , Αβέρκιος Ερυθρός από Αγιωργίτικο , Σαββατιανό Αναστασία Φράγκου, Νέηλυς – Μαλαγουζιά, Άλυπος Οίνος από Merlot και Syrah και Ροζέ από Αγιωργίτικο και Sangiovese.
Η ίδια μας δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για την ποικιλία του Σαββατιανού αλλά και για την πρωτοβουλία που έχει αναλάβει μαζί με τους υπόλοιπους οινοπαραγωγούς της περιοχής.

Η προσπάθεια αυτή έχει την ανταπόκριση που θα θέλατε;
Τα τελευταία χρόνια μπορώ να πω ότι οι προσπάθειες μας βρίσκουν ανταπόκριση. Την πρώτη φορά που στείλαμε το Σαββατιανό στον Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης το 2005, δεν πιστεύαμε ότι ανάμεσα σε 3.500 δείγματα κρασιών σχεδόν απ’ όλο τον κόσμο, το Σαββατιανό θα αποσπούσε το χρυσό μετάλλιο. Η καλή πορεία συνεχίστηκε και τις επόμενες χρονιές με το Σαββατιανό να έχει αποσπάσει μετάλλια και σε διαγωνισμούς στο εξωτερικό όπως στον Concour Mondial de Bruxelles -έναν πολύ σημαντικό διαγωνισμό με πάνω από 8.500 δείγματα από όλο τον κόσμο-, αλλά και στον Finger Lake Wine Competition New York. Το επόμενο κρασί μας, το Νέηλυς-Μαλαγουζιά ακολούθησε κι αυτό την πορεία του Σαββατιανού με διακρίσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (χρυσά και ασημένια μετάλλια). Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει αυξηθεί και η ζήτηση των συγκεκριμένων κρασιών και παρά την οικονομική κρίση, έχουμε αύξηση των πωλήσεων. Σε αυτό έχει βοηθήσει βέβαια και η στροφή του καταναλωτικού κοινού σε μικρούς παραγωγούς αλλά και η άνθηση των wine bars στο κέντρο της Αθήνας, που επιλέγουν να βάλουν ετικέτες από μικρούς παραγωγούς, επιτρέποντας στους τελευταίους να έχουν μια καλύτερη πρόσβαση σε ένα καταναλωτικό κοινό που «ψάχνεται» περισσότερο στο θέμα κρασί.



Η ελληνική παραγωγή κρασιού και της ιδιαίτερης ποικιλίας Σαββατιανού μπορεί να ανταγωνιστεί ποικιλίες κρασιών του εξωτερικού;
Όπως ανέφερα και στα προηγούμενα, το να παίρνει ένα κρασί Σαββατιανό διακρίσεις στο εξωτερικό δείχνει ότι η δουλειά που έχει γίνει στη βελτίωση της ποιότητας αυτής της ποικιλίας έχει αποδώσει καρπούς. Νομίζω, πως γενικά οι οινοποιοί της Αττικής έχουμε καταφέρει να αναδείξουμε την ποικιλία αυτή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Εκτιμώ, πως ένα καλά οινοποιημένο Σαββατιανό δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από ένα Pinot Grigio. Ένα σωστά παλαιωμένο Σαββατιανό, περασμένο από βαρέλι, μπορεί να ικανοποιήσει ιδιαίτερες γεύσεις και ίσως να έκλεβε τη θέση ενός βαρελάτου Chardonnay. Μην ξεχνάμε όμως πως το θέμα δεν είναι μόνο η ποιότητα αλλά και η αναγνωρισιμότητα. Και αν στον πρώτο τομέα, στο Σαββατιανό έχουμε κάνει άλματα, στον δεύτερο έχουμε ακόμα δρόμο.

Ένας νέος παράγωγος έχει να κερδίσει στο βήμα της παράγωγης και εμφιάλωσης κρασιού;
Ένας νέος παραγωγός σήμερα θα πρέπει να περάσει οπωσδήποτε στη μεταποίηση του προϊόντος. Το να καλλιεργείς μόνο το αμπέλι ειδικά στην Αττική και να πουλάς τα σταφύλια δεν έχει απολύτως κανένα κέρδος. Η καλλιέργεια στη περιοχή μας έχει μεγάλο κόστος (λόγω των στρεμματικών αποδόσεων και της ιδιαιτερότητας του αμπελώνα). Η μοναδική λύση είναι κάποιος να περάσει στη μεταποίηση του προϊόντος δηλαδή στην παραγωγή αλλά και εμφιάλωση κρασιών. Βέβαια εδώ μπαίνει και το θέμα της επένδυσης που πρέπει να κάνει ένας νέος παραγωγός, το οποίο είναι αρκετά μεγάλο και με μακρόχρονη απόσβεση. Η άποψή μου είναι ότι η μεταποίηση και τυποποίηση των ελληνικών προϊόντων είναι μονόδρομος για την ανάπτυξη της οικονομίας μας.



Η ελληνική πολιτεία είναι κοντά σε αυτό που κάνετε; Ποια είναι τα κυρίως προβλήματα που αντιμετωπίζετε;
Έχουμε μάθει όλα αυτά τα χρόνια να στηριζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις. Στην περιφέρεια, πράγματι υπήρξαν ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης οινοποιείων. Στην Αττική δε γνωρίζω να έχουν έρθει χρήματα από κοινοτικά κονδύλια. Η Αττική συνήθως είναι εκτός επιδοτήσεων ακόμα και σε περιπτώσεις όπου ολόκληροι αμπελώνες καταστρέφονται εξαιτίας ασθενειών ή καιρικών φαινομένων. Αυτή τη στιγμή βέβαια τρέχουν κάποια προγράμματα προώθησης οίνων σε τρίτες χώρες μέσω της ΕΔΟΑΟ.

Πόσοι παραγωγοί κρασιού είστε σε αυτή την προσπάθεια; Ήταν εύκολο να συνεργαστείτε;
Τα Wines of Athens είναι μια πολύ φρέσκια συνεργασία πέντε οινοποιείων. Η ομάδα αποτελείται από τους κυρίους Παπαγιαννάκο, Κοκοτό, Μυλωνά, Μάρκου κι από εμένα. Κοινός στόχος και σκοπός μας είναι η ανάδειξη του Σαββατιανού και του Αττικού αμπελώνα, του μεγαλύτερου αμπελώνα στην Ελλάδα και ίσως του πιο παλιού, αφού έχει συνδεθεί με την αρχαία Αθήνα σε πολλές ιστορικές πηγές. Η ιστορία του Σαββατιανού χάνεται στα βάθη των αιώνων και σκοπός μας είναι να συνδέσουμε όλη αυτή την ιστορία και τα αρχαία μνημεία με την σύγχρονη εποχή και τα οινοποιεία μας μέσα από διαδρομές και δρόμους κρασιού. Ο Αττικός αμπελώνας με τα οινοποιεία του είναι σε απόσταση αναπνοής από τη πρωτεύουσα και τα σημαντικότερα μνημεία του κόσμου και αυτό είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα για τους παραγωγούς της Αττικής. Με όπλο την ποιότητα των κρασιών μας και την ιστορία μας μπορούμε να κάνουμε τα Wines of Athens ένα πολύ δυνατό brand name στο εξωτερικό και να προσελκύσουμε περισσότερο κόσμο στην Αθήνα αλλά και από την άλλη πλευρά να αυξήσουμε τις εξαγωγές μας.

Η ελληνική παραγωγή μπορεί να προχωρήσει σε σημείο τέτοιο που θα μπορούσατε να κάνετε και εξαγωγές;
Τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες παραγωγοί έχουν στραφεί προς το εξωτερικό με αποτέλεσμα οι εξαγωγές να έχουν αυξηθεί, αλλά όχι σε κάποιο ικανοποιητικό βαθμό. Πιστεύω ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας και υπάρχουν ακόμα αγορές ανεξερεύνητες που πρέπει να τολμήσουμε κι εκεί. Σε μεγάλες αγορές πρέπει να πηγαίνουμε σαν ομάδες για να μπορούμε να καλύψουμε τη ζήτηση επαρκώς. Για αυτό το λόγο πιστεύω ότι τα συνεργατικά σχήματα σαν το Wines of Athens θα έχουν καλύτερα αποτελέσματα.