Την πρώτη φορά που είδα το Νέστο ήταν μέσα από τα μεγάλα και θαμπά παράθυρα του τρένου. Το πράσινο χρώμα που κυριαρχούσε στη φύση με είχε μαγέψει, όπως και οι μικροί σταθμοί στη διαδρομή. Τότε, ελεύθερη και χωρίς παιδιά, είχα περπατήσει τμήμα του μονοπατιού που φτιάχτηκε για να εξυπηρετήσει την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής που ένωνε τη Δύση με την Ανατολή στα τέλη του 19ου αιώνα. Σήμερα ξαναγυρνώ με μια μεγάλη οικογένεια για να ανακαλύψω μια άλλη πλευρά του: οικογενειακή, εκπαιδευτική και άκρως διασκεδαστική.
Κατάβαση του Νέστου από τη Σταυρούπολη ως τη Γαλάνη
«Το αγαπημένο μου λουλούδι είναι η χαμπερλέα της Ροδόπης», μου είπε ψάχνοντας στα βράχια του Νέστου ο Δημήτρης, ο οδηγός μας. «Είναι μωβ, ανθίζει τέτοια εποχή και φύεται σε κλίμα τροπικό. Έχει επιβιώσει από την εποχή των παγετώνων». Ακολούθησε ησυχία. Η ησυχία και η ηρεμία που σου προσφέρει ο Νέστος κάθε τέτοια ηλιόλουστη ανοιξιάτικη μέρα. Εντυπωσιακοί σχηματισμοί των βράχων και «γλυπτά» από δέντρα: «Να! Αυτό είναι το δέντρο του Μπάρμπα. Εμείς οι οδηγοί ονοματίζουμε το ποτάμι. Για να καταλαβαινόμαστε. Είναι για παράδειγμα ένα σημείο που ο Αθηναίος -ερωτικός μετανάστης– Δημήτρης το έχει βαφτίσει «οδό Αιόλου», γιατί ένα καλοκαίρι οι άνεμοι το είχαν ταράξει», μου αποκάλυψε η Ελένη, η δεύτερη οδηγός μας που ερωτεύτηκε το Νέστο ως φοιτήτρια ερχόμενη από την Κύπρο. Και οι δύο είναι 14 -15 χρόνια εδώ. Και δεν μας συνοδεύουν απλώς. Μας εκπαιδεύουν όλους -μικρούς και μεγάλους- με κανόνες συμπεριφοράς προς το περιβάλλον, σεβασμού στη φύση και ό,τι αυτή γεννά.
Κλείσιμο
Είχαμε ξεκινήσει νωρίς το πρωί από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό στους Τοξότες. Μια μεγάλη παρέα από οικογένειες με μικρά και μεγαλύτερα παιδιά είχαμε βαλθεί να κάνουμε την πιο «εύκολη», «οικογενειακή» κατάβαση του ήσυχου τμήματος του ποταμού. Επιβιβαστήκαμε στο τρένο και μετά από λίγα λεπτά διαδρομής με την υπέροχη θέα του Νέστου, φτάσαμε στη Σταυρούπολη.
Κάποιοι με τη φουσκωτή βάρκα και άλλοι με καγιάκ και κανό, διασχίζαμε τώρα τα Στενά του Νέστου, ακολουθώντας του μαιανδρισμούς του και ψάχνοντας για αρπακτικά. «Κάποτε ήταν πάρα πολλά εδώ. Μετά έριξαν φόλες και τα εξόντωσαν. Είχαμε δει κάποτε και χρυσαετούς και ένα από τα δύο ζευγάρια θαλασσαετών που βρίσκονται στην Ελλάδα. Το άλλο είναι στον Έβρο», εξηγεί ο Δημήτρης.
Οι δύο μας στάσεις σε «παραλίες» του ποταμού είναι εικόνες που χαράχτηκαν βαθιά στο μέρος του μυαλού που φέρει τις «οικογενειακές αναμνήσεις». Τα παιδιά απόλαυσαν το παιχνίδι με την άμμο και το νερό που «φούσκωνε» και «γέμιζε» σιγά σιγά τις νησίδες. «Ο Νέστος είναι ασφαλές ποτάμι, γιατί είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τη ροή του. Τα δύο φράγματα σε ελληνικό έδαφος, της Πλατανόβρυσης και του Θησαυρού ελέγχουν τα νερά κι έτσι δεν υπάρχει πιθανότητα κάποιας δυσάρεστης έκπληξης», μας εξηγούν οι οδηγοί ξετυλίγοντας τις τοπικές λιχουδιές της Πόντιας γιαγιάς, τα πιροσκί με πατάτα και τυρί, τα σάντουιτς και τα γλυκά «αυτάκια» με τη ζάχαρη άχνη και αραδιάζοντας στο τραπεζάκι που μόλις έστησαν, το αρωματικό τσάι βουνού, τους χυμούς και τους καφέδες. Καταπράσινη φύση, παιχνίδια του φωτός, η «Πυραμίδα», το «δέντρο της Αγάπης», τα «Γαλάζια νερά» με τις 7 πηγές και μετά από λίγες ώρες κουπί φτάσαμε στη Γαλάνη με τα μικρότερα παιδιά αποκοιμισμένα στα πόδια των μπαμπάδων.
Λίγο η αμμουδιά, η καντίνα με τα παγωτά στην όχθη του ποταμού και το «Πάρκο Περιπέτειας» που έχει στήσει στη Γαλάνη η ομάδα της Riverland, τα έκαναν όλα -μικρότερα και μεγαλύτερα- να ανασκουμπωθούν. Τοξοβολία, αναρρίχηση, zipline, ιππασία σε πόνυ… Όλα ήθελαν να τα δοκιμάσουν. Ο Ηλίας εποπτεύει με υπομονή και ακρίβεια και τα φωτογραφίζει με μια αυθεντική χαρά. Ο Ηλίας και η ομάδα του Ο Ηλίας Μιχαηλίδης είναι από την Ξάνθη και ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με το Νέστο ως πρόσκοπος. «Είχαμε τότε έναν Οδηγό που μας έβαλε να φτιάξουμε σχεδίες. Πήραμε και κάτι σαμπρέλες και κάτι φουσκωτά από το παζάρι των παλιννοστούντων και κατεβήκαμε το ποτάμι», μας διηγείται. Ο Ηλίας πιστεύει πολύ σε αυτή τη μορφή τουρισμού. Την θεωρεί με τον τρόπο του την πιο υγιή, δημιουργική, εκπαιδευτική και βιώσιμη δραστηριότητα που αγκαλιάζει όλη την οικογένεια και ταυτόχρονα σέβεται το περιβάλλον.
«Η πρώτη προσπάθεια στην περιοχή έγινε με τη Forestland που οργάνωνε περιηγητικές καταβάσεις με καγιάκ και το 2003 με την αφομοίωση και κάποιων άλλων γραφείων προέκυψε η σημερινή Riverland», μας αφηγείται, το πιο εξειδικευμένο και έμπειρο γραφείο οικοτουρισμού, τόσο αναφορικά με την ασφάλεια, όσο και με τη διαχείριση περιβάλλοντος, σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα, προσθέτω εγώ. «Παραδειγματιστήκαμε από τη Γαλλία και από την παράδοσή της στις δράσεις που φέρνουν την οικογένεια στο ποτάμι. Από την Πλατανόβρυση ως το Παρανέστι που γίνεται το rafting, από τη Σταυρούπολη ως τη Γαλάνη με το κανό-καγιάκ, στο «Πάρκο Περιπέτειας», παρακάτω στο Δέλτα του Νέστου βαρκάδα ή με ποδήλατα και τζιπ, αλλά και με θαλάσσια καγιάκ στη Θάσο, αντιμετωπίζουμε το ποτάμι ως όλον», προσθέτουν μέλη της ομάδας, η οποία μας προτείνει μια σειρά δραστηριοτήτων, ανάλογα με τις ηλικίες, τις καιρικές συνθήκες, τις αντοχές και τη σωματική κατάσταση των μελών της κάθε οικογένειας. Με τον Ηλία περπατήσαμε για λίγο στο λαξευμένο στα βράχια μονοπάτι των Στενών, που για 1 χιλιόμετρο είναι παραποτάμιο. Συναντήσαμε άγρια σπαράγγια, ενώ η Ηλίας έλεγε στα παιδιά ιστορίες για τους εργάτες που έφτιαξαν το μονοπάτι για να μπορέσουν να κατασκευάσουν τη γραμμή που στην αρχή της ημέρας περάσαμε με το τρένο. Τους μίλησε για τους κέδρους και το πόσο καλά γνωρίζουν το ξύλο τους από τα μολύβια που χρησιμοποιούν στο σχολείο. Τους έδειξε φωλιές και δρυοκολάπτες και τους εξήγησε τη σημασία της χλωρίδας που συναντά κανείς στη παρανέστια φύση.
Φεύγοντας από τη Γαλάνη, κατευθυνθήκαμε προς τα εγκαταλειμμένα Νεστοχώρια και τη θέση Θέας των μαιανδρισμών του Νέστου για να απολαύσουμε το θαύμα αυτό από ψηλά. Πετύχαμε άγρια άλογα σε μια στροφή του δρόμου και με αυτήν την αφορμή, τα παιδιά σκέφτηκαν πως χρήσιμο θα ήταν να κρατήσουν «ζωολόγιο», σημειώσεις δηλαδή από τα ζώα που είδαν μόνο εκείνη την ημέρα, για να μην τα ξεχάσουν.
