Θάνος Μικρούτσικος: Οι προσωπικές εξομολογήσεις και η διαρκής μάχη του με το αδύνατο

Αν έπρεπε να επιλέξουμε ένα μόνο χαρακτηριστικό από την πολυσχιδή προσωπικότητα και την πλούσια σε εμπειρίες και συναισθήματα διαδρομή του Θάνου Μικρούτσικου, που πέταξε, πέρσι τέτοια μέρα, προς τις «Γραμμές των Οριζόντων», αυτό θα ήταν η διαρκής, η αέναη μάχη του με το αδύνατο. Μια μάχη που έδινε, με δύναμη και πάθος, μέχρι τις τελευταίες στιγμές της ύπαρξής του παραμένοντας πιστός στο σύνθημα ζωής που κλεινόταν μέσα στους στίχους του αγαπημένου του ποιητή, του Νίκου Καββαδία: «Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία»! Ήταν εκείνος ο διακαής πόθος του να αφήνει πάντα ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο που τον κρατούσε όρθιο, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές, εκείνη η αχόρατηγη επιθυμία του να ρουφήξει την ζωή μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο.

Κι αυτό ακριβώς έκανε. Δεν επέτρεψε στην αρρώστια να του βάλει όρια. Αντιθέτως, τής επιβαλλόταν, κάθε μέρα, επί δυόμιση ολόκληρα χρόνια απαγορεύοντάς της να τού «κλέψει» τις μέρες καιι τις νύχτες που δικαιωματικά του ανήκαν. Τους τελευταίους δύο μήνες της ζωής του, αν και βρισκόταν στο νοσοκομείο με την κατάσταση της υγείας του να έχει επιδεινωθεί σοβαρά, συνέχισε να μαθαίνει ισπανικά...! Είχε επίσης την επιιθυμία να μιλήσει για το τελευταίο καλλιτενχικό του εχγείρημα, την υπέροχη παιδική παράσταση «Ως την άκρη του κόσμου», που έστησε μαζί με την αγαπημένη του σύζυγο Μαρία Παπαγιάννη: «Δεν είναι καθόλου εύκολη διαδικασία να μιλήσεις με τα παιδιά. Τα ερωτηματικά τους και οι ερωτήσεις τους σπάνε κόκαλα. Γι’ αυτό και ανέκαθεν ήταν ένα μεγάλο στοίχημα για μένα να έρθω σε επαφή μέσω της τέχνης μου με αυτό το κοινό που έχει ταυτόχρονα πολλά πλεονεκτήματα» μού έλεγε στην τελευταία μας συνεύντευξη υπογραμμίζοντας πόσο ευχάριστο του ήταν να συνεργάζεται με την Μαρία του.

Την υπέροχη Μαρία που μπήκε ξαφνικά στη ζωή του για να την αλλάξει ολοκληρωτικά, αποτελώντας την ιδανική για εκείνον σύντροφο ζωής, Μέχρι το τέλος. Τη νεαρή δημοσιογράφο που πρωτοσυνάντησε το 1991 με αφορμή μια συνέντευξη. Η γνωριμία τους, όπως ο ίδιος την έχει περιγράψει, παραπέμπει σε ρομαντική ταινία: «Στις αρχές του 1991, μια νεαρή δημοσιογράφος από ένα τηλεοπτικό περιοδικό μού ζήτησε μια συνέντευξη με θέμα το Μέγαρο Μουσικής. Στα τέλη του 1992, με αφορμή μια χριστουγεννιάτικη παραγωγή μου για το “Μουσικό Αναλόγιο”, πάλι η ίδια δημοσιογράφος μού ζήτησε μια ευχή για το βράδυ της Πρωτοχρονιάς. Λίγους μήνες αργότερα, στις αρχές Απριλίου μού ξανατηλεφώνησε για να κάνουμε μια συνέντευξη για τον ραδιοφωνικό σταθμό Flash. H νεαρή δημοσιογράφος ήταν η Μαρία Παπαγιάννη. Όταν τελείωσε η συνέντευξη στον Flash, με κατέβασε να βρω ταξί και στο ασανσέρ της έδωσα το τηλέφωνό μου. Η Μαρία υποστηρίζει πως εγώ έκανα το πρώτο βήμα και τη ρώτησα πότε θα τα πούμε. Εγώ θυμάμαι πως τη φράση αυτή την είπε πρώτη εκείνη. Δεν μου τηλεφώνησε...Αρχές Μαΐου δόθηκε μια συνέντευξη τύπου στο Μέγαρο και, λίγο πριν αρχίσουμε, οι δημοσιογράφοι έφερναν και τοποθετούσαν τα επαγγελματικά τους μαγνητόφωνα στο τραπέζι του πάνελ. Η Μαρία άφησε το δικό της. Μόλις ήρθε στο τέλος να το πάρει τής λέω: “Δεν τηλεφώνησες”. Γράφει σε ένα χαρτί το τηλέφωνό της και μού το δίνει, Τής τηλεφώνησα σχεδόν αμέσως».

Το περίεργο και καταπληκτικό συνάμα σε όλη αυτή την ιστορία είναι πως ο Θάνος ήταν ακόμη παντρεμένος όταν ξεκίνησε η σχέση του με τη Μαρία. Λίγους μήνες αργότερα, μάλιστα, αναλαμβάνει καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού. Και τότε απέδειξε, για μία ακόμη φορά στη ζωή του, πως μπορεί να καταφέρει αυτό που για πολλούς ίσως έμοιαζε αδιανόητο. Να ακολουθήσει αυτό που του έλεγε η καρδιά του, χωρίς φόβο, και να μην κρυφτεί. Δίχως όμως να προσβάλει κανέναν.  Κι αυτός ήταν ο λόγος που τον σεβάστηκαν όλοι: «Δεν ήμουν ποτέ άνθρωπος των κοινωνικών συμβάσεων. Βεβαίως δεν ήμουν και προκλητικός, αλλά δεν κώλωνα ποτέ αν ήθελα κάτι. Με τη Μαρία συνδεθήκαμε δυο-τρεις μήνες πριν αναλάβω το υπουργείο Πολιτισμού. Και σου εξομολογούμαι πως κόντεψε να διαλυθεί η σχέση μας γιατί ήταν πολύ αντίθετη στο να πάω στο υπουργείο. Οταν ανέλαβα λοιπόν, και παρότι δούλευα πάρα πολλές ώρες την ημέρα, στήθηκε μια σχέση ισχυρή, η οποία εξελίχθηκε σε σχέση ζωής. Το ιδιαίτερο είναι ότι εκείνα τα πρώτα χρόνια ήταν για μας φυσιολογικό. Ακόμα και το κομμάτι των δημοσιογράφων που ασχολούνται με τέτοια θέματα δεν έκανε την παραμικρή κριτική. Αυτός ο σεβασμός προέκυψε από τη φυσιολογική διαχείριση που έκανα σε αυτήν τη σχέση. Θυμάμαι ότι, όταν έμεινε έγκυος η Μαρία, ενώ εγώ ήμουν υπουργός είχα ξεχάσει να βγάλω διαζύγιο, γιατί τα είχα καλά και με την προηγούμενη γυναίκα μου, την οποία αγαπώ πολύ και μου έχει χαρίσει δύο υπέροχα παιδιά. Η κόρη μου με προέτρεψε να βγάλω το διαζύγιο και να παντρευτώ τη Μαρία. Ο γάμος μας έγινε λίγες μέρες πριν γεννηθεί η Αλεξάνδρα. Ούτε τότε ασχολήθηκαν οι δημοσιογράφοι. Και απεδείχθη με τα χρόνια ότι αυτή ήταν η σχέση της ζωής μου» μού είχε διηγηθεί χαρακτηριστικά ο ίδιος σε μία παλαιότερη συνέντευξη.

Όποιος είχε την τύχη να γνωρίσει, άλλωστε, τον Θάνο Μικρούτσικο ανατιλαμβανόταν, σχεδόν αμέσως, πως ήταν ένας άνθρωπος που δεν μπορούσες να βάλεις σε καλούπια,  γι' αυτό και επί της ουσίας δεν ανήκε πουθενά. Ακήκε εκεί όπου προσηλωνόταν κάθε φορά είτε αυτό ήταν ένα μουσικό έργο είτε μια συναυλία ή ένας προσωπικός – κοινωνικός στόχος. Γι΄ αυτό και όσοι προσπάθησαν να τον οικειοποιηθούν απέτυχαν. Στη μουσική του δημιουργία ήταν και κλασικός και έντεχνος και λαικός. Έγραψε τον «Σταυρό του Νότου» και την όπερα «Ελένη» αλλά και τη «Ρόζα» και την «Πιρόγα». Εμφανίστηκε στις μεγαλύτερες συναυλιακές αίθουσες του κόσμου, στο Μέγαρο, Ηρώδειο αλλά και σε στάδια και σε κουτούκια. Συνεργάστηκε με την Μίλβα αλλά και με τον Μητροπάνο. Ήταν Αριστερός αλλά έγινε υπουργός σε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ...! Ισορροπούσε, δηλαδή, σε όλη του τη ζωή, πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί που όμως ποτέ δεν έσπασε γιατί κάθε επιλογή του ήταν απολύτως αληθινή και συνειδητή. Και αντιμετώπιζε κάθε νέο του εγχείρημα, προσωπικό ή επαγγελματικό σαν την δημιουργία μιας νέας οικογένειας.

Δεν είναι εξάλλου τυχαίο το πόσο γενναιόδωρος υπήρξε με τους νέους καλλιτέχνες: «Είμαι από τους ελάχιστους συνθέτες της γενιάς μου – οι περισσότεροι είναι τσιγγούνηδες στα καλά λόγια για τους νεώτερους -που θεωρούν ότι οι επόμενες δυο γενιές τραγουδοποιών και τραγουδιστών έχουν δώσει σπουδαία πράγματα» έλεγε διαφημίζοντας κάθε φορά, τις αρετές των εκάστοτε νέων με τους οποίους συνεργαζόταν. Αυτό λέγεται γενναιοδωρία κι ήταν μια επίσης μεγάλη αρετή που διέθετε. Κι όσο τα χρόνια περνούσαν τόσο πιο γενναιόδωρος γινόταν γιατί ένιωθε πλήρης, χορτάτος από επιτυχίες και εμπειρίες, δεν ένιωθε τν ανάγκη να αποδείξει τίποτα σε κανέναν. «Δεν έχετε κάποιο καλλιτεχνικό απωθημένο;» τον είχα ρωτήσει τον Ιούνιο του 2019 για να λάβω την παρακάτω σαφέστατη απάντηση: « Εδώ και χρόνια αισθάνομαι πως έχω κατακτήσει την καταξίωση αφού πάρα πολλά τραγούδια και μουσικές μου έχουν περάσει πλέον σε τρεις γενιές. Κι όταν ένα τραγούδι γίνεται κτήμα ανθρώπων από διαφορετικές γενιές, γίνεται διαχρονικό κι αυτό σημαίνει καταξίωση.. Και αυτή την έχω γευτεί γι’ αυτό νιώθω ευτυχισμένος. Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, δεν έχω απωθημένα. Σού ομολογώ όμως, πως θα ‘θελα να γράψω κάτι ακόμα με το οποίο να μπορέσω να ξεπεράσω καλλιτεχνικά τα όρια μου. Βέβαια αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο πια δεδομένου του πολύ σοβαρού προβλήματος της υγείας μου».

Η ζωή του Θάνου Μικρούτσικου υπήρξε πάντα μοιρασμένη ανάμεσα στις διαφορετικές μεγάλες αγάπες του: «Η μουσική είναι η ζωή μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι περπατάω και την ώρα που σου μιλάω σε φαντάζομαι με νότες. Θα έλεγα ότι και η αγάπη μου για τους δικούς μου ανθρώπους, τα παιδιά μου, τη γυναίκα μου, τους φίλους μου, περνάει μέσα από τη μουσική, είναι δύσκολο να τα ξεχωρίσω πια. Κι αυτό δεν είναι κάτι που μειώνει τα συναισθήματά σου, το αντίθετο» παραδεχόταν αποδεχόμενος πλήρως την ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία του.

Μιας ιδιοσυγκρασίας στην οποία ακόμη και δύο κόσμοι εντελώς διαφορετικοί, όπως είναι αυτή της τέχνης και της πολιτικής, μπορούσαν να συνυπάρξουν, αρμονικά και τίμια: «Ένα πρόσωπο μπορεί να είναι βαθιά πολιτικό με το να θέλει μια δίκαιη κοινωνία και να πρέπει να παλέψει γι' αυτή. Με αυτή την έννοια, ναι, η πολιτική συνδυάζεται με όλα».

Το σημαντικότερο ίσως απ' όλα, όμως, είναι πως ο Θάνος Μικρούτσικος κατάφερε να αφήσει ένα πολυτιμο προσωπικό αποτύπωπα σε όλους τους χώρους από τους οποίους πέρασε, σε κάθε άνθρωπο με τον οποία συναναστράφηκε, συνεργάστηκε, συζήτησε. Μέσα από αυτά τα αποτυπώματα συνεχίζει να μάς συντροφεύει κι ας μην βρίσκεται πλέον ανάμεσά μας.

Ειδήσεις σήμερα 

Έφοδος των ΕΚΑΜ στο σπίτι του ταμπουρωμένου Ρομά - Δείτε βίντεο 

Brexit και Ελλάδα: Τι αλλάζει από την Πρωτοχρονιά - Πώς προετοιμαστήκαμε 

Οικογενειακή τραγωδία στην Κρήτη: Για τη μουσική στο λάπτοπ σκότωσε τον γιο του