Από τον Λίβανο μέχρι την Ελλάδα

Το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, 19 Φεβρουαρίου, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών γέμισε με ήχους και χρώματα από ολόκληρη τη Μεσόγειο. Η συναυλία του Kyklos Ensemble αποτέλεσε το ιδανικό κλείσιμο του διήμερου συνεδρίου «Σύνθεση και η Μεσόγειος: νέα μουσική χωρικότητα, νέες χρονικότητες», καθώς περιέλαβε έργα κυρίως νέων συνθετών (ο «βενιαμίν» της διακεκριμένης παρέας, ο Δημήτρης Σκύλλας, είναι γεννημένος το 1987) με καταγωγή από χώρες της περιοχής. Είναι επίσης αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι συνθέτες αυτοί ήταν παρόντες στη συναυλία -συμμετείχαν, άλλωστε και στο συνέδριο με ομιλίες- και μπόρεσαν να απολαύσουν και οι ίδιοι τη μουσική που εμπνεύστηκαν.

Στο πρώτο μέρος περιπλανηθήκαμε νοερά από την Κύπρο στην Ιταλία, έπειτα στην Ελλάδα και από εκεί στη Συρία και την Τουρκία. Η νεωτεριστική προσέγγιση των συνθετών συνδυάστηκε ιδανικά με περισσότερο παραδοσιακά ακούσματα της κάθε περιοχής. Οι πιο ξεχωριστές στιγμές ήταν το σόλο για πιάνο (από τον Στέφανο Θωμόπουλο) στο “Concertino” του Γιώργου Κουμεντάκη

και το σόλο για τσέλο του Zaid Jabri από τον πάντα εξαιρετικό Βασίλη Λύκο.



Το δεύτερο μέρος ξεκίνησε με ένα «ταξίδι στον χρόνο» με οδηγό την Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία, η οποία μαζί με τον ψάλτη Αναστάσιο Στέλλα μας χάρισαν επιβλητικές στιγμές με το «Ροδανόν» του Μιχάλη Αδάμη. Είναι χαρακτηριστικό πως αν και η χορωδία με τον κ. Στέλλα πρόφεραν φθόγγους, όχι λέξεις, η μελωδία που παρήγαγαν μας συγκίνησε και μας άγγιξε βαθιά, με αποτέλεσμα να προσπαθούμε να δώσουμε οι ίδιοι λόγια στο μήνυμα που έκρυβαν.



Τη σκυτάλη πήρε το “Grief gestures” του Δημήτρη Σκύλλα, το οποίο βασίζεται στα μοιρολόγια της Ηπείρου. Η αντισυμβατική χρήση των μουσικών οργάνων δημιούργησε μία απόκοσμη ατμόσφαιρα με έντονη την αίσθηση της παρουσίας στοιχείων της φύσης όπως ο αέρας. Σε αρκετά σημεία, δε, διακρίνεται μία επιρροή από το έργο του Ιάννη Ξενάκη. Το “Grief gestures” ήταν το κομμάτι που έλαβε το θερμότερο χειροκρότημα του κοινού, επομένως δικαίως ένα άτομο εκ της παρέας του κ. Σκύλλα είπε υπερήφανα «σκίσαμε». Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με τις επίσης γλαφυρές συνθέσεις των Saed Haddad και Zad Moultaka. Η μοναδική ένσταση όσον αφορά στο πρόγραμμα της συναυλίας ήταν η απουσία εκπροσώπησης σημαντικών μεσογειακών χωρών, όπως η Ισπανία και η Αίγυπτος.



Ρίχνοντας κανείς μία ματιά στα βιογραφικά των συνθετών, η μουσική των οποίων ακούστηκε στο εξαιρετικό πρόγραμμα, δεν μπορεί παρά να προβληματιστεί για την πορεία της περιοχής, ιδιαίτερα του ανατολικού κομματιού της. Και αυτό γιατί διαπιστώνεται για μία ακόμα φορά το brain drain στο οποίο υπόκεινται οι συγκεκριμένες χώρες, με κερδισμένες ασφαλώς τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Ο Zaid Jabri έχει καταγωγή από τη Συρία, αλλά ζει στην Πολωνία. Ο Ιορδανός Saed Haddad και η Τουρκάλα Zeynep Gedizlioglu ζουν στη Γερμανία, ενώ ο δικός μας Δημήτρης Σκύλλας διαμένει στη Βρετανία. Ο Λιβανέζος Zad Moultaka επέλεξε τη Γαλλία. Σίγουρα, στις παραπάνω χώρες εξακολουθούν να ζουν εξαιρετικοί μουσικοί, όμως δεν μπορεί κανένας παρά να σκεφτεί πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν η περιοχή είχε αποτινάξει από τους ώμους την αστάθεια και την οικονομική στασιμότητα.

Φωτογραφίες: Γιάννης Σούλης