Όταν κλείνει ένα βιβλιοπωλείο

Στην Αθήνα – και αλλού, σε όλη την Ελλάδα- ξέρω αναρίθμητες κινηματογραφικές αίθουσες που μέσα σε ένα βράδυ κατέβασαν ρολά και άνοιξαν λίγο αργότερα ως μεγαλοπρεπή σούπερ μάρκετ με άπλετο φώς και ατελείωτες σειρές από ράφια με τοποθετημένα πάνω τους προϊόντα.

Δεν ξέρω όμως να συνέβη το ίδιο με βιβλιοπωλεία – με μεγάλα βιβλιοπωλεία που μετατράπηκαν σε μοδάτα ταχυφαγεία. Όπως ακριβώς αφηγείται πως έγινε στην εμβληματική Πλατεία Καταλωνίας ο συγγραφέας Χόρχε Κάριον (Jorge Carrión). Στο πολυδιαβασμένο και πολυταξιδεμένο βιβλίο του Βιβλιοπωλεία και μάλιστα στον επίλογο του βιβλίου ( Επίλογος: Τα εικονικά βιβλιοπωλεία) ο Χόρχε μας δίνει μια εικόνα γεμάτη νοήματα και μηνύματα για την μετάβαση στην ψηφιακή εποχή ( από τον πάγκο και την χειροπιαστή αγορά στην ηλεκτρονική επιλογή και παραγγελία με ένα κλικ από τον καναπέ).

Ο 42χρονος συγγραφέας μας περιγράφει το τέλος του Catalonia – ενός βιβλιοπωλείου που στάθηκε εκεί στην ιστορική πλατεία της πρωτεύουσας της Καταλωνίας από το 1924- και την μετατροπή του σε ένα κατάστημα της διεθνούς αλυσίδας McDonalds. Ο Κάριον σπεύδει να ενημερώσει τους αναγνώστες του πως δεν έχει κανένα πρόβλημα με το γρήγορο φαγητό και διευκρινίζει τις προθέσεις του: «Στη διάρκεια εκείνων των μηνών, κάθε πρωί παρακολουθούσα την καταστροφή ενός μικρόκοσμου, την κατάληψη εκείνου του ίδιου χώρου από την πρεσβεία ενός άλλου κόσμου».

Ο «μικρόκοσμος» του Κάριον, λοιπόν, ο μικρόκοσμος των βιβλιοπωλείων εν τέλει δεν είναι άλλος από τον μεγάλο χάρτη συγκροτημένο από τις γειτονιές του κόσμου όπου οι άνθρωποι συνεχίζουν σε πείσμα των καιρών να κρατούν στα χέρια ένα βιβλίο, να συζητούν γι΄αυτό με τους άλλους, τους διπλανούς τους, τους θαμώνες ή τους περαστικούς αλλά και τον βιβλιοπώλη τους.

Τα μικρά βιβλιοπωλεία της Βαρκελώνης ή και της Αθήνας δεν είναι τίποτα περισσότερο από την εικόνα ενός αστικού πολιτισμού που αντιστέκεται στην αδυσώπητη μεγέθυνση της αγοράς –και όμως αυτά τα μικρά, ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία στο κέντρο και τις γειτονιές της πόλης δίνουν το μέτρο της ευασθησίας αλλά και το προνόμιο της μνήμης.

Και όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου (κυκλοφορεί σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου από τις εκδόσεις Ποταμός) τα Βιβλιοπωλεία του Κάριον «είναι το άθροισμα της ιστορίας των βιβλιοπωλείων, οι σχέσεις τους με τους συγγραφείς και το πώς έγιναν κεντρικά σημεία κουλτούρας και πολιτικής αντίστασης. Όλα καταλήγουν σ' ένα ταξίδι από το εμπόριο βιβλίων της αρχαίας Ρώμης ως τον 21ο αιώνα. Νοσταλγικό αλλά και απομυθοποιητικό το βιβλίο είναι κριτική του πολιτισμού και μαζί ταξιδιωτικό χρονικό».

Ο Χόρχε Κάριον -Jorge Carrión γεννήθηκε στην Ταρραγώνα το 1976. Είναι κάτοχος πτυχίου Ανθρωπιστικών Επιστημών από το Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra της Βαρκελώνης, όπου διδάσκει σύγχρονη λογοτεχνία και διευθύνει το Μεταπτυχιακό Τμήμα της δημιουργικής γραφής. Γράφει για τους New York Times στην Ισπανία καθώς και σε διάφορα ισπανικά και λατινοαμερικάνικα περιοδικά, όπως το El País,το Vanguardia and το Arcadia.

Το βιβλίο του Los Muertos βραβεύτηκε στο Festival de Chambéry το 2011. Το βιβλίο του Librerias έλαβε το 2013 το δεύτερο Βραβείο Δοκιμίου Anagram, έχει μεταφραστεί σε 10 γλώσσες, ενώ στα Ισπανικά κυκλοφόρησε η έβδομη έκδοση που έχει ήδη πουλήσει 20.000 αντίτυπα.