Ο μακαρίτης κοσμοναύτης και το μαγαζί της Λιοσίων

Ο Πέτρος Τατσόπουλος ήταν μόλις 21 ετών όταν έπιασε στα χέρια του τυπωμένο το πρώτο του βιβλίο. Ένα μυθιστόρημα. Τίτλος του, «Οι ανήλικοι». Κυκλοφόρησε από έναν μικρό εκδοτικό οίκο -εκδόσεις Υάκινθος- που διατηρούσε και ένα λιλιπούτειο βιβλιοπωλείο στην οδό Κυψέλης. Από το 1980 (έτος πρώτης έκδοσης) μέχρι τώρα μετράμε 36 χρόνια και ο Τατσόπουλος μετρά με τη σειρά του μια πλειάδα εκδόσεων (μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, συμμετοχή σε συλλογικά εγχειρήματα), σενάρια για τον κινηματογράφο, θητεία σε εφημερίδες και ένα… βουλευτιλίκι. Προς τιμήν του, ο Τατσόπουλος δεν ακολούθησε τον ΣΥΡΙΖΑ (με τη λίστα του οποίου είχε εκλεγεί βουλευτής το 2012) στην πορεία για την εξουσία. Πολιτεύθηκε με το Ποτάμι και δεν εκλέχθηκε.

Μετά από 36 χρόνια ο πληθωρικός Τατσόπουλος μάς μιλά για έναν κόσμο από χαμηλά. Άλλωστε, αυτός είναι και ο υπαινικτικός υπότιτλος στο νέο του βιβλίο. «Γκαγκάριν», ο τίτλος και δεν ξέρεις διαβάζοντάς τον σε ποιον και σε τι αναφέρεται: στον Σοβιετικό κοσμοναύτη ή στο μαγαζί της Οδού Λιοσίων; Μπορεί και τα δύο και άλλα τόσα. Ο Τατσόπουλος επιχειρεί μία νέα έξοδο στα εκδοτικά πράγματα - πιο απρόβλεπτος από ποτέ. Διαμορφώνει ένα διαβαστερό μείγμα από ιστορίες και πρόσωπα (ξεκινώντας από ένα πραγματικό γεγονός του 1962) και άλλους αστάθμητους παράγοντες προστιθέμενης αξίας για τον αναγνώστη καλής θέλησης.

Το «Γκαγκάριν» του Τατσόπουλου είναι από μόνο του ένα λογοτεχνικό είδος. Το τι και το πώς καλύτερα να το αφήσω στον ίδιο τον αναγνώστη να το ζήσει και να το ευχαριστηθεί. Γι΄ αυτό επέλεξα να κλείσω αυτή την αναφορά προσφεύγοντας στο κείμενο του οπισθόφυλλου της έκδοσης: «Ο σπιθαμιαίος Γιούρι Αλεξέγεβιτς Γκαγκάριν, ο πρώτος κοσμοναύτης στην ιστορία της ανθρωπότητας, έρχεται στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1962 για να διαβεβαιώσει τους Έλληνες ότι ο Νικίτα Χρουστσόφ, παρά τις αντίθετες δηλώσεις του, δεν σκοπεύει να βομβαρδίσει την Ακρόπολη. Δεν μπορεί να φανταστεί πως η επίσκεψή του θα προκαλέσει μια σειρά από αλυσιδωτές αντιδράσεις, πιο παρανοϊκές και από τις συνήθεις ψυχώσεις του Ψυχρού Πολέμου, ούτε υποπτεύεται ότι, τέσσερις δεκαετίες αργότερα κι ενώ ο ίδιος θα έχει ήδη βρει τραγικό θάνατο, ένας κακόφημος κινηματογράφος, σε μια από τις πλέον υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας, θα αναβαπτιστεί με το όνομά του, θα στεγάσει αντισυμβατικούς καλλιτέχνες, τόσο από την cult όσο και από την trash σκηνή και θα λειτουργήσει ως διαχρονικός πυροκροτητής μνήμης.

Με πόλο έλξης το Gagarin 205, το μαγαζί του Νικόλα Τριανταφυλλίδη, ο Πέτρος Τατσόπουλος υπογράφει ένα συναρπαστικό non fiction novel και αναλαμβάνει να μας αφηγηθεί την ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας όπως δεν θα τη διδαχτούμε ποτέ στα σχολεία. Από τη θρυλική πλέον ομιλία του Μάνου Χατζιδάκι για το ρεμπέτικο στο Θέατρο Τέχνης έως τη βλάσφημη εκπομπή του για τον Φλωρινιώτη στο Τρίτο Πρόγραμμα, από τους λασπότοπους της Καλαμαριάς έως τις ελληνικές παροικίες στο Μόντρεαλ, το Σικάγο και την Αστόρια, εμβληματικές μορφές της λαϊκής σάτιρας και των εφηβικών ονειρώξεων -όπως ο Χάρρυ Κλυνν και ο Κώστας Γκουζγκούνης- μας ξεναγούν σε έναν κόσμο όπου έχουν καταλυθεί τα όρια ανάμεσα στο υψηλό και στο χυδαίο, ενόσω και η πιο τολμηρή φαντασίωση φλερτάρει με μια προ πολλού χαμένη αθωότητα. Μια νοσταλγική ματιά στην εποχή που ο πολιτισμός δεν είχε μπει σε κουτάκια και μπορούσες ακόμη και σ’ ένα τσοντάδικο να δεις το Θεώρημα του Παζολίνι».