Ένα εκκλησάκι, πίσω από τις λαμαρίνες

Στην Οδό Άρεως , στον αριθμό 14 πίσω από τις λαμαρίνες ένας προσεκτικός διαβάτης – ανεβαίνοντας για την Πλάκα από το Μοναστηράκι – θα μπορούσε να διαπιστώσει την ύπαρξη ενός ναϊσκου. Πρόκειται για τον μικρό –αναγεννημένο από τα ερείπια της καταστροφής- ναό του Αγίου Ελισσαίου. 

Το εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου (σύμφωνα με την πολύτιμη ηλεκτρονική δεξαμενή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών – ΕΙΕ) «είναι μια μικρή και απλή μονόκλιτη βασιλική, κτισμένη επί Τουρκοκρατίας, που ανήκε στην αρχοντική Αθηναϊκή οικογένεια Χωματιανού-Λογοθέτη». 

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο ναός συνδέθηκε επίσης με σημαντικούς εκπροσώπους των νεοελληνικών γραμμάτων που σύχναζαν εκεί, μεταξύ των οποίων συγκαταλεγόταν ο συγγραφέας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, που υπήρξε ιεροψάλτης του. Στη ψηφιακή πλατφόρμα της Αρχιεπισκοπής Αθηνών για τους θρησκευτικούς προορισμούς (www.religiousgreece.gr) διαβάζουμε σχετικά: «Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα έγινε γνωστός για τις αγρυπνίες που τελούνταν εδώ και φιλοξένησε σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής: ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ένας από τους σημαντικότερους έλληνες λογοτέχνες, έψαλλε μαζί με τον εξάδελφό του Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, ο μετέπειτα άγιος Νικόλαος Πλανάς λειτουργούσε, ενώ μαρτυρείται και η παρουσία μεταξύ άλλων, των λογοτεχνών Ζαχαρία Παπαντωνίου και Παύλου Νιρβάνα, του συγγραφέα Γιάννη Βλαχογιάννη και του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως». 

Πάλι από την ηλεκτρονική δεξαμενή του ΕΙΕ (ενότητα «Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών») μαθαίνουμε τα εξής: «Ο μεταγενέστερος ιδιοκτήτης του ναού επιχείρησε (και ώς ένα βαθμό πέτυχε) την κατεδάφιση μεγάλου τμήματός του, στο διάστημα 1943-1944, προκειμένου να αξιοποιήσει το οικόπεδο, παρά τις διαμαρτυρίες πολλών αρχιτεκτόνων και αρχαιολόγων. Αργότερα η ιδιοκτησία απαλλοτριώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και παραχωρήθηκε στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Με βάση αφενός τις προϋπάρχουσες περιγραφές, απεικονίσεις και αποτυπώσεις και αφετέρου τα δεδομένα που προέκυψαν από τις ανασκαφές που διεξήχθησαν εκεί το 2002 από την 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (αρχαιολόγος Κ. Παντελίδου, αρχιτέκτονας Μ. Σαβράμη), ο ναός αποκαταστάθηκε το 2004 με ανακατασκευή ορισμένων τμημάτων του που είχαν καταστραφεί κατά την περίοδο 1941-1944, με βάση μελέτη της Δ/νσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού (Αρχιτέκτονας Νικόλαος Χαρκιολάκης, συνεργάτης Αρχιτέκτονας Μαριλίζα Γιαρλέλη) με ανάθεση σε ειδικευμένη τεχνική εταιρεία (Αρχιτέκτονες Χρήστος και Αθανάσιος Ηλιόπουλος).

Κάποια στιγμή ο χώρος μέσα στον οποίο βρίσκεται και ο μικρός ναός θα είναι σε κοινή θέα των Αθηναίων και των επισκεπτών της Πόλης και μάλιστα προσβάσιμος υπο την ευθύνη της διαχείρισης του υπουργείου Πολιτισμού και των υπηρεσιών του.