Ένας κήπος γεμάτος θαύματα

O Ελβετός αυστριακής καταγωγής βιοχημικός Gottfried Schatz μέχρι και την μέρα που έφυγε από τη ζωή – πέθανε το 2015 σε ηλικία 79 ετών- έγραφε άρθρα και βιβλία επιστημονικής εκλαΐκευσης και συμμετείχε ως βιολονίστας σε ορχήστρες κλασικού ρεπερτορίου μαζί με τη δανέζα σύζυγό του, Merete.

Για όλους όσοι δεν έτυχαν να τον γνωρίσουν από τα βιβλία του ο Schatz ήταν ένας διακεκριμένος επιστήμονας και διεθνώς καταξιωμένος στον χώρο της έρευνας. Ο ομότιμος καθηγητής βιοχημείας δίδαξε σε πολλά ανώτατα ιδρύματα, ανάμεσά τους στο Πανεπιστήμιο Cornell των ΗΠΑ, στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και στο περίφημο Biozentrum του Πανεπιστημίου της Βασιλείας (Ελβετία), του οποίου διετέλεσε διευθυντής επί σειρά ετών.

Ο ίδιος υπήρξε ένας από τους ερευνητές που ανακάλυψαν το μιτοχονδριακό DΝΑ και τιμήθηκε με πολλά βραβεία για την προσφορά του στην έρευνα και την επιστήμη. Μέλος σε διάφορες Ακαδημίες Επιστημών (ΗΠΑ, Σουηδία, Αυστρία, Γερμανία, Ολλανδία) και σύμβουλος πολλών επιστημονικών ιδρυμάτων, διετέλεσε γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μοριακής Βιολογίας (ΕΜΒΟ) και πρόεδρος του Ελβετικού Συμβουλίου Επιστήμης και Τεχνολογίας.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης το βιβλίο του με τίτλο: Βιολογία, ένας κήπος γεμάτος θαύματα - Οι ανακαλύψεις της βιολογίας και πώς διαμορφώνουν την εικόνα μας για τον άνθρωπο ( σε μετάφραση της Δήμητρας Τσαβάλου-Bill). Αυτό είναι το δεύτερο βιβλίο του Gottfried Schatz στα ελληνικά. Όπως και το πρώτο, Πέρα απ’ τα γονίδια (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2011), περιλαμβάνει μια σειρά άρθρων-δοκιμίων που δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στην έγκυρη ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung.

Στο ενημερωτικό σημείωμα της έκδοσης διαβάζουμε: «Γιατί δεν είμαστε σκλάβοι των γονιδίων μας και σε τι διαφέρουμε απ’ τους χιμπατζήδες; Τι είναι η επιγενετική και γιατί η τρυφερότητα κατά τον θηλασμό καθορίζει πώς θα συμπεριφέρεται το νεογέννητο ποντικάκι σε όλη τη μετέπειτα ζωή του; Πώς μετατρέπεται σε αχαλίνωτο Δον Ζουάν ένας μονογαμικός αρουραίος και πώς επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας ουσίες όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη ή η κοκαΐνη; Γιατί στον πόλεμο κατά των μικροβίων χαμένοι θα είμαστε πάντα εμείς; Σε τι παραπέμπουν οι «πρωτόγονοι» μονοκύτταροι οργανισμοί που δραστηριοποιούνται σε νερά που κοχλάζουν; Τι πληροφορίες μας δίνουν για τη ζωή σε άλλους πλανήτες οι διαστημοσυσκευές που έχουμε στείλει;

Το βιβλίο αναζητά τις απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα και σε πολλά ακόμη. Κάθε ένα από τα 19 μικρά δοκίμιά του είναι σαν ένα παραμύθι, όπως γράφει στον πρόλογο ο νομπελίστας Rolf Zinkernagel. Με ύφος αφηγηματικό −συχνά σε πρώτο πρόσωπο− και διάθεση στοχαστική, ενίοτε ποιητική, μας μεταφέρει σ’ έναν κήπο γεμάτο θαύματα, τον αόρατο κήπο της μοριακής και κυτταρικής βιολογίας, της βιοχημείας και της γενετικής – τον κήπο της αυτογνωσίας μας».

Διαβάστε τον πρόλογο του Rolf Zinkernagel (Bραβείο Nobel Φυσιολογίας & Ιατρικής 1996) και τις δυο πρώτες ενότητες του βιβλίου, εδώ.