Σπάνια έγγραφα, γκραβούρες, φωτογραφίες και μαρτυρίες εποχής για τον ιστορικό ρόλο της Αίγινας ως πρώτης πρωτεύουσας της Ελεύθερης Ελλάδας
Πολύτιμα ντοκουμέντα, που στοιχειοθετούν τον ιστορικό ρόλο της Αίγινας ως τόπου εγκαθίδρυσης της πρώτης κυβέρνησης του νέου ελληνικού κράτους υπό τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, παρουσιάζει το Ιστορικό Λεύκωμα «Η Αίγινα του Καποδίστρια».
Η παρουσίαση του λευκώματος θα πραγματοποιηθεί στην Αίγινα, στις 26 Μαρτίου 2021, στις 12 το μεσημέρι, στο Κυβερνείο του Καποδίστρια, παρουσία του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια και θα είναι η πρώτη εκδήλωση της Επιτροπής του Δήμου Αίγινας για τον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Το εν λόγω ιστορικό λεύκωμα άλλωστε αποτελεί έργο της Επιτροπής του Δήμου Αίγινας «Αίγινα 2021» και εκδόθηκε με τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων. Γράφουν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Διονύσης Καλαμάκης, η φιλόλογος Προνόη Θεολογίδου και η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Την επιμέλεια έκδοσης του λευκώματος είχε ο δημοσιογράφος Γιάννης Προβής.
Ο Ναός του Απόλλωνα στην Κολόνα, στην Αίγινα, 1820. Πρωτότυπος τίτλος "Tempio di Venere in Egina". Συλλογή: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη - Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Ο ναός της Αφαίας στην Αίγινα. Απεικονίζονται οι χωρικοί της Αίγινας που τροφοδοτούσαν τους περιηγητές κατά το διάστημα που αυτοί διέμειναν στον χώρο. Ed. Dodwell 1819.
Συλλογή: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη - Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη.
Γεώργιος Λογιωτατίδης: Αρχηγός της Επανάστασης στην Αίγινα, Πρόκριτος και βουλευτής. Συλλογή: Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Δήμου Αίγινας.
Αποκατάσταση μιας αδικίας
Το περιεχόμενό του αποτελείται από έγγραφα, φωτογραφίες, μαρτυρίες, τα οποία συλλέχθηκαν με κόπο και συμβάλλουν καθοριστικά στην αποκατάσταση μιας αδικίας, που είχε ως αποτέλεσμα την παράλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στη συμβολή της Αίγινας κατά την ίδρυση του νεότερου ελληνικού κράτους. Καταδεικνύουν ωστόσο παράλληλα και την μακρά Ιστορία της Αίγινας ως τόπου όπου άνθισε ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός, όπως έχει καταγραφεί από ξένους περιηγητές.
Ξεκινώντας από το πρώτο ελληνικό και ευρωπαϊκό νόμισμα τη «Χελώνη της Αίγινας», που κόπηκε γύρω στο 631 π.Χ. και την αποτύπωση σε γκραβούρα του Ναού του Απόλλωνα στην Κολώνα το 1820, όταν στον αρχαίο ναό διασώζονταν ακόμη δύο κολώνες, συνεχίζουμε με τον χάρτη της Αίγινας, έτος 1688, τον Ναό της Αφαίας εν έτει 1819, το λιμάνι της Αίγινας όπως ήταν το 1883, αλλά και πολλά άλλα ιστορικά κτίρια, όπως το Τυπογραφείο, το Κυβερνείο, το Ορφανοτροφείο, ο Πύργος του Μάρκελλου, η οικία του Κανάρη, του Μαυροκορδάτου, καθώς και το στασίδι του Καποδίστρια στον Μητροπολιτικό Ναό του νησιού, όπου ορκίστηκε πρώτος Κυβερνήτης της Ελεύθερης Ελλάδας.
Το παλιό λιμάνι της Αίγινας. Λιθογραφία από Cristopher Wordsworth. Λονδίνο 1882. Συλλογή: Μάρω Καρδαμίτση – Αδάμη.
Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, Νοέμβριος 1826.
Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831). Λιθογραφία «εκ του πολυχρωμολιθογραφείου του Ι.Δ. Νεράντζη», Λειψία χ.χ. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Στο λεύκωμα επίσης περιλαμβάνονται σπάνιες φωτογραφίες Αγωνιστών από την Αίγινα που πρωταγωνίστησαν στην Ελληνική Επανάσταση, ντοκουμέντα από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, όπως: Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος, ΣΤ’ Ψήφισμα της Γ’ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας, εγκύκλιοι του Ιωάννη Καποδίστρια που εκδόθηκαν στην Αίγινα κ.ά., διατάγματα, σφραγίδες με τα αρχικά του πρώτου Κυβερνήτη, νομίσματα που κόπηκαν στην Αίγινα κατά την καποδιστριακή περίοδο και πολλά άλλα, τα οποία παραχωρήθηκαν ευγενώς από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Μουσείο Μπενάκη, το Ίδρυμα Λασκαρίδη και το Νομισματικό Μουσείο.
Την έκδοση, η οποία -ας σημειωθεί- περιλαμβάνει μετάφραση όλων των κειμένων στα αγγλικά, προλογίζει ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, τονίζοντας τη σημασία του έργου που επιτέλεσε ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα για την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους. Χαρακτηριστικά αναφέρει επ' αυτού: «Η παρούσα έκδοση περιγράφει παραστατικά αυτό το αποτύπωμα. Σχημάτισε κυβέρνηση, ίδρυσε Δικαιοσύνη, έφτιαξε ορφανοτροφείο, σχολεία, δημόσια έργα, μουσείο και τυπογραφείο, ακόμη και τράπεζα».
Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος, Συνταχθέν, ανακριθέν, και επικυρωθέν κατά την Γ΄Εθνοσυνέλευσιν, εν Τροιζήνι 1827 κατά μήνα Μάιον. Εκ της Τυπογραφίας της Κυβερνήσεως. (1827). Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Η «Σπιτάρα» στο λιμάνι της Αίγινας, όπου στεγάστηκε η Εθνική Τυπογραφία.
ΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΗΣ ως είχον κατά το 1839. Χάρτης του αγγλικού ναυτικού από τον Thomas Graves. Το υπόμνημα με τις τοπογραφικές επισημάνσεις είναι, προφανώς, μεταγενέστερο.
Το πολεμικό του Βασιλικού Ναυτικού της Αγγλίας Warspite επιστρέφει στο Spithead από το ταξίδι του στον κόσμο, 28 Ιουλίου 1827. Henry Moses (καλλιτέχνης, χαράκτης και εκδότης. Συλλογή του Εθνικού Ναυτικού Μουσείου Γκρίνουιτς Λονδίνο.
Χαιρετίζοντας την έκδοση του λευκώματος, ο δήμαρχος Αίγινας, Γιάννης Ζορμπάς, προτρέπει τον αναγνώστη «να συναισθανθεί την ιστορία του τόπου και να αποτίσει φόρο τιμής στον πρώτο κυβερνήτη, τον Ιωάννη Καποδίστρια», ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής 2021 του Δήμου Αίγινας Μανώλης Κοττάκης στον χαιρετισμό του κάνει λόγο για την «ιστορική μοίρα της Αίγινας», τονίζοντας: «Εάν έχει μια αξία αυτό το λεύκωμα είναι να αναδείξει τον ιστορικό πλούτο του νησιού μας, που με αφορμή τους εορτασμούς για τη συμπλήρωση διακοσίων ετών από την εθνική ανεξαρτησία, αυτός είναι ο εξής: Να πάρουμε τη θέση που μας αξίζει στην ελληνική ιστορία. Η Αίγινα είναι πρώτα τόπος ιστορικός και μετά όλα τα άλλα!».
Το στασίδι του Κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια που ευρίσκεται στον Μητροπολιτικό Ναό στην Αίγινα.
Από: Εμμανουήλ Α. Γιαννούλη, Ταξίδι στην Ιστορία, Αίγινα – «Μεγάλη Εκκλησία» – Αρχή Του Νεοελληνικού Κράτους.
Διακήρυξη του Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιω. Καποδίστρια προς τους Έλληνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Αίγινα 20.1.1828. Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.
Σφραγίδα με τα αρχικά του Ιω. Καποδίστρια. Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Σφραγίδα με ξύλινη λαβή του Ιω. Καποδίστρια ως Κυβερνήτη της Ελλάδος. Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Oδηγίες του Καποδίστρια προς τον Γενικό Αρχηγό των Πελοποννησιακών όπλων Θ.Κολοκοτρώνη για τη δημιουργία επίλεκτης στρατιωτικής δύναμης με στόχο την αντιμετώπιση του Ιμπραήμ, Αίγινα 9.5.1828. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Στο επίμετρο, ο επιμελητής της έκδοσης, Γιάννης Προβής, ευχαριστεί τους συντελεστές του λευκώματος, εστιάζοντας στην «προίκα» της Αίγινας, που είναι η γεωγραφική της θέση, λέγοντας: «Αυτή η προίκα της Αίγινας, που την έφερε στο προσκήνιο της Ιστορίας τόσες και τόσες φορές, έχει και... αποδεικτικά στοιχεία, που μαρτυρούν το αληθές των λόγων των ιστορικών. Στόχος του ιστορικού λευκώματος ήταν η καταγραφή τους, η αναβίωση των ορόσημων που παραμένουν αναλλοίωτα στη σύγχρονη εποχή, η ανάδειξη των προσώπων που πρωταγωνίστησαν στον δύσκολο αγώνα της αναγέννησης του Ελληνικού Κράτους με ορμητήριο την Αίγινα».
Επιστολή δύο χηρών από το Ανατολικό προς τον Ιω.Καποδιστρια με την οποία ζητούν οικονομική βοήθεια για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, Αίγινα 10/5/1829. ΓΑΚ – Κεντρική Υπηρεσία.
Ψήφισμα «Περί του διοργανισμού των δικαστηρίων», Αίγινα 15.12.1828. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Ψήφισμα για τον οργανισμό ταχυδρομείων.
Νομίσματα της Καποδιστριακής περιόδου. Επιγραφικό και Νομισματικό Μουσείο, Τράπεζα της Ελλάδος – Νομισματική Συλλογή, Ιδιωτική Συλλογή.
Διάταγμα «Περί οργανισμού Στρατιωτικής Κεντρικής Σχολής», Αίγινα 22.2.1829. Βιβλιοθήκη της Βουλής.
«Ξετίμωσις της λαδιάς του 1829». Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Ο Πύργος του Μάρκελλου 1930 (;). Creator Thompson Homer A., αρχαιολόγος.
Το Ορφανοτροφείο της Αίγινας ως Σχολή των Ευελπίδων. Σχέδιο: Γ. Διομήδης. Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Το Λοιμοκαθαρτήριο της Αίγινας. Σχέδιο - ΓΑΚ. Κάτω από την εικόνα, στο υπόμνημα γράφει: Α γραφείο Διευθυντή, Β αυλή, C σαλόνια, χώροι υποδοχής, D σουίτες ξεχωριστές και απομονωμένες, F διαμερίσματα και δωμάτια, Ε κενοί, κλειστοί χώροι. ΓΑΚ – Συλλογή Μάρως Καρδαμίτση - Αδάμη.
Οικία Κανάρη. Φωτογραφία: Ανέστης Κορνέζος.
Πρακτικά της Γ΄Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας (19 Μαρτίου- 5 Μαΐου 1827). Βιβλιοθήκη της Βουλής.