Δειλοί, προδότες και απατεώνες στην κλασική Αθήνα

Ο Matthew R. Christ είναι καθηγητής και διευθυντής του Τμήματος Κλασικών Σπουδών και συνεργαζόμενος καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα των ΗΠΑ. Έχει δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, τις μελέτες The Litigious Athenian (The Johns Hopkins University Press, 1998) και Τhe Limits of Altruism in Democratic Athens (Cambridge University Press, 2012).

Ο καθηγητής Christ είναι και ο συγγραφέας του The Bad Citizen in Classical Athens (Cambridge University Press, 2006, 2008) που κυκλοφορεί με τίτλο «Ο Κακός Πολίτης στην Κλασική Αθήνα» (σε μετάφραση της Μαργαρίτας Μηλιώρη) από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

«Άρχισα να δουλεύω πάνω σε αυτό το βιβλίο το 1998, με αφορμή μια επιστημονική ανακοίνωση με τίτλο «Δειλοί, προδότες και απατεώνες στην κλασική Αθήνα», την οποία παρουσίασα σε ένα συμπόσιο στο Oberlin College προς τιμήν του καλού μου φίλου καιπρώην συναδέλφου Nathan Greenberg. Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε έχω παρουσιάσει διάφορα τμήματα της εν εξελίξει έρευνάς μου σε διάφορα ακροατήρια, στο Πανεπιστήμιο Νόρθγουεστερν, στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, στο Πανεπιστήμιο της Μιννεσότα, καθώς και στις συναντήσεις της Αμερικανικής Φιλολογικής Εταιρείας.

Έχω ωφεληθεί ιδιαίτερα από τις προτάσεις και τα σχόλια που έλαβα σε όλες αυτές τις επιστημονικές συναντήσεις. Το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα μού παραχώρησε γενναιόδωρα ερευνητική άδειαγια να εργαστώ πάνω σε αυτό το ερευνητικό πρόγραμμα, μέσω μιας υποτροφίας που έλαβα το 2002/2003 (Arts and Humanities Initiative Grant)· επίσης, μου παρείχε βοήθεια με την υλική υποδομή και με άλλα έξοδα της έρευνάς μου μέσω δύο άλλων επικουρικών υποτροφιών το 1998 και το 2002».

Σε ενημερωτικό σημείωμα για την έκδοση διαβάζουμε τα εξής: «Στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, τον πολίτη και την πόλιν τούς συνδέει ένας δεσμός ζωτικός: η συλλογικότητα προστατεύει το άτομο και διαμορφώνει τις ευρύτερες προϋποθέσεις ώστε αυτό να ευημερήσει, και το άτομο στηρίζει και προάγει την ευημερία της συλλογικότητας. Η φιλοπατρία, η έννοια του χρέους, η φιλοτιμία, μα και η υστεροφημία, είναι στοιχεία που συγκροτούν μεταξύ άλλων το πολιτειακό ιδεώδες του Αθηναίου και προβάλλονται συστηματικά στον δημόσιο λόγο των φιλοσόφων, των ρητόρων και των πολιτικών.

Πώς όμως το ατομικό συμφέρον συμβιβάζεται με αυτό το πολιτειακό ιδεώδες; Πώς η πόλη διαχειρίζεται τους πολίτες της που προτάσσουν αυτό το συμφέρον έναντι του συλλογικού, και είτε βρίσκουν τρόπους για να αποφύγουν να πολεμήσουν για την πόλη είτε δείχνουν δειλία στη μάχη είτε, αν είναι πλούσιοι, προσπαθούν να αποκρύψουν την περιουσία τους ώστε να μην επωμιστούν οικονομικά βάρη υπέρ του δήμου; Ποιες κοινωνικές εντάσεις δημιουργεί ο ιδιοτελής ατομικισμός σε μια δημοκρατική πολιτική κοινωνία όπου η εξουσία ασκείται από τον λαό; Και πώς η νεογέννητη δημοκρατία προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην πειθώ και στον καταναγκασμό;

Εξετάζοντας με πρωτότυπο τρόπο την κακή πολιτειακή συμπεριφορά τόσο ως κοινωνική πραγματικότητα όσο και ως ιδέα στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, τον 5o-4o αι. π.Χ., το βιβλίο συμβάλλει σε μια βαθύτερη εξοικείωση με την αρχαία αθηναϊκή κοινωνία, θίγοντας ένα ζήτημα που παραμένει ουσιώδες ακόμα και για τις σύγχρονες νεωτερικές δημοκρατίες». Διαβάστε εδώ σελίδες του βιβλίου.