Ας μιλήσουμε για τον Εμφύλιο

Θυμάμαι την αντίδραση του Ανέστη Αζά, ενός εκ των δύο καλλιτεχνικών υπεύθυνων της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού, όταν τον περασμένο Νοέμβριο αναρωτήθηκα σε συζήτηση μας αν είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για τον Εμφύλιο. «Ε, θα έπρεπε επιτέλους! 70 χρόνια είναι αυτά! Δεν είναι ένα και δύο!». Και ο Πρόδρομος Τσινικόρης συμπλήρωσε: «Τι σημαίνει αυτό το “ξύνεις πληγές”; Ποιες πληγές 70 χρόνια μετά; Μία πληγή κάτω από το χαλί που την ξεχάσαμε. Από αυτή την πληγή όμως πηγάζουν πολλές παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας. Πάμε να την εξερευνήσουμε. Δεν θα πάθει κανένας κακό!».

Από την πρώτη στιγμή που έμαθα το πρόγραμμα της Πειραματικής Σκηνής για τη φετινή σεζόν θεώρησα ότι το φεστιβάλ για τον Εμφύλιο Πόλεμο ήταν μία ευφυής ιδέα. Να μάθουμε, να μιλήσουμε, να προβληματιστούμε πάνω σε ένα θέμα, που ακόμα θεωρεί ταμπού ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Τι κι αν η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που πολέμησαν στον Εμφύλιο δεν ζει πια… Τι κι αν τα ιστορικά γεγονότα κανέναν πραγματικό πόνο δεν μας προκαλούν πια… Εμείς συνεχίζουμε να θεωρούμε ταμπού τον Εμφύλιο. Έτσι μας έμαθαν. Να μην τον αγγίζουμε. Να μην τον διαβάζουμε. Να τον προσπερνούν αγχωμένα τα σχολικά εγχειρίδια. Κι όμως, ο Εμφύλιος όρισε όλη την ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας. Μας στιγμάτισε και μας διαμόρφωσε. Αν δεν σκύψουμε από πάνω του, πώς αλλιώς θα μάθουμε από τα λάθη μας;



Φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από την έναρξη του ελληνικού Εμφυλίου. Τυπικά η έναρξή του χρονολογείται στις 30 Μαρτίου του 1946. Ουσιαστικά όμως ο Εμφύλιος έχει ξεκινήσει πολύ πιο πριν, με τα Δεκεμβριανά του 1944 να παίζουν καθοριστικό ρόλο στις μετέπειτα εξελίξεις. Επίσης τυπικά ο Εμφύλιος ολοκληρώνεται στις 17 Οκτωβρίου του 1949 με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού. Ωστόσο λίγη σημασία έχουν όλα αυτά σήμερα. Το θέμα είναι το αποτύπωμα του Εμφυλίου στις γενιές που ακολούθησαν, αλλά και πώς μας επηρεάζει σήμερα, ποια είναι τα ίχνη του στη σύγχρονη Ελλάδα της κρίσης, πώς τον διαχειριζόμαστε μέσα μας και ποια διαλεκτική καλούμαστε να αναπτύξουμε στο θέατρο για να κατανοήσουμε αυτά τα γεγονότα.

Μέσα από έντεκα παραστάσεις, που φτιάχτηκαν ειδικά για το εν λόγω φεστιβάλ, θα ανακαλύψουμε πτυχές του Εμφυλίου μέσα μας και έξω μας, στο χθες και στο σήμερα. Άλλες βασίζονται σε λογοτεχνικά έργα, άλλες σε αληθινές μαρτυρίες, άλλες αποτελούν πρωτότυπα κείμενα, ενώ υπάρχει και μία περιπατητική περφόμανς. Κάθε μέρα από τις 30 Μαρτίου μέχρι τις 3 Απριλίου θα παρουσιάζονται στο -1 της Πειραματικής (στο REX της Πανεπιστημίου) δύο παραστάσεις, μία στις 6:00 μ.μ. και μία στις 9:30 μ.μ. Η είσοδος για όλες τις παραστάσεις είναι ελεύθερη. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Αναλυτικά το πρόγραμμα του Φεστιβάλ έχει ως εξής:

30 ΜΑΡΤΙΟΥ

«Ο κήπος με τα κυπαρίσσια» του Δημήτρη Θρασουβούλου
Ώρα έναρξης : 18:00
                   
Σκηνοθεσία : Θοδωρής Φραντζέσκος
Μουσική : Άννα - Μαρία Μπιλίδα  
Ερμηνεύουν : Νεκταρία Γιαννουδάκη, Έρση Μαλικένζου, Γιάννης  Στόλλας, Σπύρος Τσεκούρας, Θοδωρής Φραντζέσκος.
Μουσικοί : βιολί / Αριέτα Σαϊτά, κρουστά - ούτι / Χρυσάνθη Τζοβάνη, πιάνο, κρουστά, φωνητικά / Άννα-Μαρία Μπιλίδα
Ηχογραφημένη φωνή : Σταύρος Μερμύγκης

Μια μάνα, 3 παιδιά κι ένας νεκρός. Πέντε μονόλογοι για το ίδιο θέμα βασισμένοι σε πραγματικά γεγονότα από τον εμφύλιο στη Σάμο.

«Εξ απαλών ονύχων»
Ομάδα  Opposite
Ώρα έναρξης : 21:30

Σύλληψη-δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία : Ομάδα Opposite
Σκηνικά : Αλέκος Μπουρέλια
Κοστούμια : Κέβη Κουλούρη
Ερμηνεύουν : Έλενα Ζούμπου, Μάγια Παπακώστα, Δημήτρης Τσεσμελής, Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη.

Γιούπι για για γιούπι γιούπι για
αεροπλάνα, τρένα, βομβαρδιστικά
τί ωραία, τί καλά θα περάσουμε παιδιά
το παιχνίδι του πολέμου ξεκινά.

«Αναπαράσταση»
Ομάδα Geopoetics
Ωρα έναρξης : 18:00

Σύλληψη-σκηνοθεσία : Άννα Τζάκου
Δραματολόγος-βοηθός σκηνοθέτη : Δήμητρα Μητροπούλου
Επιμέλεια κίνησης : Εμμανουέλα Κορκή
Περφόρμερ : Μαρία-Όλγα Αθηναίου, Δημήτρης Αποστολόπουλος, Ηλίας Βογιατζιδάκης, Εμμανουέλα Κορκή, Δήμητρα Λούπη

Η περφόρμανς «Αναπαράσταση» αποτελεί μια συλλογική περιπατητική εμπειρία στο κέντρο της πόλης εκτελώντας μια γεωγραφική χαρτογράφηση των γεγονότων της 3ης Δεκεμβρίου του 1944.

Η «Αναπαράσταση» θα ξεκινάει καθημερινά στις 18:00 έξω από το θέατρο Rex.
Το Σάββατο 2 και την Κυριακή 3 Απριλίου, θα παρουσιαστεί δύο φορές:
στις 16:00 και στις 18:00. Μέγιστος αριθμός θεατών: 15

31 ΜΑΡΤΙΟΥ

«Η Πανούκλα» του Γρηγόρη Λιακόπουλου     
Ώρα έναρξης: 18:00

Δραματουργία : Κατερίνα Γιαννοπούλου, Γρηγόρης Λιακόπουλος
Σκηνοθεσία : Κατερίνα Γιαννοπούλου
Σκηνικά-κοστούμια : Νίκη Ψυχογιού
Βοηθός σκηνοθέτη : Χριστίνα Μερτζανίδου
Ερμηνεύουν : Χριστίνα Γαρμπή, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, Ευθύμης Θέου, Γιώργος Κισσανδράκης, Έλενα Μεγγρέλη, Αργύρης Ξάφης, Μάριος Παναγιώτου, Βασίλης Σαφός, Μαρία Σκουλά

Τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας συνομιλούν με το πολιορκημένο από Σοβιετικούς Βερολίνο, με την Αθήνα της κρίσης του 2015, την Αθήνα της εξέγερσης του 2008 και με τους πρόσφυγες στη Μεσόγειο.

A
Βασισμένο στην Αντιγόνη του Ηλία Βενέζη και στην Αντιγόνη του Σοφοκλή
Ωρα έναρξης: 21:30

Δραματουργική επεξεργασία - Σκηνοθεσία : Στάθης Αθανασίου
Σκηνικά - Κοστούμια : Ερμίνα Αποστολάκη
Μουσική : Σταύρος Γασπαράτος
Φωτισμοί : Σάκης Μπιρμπίλης
Ερμηνεύουν : Γιάννης Βογιατζής, Σεραφίτα Γρηγοριάδου

Μια γυναίκα εξαναγκάζεται να μείνει κάτω από το κρεμασμένο πτώμα του αδελφού της στη μέση ενός καμένου δάσους, μέχρι οι αρχές αποφασίσουν ότι τιμωρήθηκε αρκετά.

1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

«Κατεβαίνει ο Καμουζάς στους Φούρνους» της Μαριλένας Παπαϊωάννου
Ώρα έναρξης : 18:00

Δραματουργική προσαρμογή : Μαρία Αιγινίτου, Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία : Μαρία Αιγινίτου
Επιμέλεια σκηνικού χώρου - κοστουμιών : Ράνια Μπέλλου
Σύμβουλος φωτισμών : Ηλέκτρα Περσελή
Επιμέλεια κίνησης : Φαίδρα Σούτου
Μουσική : Σωτήρης Καστάνης
Βοηθός σκηνοθέτη : Βάσια Χρονοπούλου
Ερμηνεύουν : Τάσος Αντωνίου, Γιώργος Δάμπασης, Δημήτρης Δρόσος, Χρήστος Καπενής, Κλεοπάτρα Μάρκου

«Ποιος έδινε δεκάρα για λογοτεχνία και ποίηση, όταν ο θάνατος κρεμόταν μαύρος πάνω απ’ τα κεφάλια τους; Κι όμως, θα ’θελε τόσο πολύ να τους πει πως καλά είναι τα Στεν, αλλά τα βιβλία ακόμη καλύτερα, μα δεν τα κατάφερε.»

«Για την Ελένη»
Βασισμένο στο βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου "Η γυναίκα που πέθανε δυο φορές". (εκδ. Μεταίχμιο)
Ωρα έναρξης : 21:30

Κείμενο - σκηνοθεσία : Μάνος Καρατζογιάννης.
Σκηνικό : Γιάννης Αρβανίτης
Κουστούμια : Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί : Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Μουσική επιμέλεια : Γιώργος Πούλιος
Ερμηνεύουν : Μαρία Κίτσου, Σπύρος Κυριαζόπουλος

Η Ηθοποιός επιστρέφει στο χώρο της. Αφηγείται το εμφύλιο κύτταρο του Θεάτρου, του τόπου της, του καιρού της.

2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

«Τόποι Μνήμης – Ανοιχτή πρόβα»
Εταιρεία Θεάτρου Παίκτες
Ώρα έναρξης : 17:30

Δραματουργική επεξεργασία-Σκηνοθεσία : Μαρία Σάββα
Επιμέλεια Χώρου και Κοστουμιών : Άση Δημητρολοπούλου
Φωτισμοί : Αλέκος Αναστασίου
Βοηθοί σκηνοθέτη : Δάφνη Χατήρα, Νόρα Τολίδου, Λουίζα Μιχαλακοπούλου
Ερμηνεύουν : Κωσταντίνος  Ελματζόγλου, Βίκυ Καμπούρη, Αθανασία Κουρκάκη, Κώστας Ξυκομηνός, Μαρία Σάββα, Έβρη Σωφρονιάδου, Άννα Χανιωτάκη, Γιώργος Ψυχογιός.

Τα παιδιά-πρόσφυγες του Ελληνικού Εμφυλίου -προσωπικές αφηγήσεις–μαρτυρίες αποχωρισμού, εξορίας, οικογενειακής επανασύνδεσης. Βασισμένο σε προσωπικές μαρτυρίες και ιστορικά ντοκουμέντα από το βιβλίο «Παιδιά του Ελληνικού Εμφυλίου-Πρόσφυγες και Πολιτική της Μνήμης» της Riki Van Boeschoten και Loring M.Danforth.(εκδ. Αλεξάνδρεια)

«CIVIL2»
Ώρα έναρξης : 21:30

Κείμενο - Σκηνοθεσία : Στέλλα Χριστοδουλοπούλου
Έρευνα : Στέλλα Χριστοδουλοπούλου, Μαριάνθη Γραμματικού
Σκηνογραφία : Αλέγια Παπαγεωργίου,
Κοστούμια-φωτισμοί : Σεσίλια Τσελεπίδη
Μουσική επιμέλεια : Δημήτρης Μανιάτης, Φώτης Σιώτας
Σύμβουλος ιστορικών θεμάτων : Δημήτρης Μανιάτης
Βοηθός σκηνοθέτη : Μαριάνθη Γραμματικού
Ερμηνεύουν : Φιντέλ Ταλαμπούκας, Βασιλική Τρουφάκου

Το CIVIL2  αποτελεί τη δεύτερη εκδοχή μιας work in progress παράστασης που εξετάζει την Νεότερη Ελληνική Ιστορία και ειδικότερα την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου 1946-49.

3 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

«Ιστορίες Εμφυλίου Αγάπης»
Ώρα έναρξης : 18:00

Κείμενο-Έρευνα-Σκηνοθεσία : Νατάσα Νταϊλιάνη
Δραματουργική επεξεργασία : Νατάσα Νταϊλιάνη, Βάσια Παρασκευοπούλου
Επιμέλεια κειμένου : Βάσια Παρασκευοπούλου
Πρωτότυπη Μουσική : Πλάτωνας Τσαμαδός
Φωτισμοί : Ζαφείρης Επαμεινώνδας
Κοστούμια : Μάριος Ράμμος
Εικαστική εγκατάσταση : Γιώργος Μαραζιώτης
Ερμηνεύουν : Νατάσα Νταϊλιάνη, Ντέπυ Πάγκα, Βάσια Παρασκευοπούλου, Τάσος Ράπτης

Στο ηχητικό ντοκουμέντο ακούγονται οι Φώτιος και Παναγιώτα Βαβίτσα
Ευχαριστούμε την Ντίνα Σταματοπούλου για τη ματιά της. Επίσης τους Φίλιππο Βασιλείου, Μαρία Λιβανού, Μαρία Νταϊλιάνη, Αγγελική Φωτοπούλου και Θοδωρή Χίου

«Εμφύλιος Πόλεμος, μια Ξένη Χώρα»
Ώρα έναρξης: 21:30

Σύλληψη, έρευνα, δραματουργία, σκηνοθεσία:  Άρης Λάσκος, Κίτυ Παϊταζόγλου, Ελεάνα Στραβοδήμου
Σκηνικά – κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Επιμέλεια κίνησης: Χαρά Κότσαλη
Φωτισμοί: Σεσιλια Τσελεπίδη
Ηχητικός σχεδιασμός: Παναγιώτης Μανουηλίδης
Βίντεο: Δημήτρης Αμπατζής, Τζο Καπράλου, Κίττυ Κεντέζη, Κωνσταντίνος Καραμαγκιώλης.
Ερμηνεύουν: Άρης Λάσκος, Κίτυ Παϊταζόγλου, ΕλεάναΣτραβοδήμου, και οι: Άννα–Μαρία Δρομπούκη, Παύλος Κλαυδιανός, Νώντας Μανδηλάς, Νατάσα Μερκούρη, Δημήτρης Πλουμπίδης, Βασιλική Σακκά, Ζωή Σίλλατ, Κωνσταντίνα Χρονοπούλου, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι 15 χρονών – μαθητές Λυκείου.

Μια μαρτυρία μιας Φανταστικής Επετείου του Εμφυλίου πολέμου.