Βουρκόλακας, για πρώτη φορά επί σκηνής

Ένα δύσκολο εγχείρημα επιχειρεί ο σκηνοθέτης Γιώργος Λύρας στη σκηνή του Θεάτρου Αποθήκη από την ερχόμενη Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου. Πρόκειται για το ανέβασμα -για πρώτη φορά στην Ελλάδα- του θεατρικού έργου «Βουρκόλακας» του Αργύρη Εφταλιώτη. 120 χρόνια μετά τη συγγραφή του η Νένα Μεντή στον επιβλητικό ρόλο της Μάνας και μια ομάδα νέων ηθοποιών θα προσπαθήσουν να συνομιλήσουν με την πάράδοση όπως το κάνει αυτό το μοναδικό έργο.

Ο Αργύρης Εφτιαλιώτης (1849-1923) υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής διανόησης στη μάχη για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας, μαζί με τον Αλέξανδρο Πάλλη και τον Γιάννη Ψυχάρη. Για το αριστουργηματικό αυτό έργο, που έχει μια σημαντική θέση στην ιστορία της σύγχρονης νεοελληνικής δραματουργίας, ο συγγραφέας αντλεί το θέμα του από τους λαϊκούς μύθους και το Τραγούδι του Νεκρού αδελφού που αποτέλεσε εμβληματικό ποίημα για τους ρομαντικούς κύκλους της κεντρικής Ευρώπης τον 19ο αιώνα.

Γοητεύεται από τη δύναμη της λαϊκής ποίησης και με στόχο την ανανέωση της Ελληνικής δραματουργίας, τόσο γλωσσικά αλλά όσο και θεματολογικά, γράφει το έργο αυτό στη δημοτική. Με μια γλώσσα πλούσια σε μνήμες και συναίσθημα, και ένα ύφος πιστό προς όλα τα μοτίβα των ρομαντικών, ο Βουρκόλακας γράφεται ως μια τραγωδία σε τρεις πράξεις. Ένα εφιαλτικός μύθος - εορτασμός της χαράς και του πένθους, της ζωής και του θανάτου, που διατηρεί τα στοιχεία της παραλογής αλλά εισάγει παράλληλα νέα δεδομένα.

Ο Λάσκαρης το χαρακτηρίζει ως το «δραματικότερον τραγούδι», ο Παπαντωνίου σημειώνει πως πρόκειται για «ακράτητο τόλμημα της φαντασίας», ο Καβάφης παρατηρεί πως «η λιτότης του είναι ελληνικότατη» ενώ ο Ξενόπουλος στην «Εστία» παρακινεί τους θιασάρχες να προσέξουν το έργο για την πνευματική του αξία και να το ανεβάσουν. Δυστυχώς, όμως το έργο μέχρι σήμερα ανέβηκε μόνο στην Βάρνα - όπου τότε υπήρχε ακόμη ακμαίος ελληνισμός – σε μία ερασιτεχνική παράσταση. Το έργο εκδίδεται το 1894 σε τρεις συνέχειες στην Εφημερίδα Εστία ενώ το 1900 εκδίδεται επίσημα σε βιβλίο μαζί με άλλα έργα του Εφταλιώτη.

Ο Βουρκόλακας είναι ένα εξαιρετικά πρωτοποριακό έργο καθώς γράφτηκε αντιστικτικά στους Βρυκόλακες του Ίψεν που είχαν παρασταθεί στην Ελλάδα μόλις ένα χρόνο νωρίτερα και στη «βορειομανία» που είχε επικρατήσει τους θεατρικούς κύκλους, έσπαγε τις φόρμες των κανόνων ενώ αποκαθιστούσε παράλληλα τους δεσμούς με την παράδοση.