Δημήτρης Σκύλλας: Ο διεθνής συνθέτης που κάνει την κλασική μουσική σέξι

Την ημέρα που συνομιλούμε ο ήλιος μπαίνει εκθαμβωτικός από το παράθυρο στο διαμέρισμα του Δημήτρη Σκύλλα στο Λονδίνο. Η λιακάδα στην πρωτεύουσα του Λονδίνου, αν και όχι παράδοξη, είναι μάλλον μη αναμενόμενη Οκτώβρη μήνα. Οσο δηλαδή ασυνήθιστος είναι και ο τρόπος και κυρίως ο λόγος του Σκύλλα γι’ αυτό που έχει κανείς στερεοτυπικά στον νου του ως ενσάρκωση ενός συνθέτη σύγχρονης κλασικής μουσικής. Στην πραγματικότητα ο 34χρονος καλλιτέχνης που τα τελευταία 15 χρόνια ζει και δημιουργεί στη Μεγάλη Βρετανία όχι απλώς δεν πιστεύει σε βαρύγδουπους όρους, κλισέ και ταμπέλες αλλά κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να τις αποδομεί. «Ο όρος “σύγχρονη κλασική μουσική” δεν μου αρέσει καθόλου», λέει. «Μου δημιουργεί έναν κόμπο στο στομάχι. Τι θέλω να λένε για μένα; Οτι γράφω μουσική.

Δεν μου αρέσει καμία ταμπέλα. Δίνει την εικόνα ότι η κλασική μουσική δεν είναι cool, πράγμα το οποίο είναι λάθος ή τουλάχιστον απέχει πολύ από τη δική μου πραγματικότητα». Ναι, ο Δημήτρης Σκύλλας, ένας άνθρωπος με περίσσευμα επικοινωνιακού χαρίσματος, είναι ένας νέος, ταλαντούχος και φιλόδοξος συνθέτης που έχει τη δυναμική να προσθέσει πλάι στην κλασική μουσική τον επιθετικό προσδιορισμό «σέξι». Αν και ακόμα βρίσκεται μόλις στα μισά της τέταρτης δεκαετίας της ζωής του τα έργα του έχουν παιχτεί σε εμβληματικούς χώρους (Αβαείο του Ουέστμινστερ, V&A Museum, Royal Albert Hall), έχει συνθέσει μουσική για παραστάσεις αρχαίου δράματος ενώ είναι ο μόνος Ελληνας συνθέτης στον οποίο η Συμφωνική Ορχήστρα του BBC ανέθεσε τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου, του «Κύριε Ελέησον» που έκανε πρεμιέρα στο Barbican Center τον Ιανουάριο του 2020, ακριβώς πριν ο κόσμος χωριστεί σε προ- και μετα- πανδημικό.

Λίγες εβδομάδες αργότερα ο νεαρός συνθέτης ταξίδεψε στην Αθήνα για την παρουσίαση του ίδιου μουσικού έργου από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ) στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών. Η πρώτη καραντίνα ανέτρεψε τον σχεδιασμό. Ο ίδιος ήρθε, όπως λέει, στην Ελλάδα με μια βαλίτσα και έμεινε ενάμιση χρόνο. Τελικά, αποδείχτηκε ένα διάστημα όχι απλώς παραγωγικό αλλά κοσμογονικό για εκείνον. «Αλλαξα ύφος ως συνθέτης, έζησα πάρα πολλές, τρελές εμπειρίες, ήρθα στην Ελλάδα άλλος συνθέτης και έφυγα άλλος. Αυτό είναι για μένα το μεγαλύτερο δώρο που θα μπορούσε να μου τύχει. Και συνέβη μόνο του, εντελώς οργανικά».

Μπορεί η συνεργασία του με την ΚΟΑ να μην ευοδώθηκε τους πρώτους μήνες του 2020, όμως εκείνες τις πρώτες εβδομάδες της καραντίνας ο Σκύλλας, ελεύθερος πολιορκημένος στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον Βόλο, δέχτηκε και αποδέχτηκε την πρόταση της αρχαιότερης και της μεγαλύτερης ορχήστρας της χώρας να συνθέσει ένα πρωτότυπο έργο με θέμα την Επανάσταση του 1821 ακριβώς στη σημαδιακή 200η επέτειό της. Επέλεξε μάλιστα να δημιουργήσει ένα συμφωνικό ποίημα Επανάστασης, όπως το ονόμασε, βασισμένο στον Χορό του Ζαλόγγου. Κι είχε ένα καλό λόγο γι’ αυτό.

«Καταρχάς μ’ αρέσει πολύ ο χορός. Είτε μιλάμε για κλασικό χορό, για παραδοσιακό χορό που έχει μια συλλογικότητα και έναν διονυσιασμό, είτε είτε για χορό σε γλέντι ή σε πάρτυ - παρεμπιπτόντως μ’ αρέσουν πολύ τα πάρτι, είμαι party animal. Σε όλες τις περιπτώσεις μιλάμε για εξωτερίκευση συναισθημάτων μέσω του σώματος. Πολλές φορές υποτιμάμε το σώμα και το διαχωρίζουμε από το πνεύμα, όμως τελικά αυτό εκφράζει την ψυχική μας κατάσταση. Με ενδιαφέρει πολύ η έννοια του χορού. Εν προκειμένω ενός τραγικού χορού. Από τα χρόνια του Δημοτικού φανταζόμουν αυτές τις γυναίκες, τις Σουλιώτισσες, να χορεύουν σε έναν κύκλο, μαζί με τα μωρά τους και να κάνουν αυτή την απονενοημένη αλλά ηρωική πράξη. Ανατρίχιαζα. Οταν λοιπόν ήρθε η παραγγελία από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είπα “ώπα, εδώ είμαστε. Αυτό θέλω να κάνω”».

Αναρωτιέμαι αν φοβάται ότι κάποιοι θα πουν ότι αναμετράται με τα ιερά και τα όσια των προγόνων μας. «Δεν φοβάμαι. Δεν πιστεύω ότι αλλάζω ή πειράζω ή δεν τιμώ την ιστορία. Ισα-ίσα τιμώ πάρα πολύ αυτή τη γυναικεία πράξη, η οποία μπορεί να μας δώσει πολλά και στο σήμερα ως συμβολική επανάσταση ελευθερίας. Η επανάσταση για την ελευθερία του ανθρώπου και πόσο μάλλον της γυναίκας είναι διαχρονική. Οι μεγάλες ιδέες δεν φεύγουν ποτέ από την επικαιρότητα, απλώς κάθε εποχή τις ερμηνεύει διαφορετικά», καταλήγει. Ο Σκύλλας θα παρουσιάσει τον δικό του στοχασμό για τον Χορό του Ζαλόγγου σε παγκόσμια πρώτη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 15 Οκτωβρίου. Πιστεύει μάλιστα ότι είναι το πιο ώριμο από τα ως τώρα έργα του: «Ο Ζάλογγος είναι το απόσταγμα, το νέκταρ από πολλά προηγούμενα έργα μου τα οποία είχαν πολλές σάλτσες, ήταν φλύαρα. Θεωρώ ότι σαν πρόθεση έχει μια τεράστια ειλικρίνεια».

Η ειλικρίνεια είναι μια λέξη που επαναλαμβάνεται συχνά στη διάρκεια της συζήτησής μας. Κι αυτή δεν έχει να κάνει μόνο με το έργο και την υπόσταση του δημιουργού Σκύλλα αλλά και με τον τρόπο που επιλέγει να εκφράζεται. «Οι άνθρωποι πολλές φορές τρομάζουν γιατί τα λέω τσεκουράτα, γιατί είμαι άμεσος και επικοινωνιακός, νομίζουν ότι κρίνω πάρα πολύ ή ότι είμαι υπερόπτης, όμως εγώ νιώθω ότι είμαι απλά ειλικρινής. Αναρωτιέμαι καμιά φορά αν οι άνθρωποι παίρνουν τη λάθος εικόνα από μένα», λέει. Του επισημαίνω ότι ζούμε σε έναν κόσμο εθισμένο να βλέπει αλλά όχι να ακούει.

«Ζούμε σε έναν κόσμο οπτικής χυδαιότητας. Βλέπουμε πολλά και πολλά κακά πράγματα κι έχουμε γαλουχηθεί μ’ αυτά», επισημαίνει. Γι’ αυτό και στη συναυλία του στην Αθήνα επιμένει πως δεν τον ενδιαφέρει τόσο να δει γεμάτη την αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής όσο να δει νέους ανθρώπους να την παρακολουθούν. «Με ενδιαφέρει να έρθει νέος κόσμος. Οταν κάναμε το πρώτο μου έργο στο Λονδίνο, την ανάθεση του BBC, το Barbican ήταν γεμάτο. Ηταν απίστευτο πόσοι άνθρωποι 18 ή 20 ετών ήρθαν. Προσπαθούν να μας τοποθετήσουν εμάς τους συνθέτες σε μια διαφορετική, ελίτ διάσταση η οποία τελικά μας βλάπτει. Δεν θέλω να με τοποθετούν στην ελίτ. Θέλω να έρθει ο περιπτεράς να ακούσει τον “Χορό του Ζαλόγγου” κι είμαι σίγουρος ότι μπορεί να του δώσει κάτι. Γιατί είναι ένα ανθρωπιστικό έργο, όχι ένα δήθεν αβάντ γκαρντ. Η πρόθεση είναι αγνή και συναισθηματική».

Στην πραγματικότητα δεν έχει κανείς λόγο να αμφισβητήσει ή να μεμφθεί την άδολη προσέγγιση του Σκύλλα στη μουσική. Για εκείνον, άλλωστε, δεν ήταν επαγγελματική επιλογή αλλά μάλλον πεπρωμένο. «Εγινα συνθέτης γιατί γεννήθηκα συνθέτης. Το ήξερα από πάντα. Από μικρός σκεφτόμουν ότι ήμουν μουσικός, έγραφα μουσική, φανταζόμουν ότι έπαιζα σε συναυλίες. Κι είναι πολύ σημαντικό ότι η οικογένειά μου δε με πίεσε ποτέ για τίποτα. Στο πατρικό μου ακούγαμε πολλή μουσική και θυμάμαι ότι έπαιζε πάντα πολύ δυνατά. Ντέιβιντ Μπόουι, μπλουζ, παραδοσιακή μουσική.

Μεγάλωσα στο ωδείο, πήγα σε μουσικό σχολείο και στα 18 μου ήρθα στο Λονδίνο. Μόνος μου. Ηταν συγκλονιστικά, ήταν τρομακτικά, ήταν ένας ωκεανός. Πολλές φορές αμφισβητούσα στην αρχή τον λόγο που είχα έρθει εδώ, γιατί ήταν δύσκολα, αλλά επέμεινα. Αυτοί που θέλουν να γίνουν κάτι και τα παρατάνε μάλλον δεν θέλουν πολύ να γίνουν κάτι. Πιστεύω ότι όποιος είναι να γίνει κάτι, θα γίνει. Τώρα μου φαίνεται αστείο το πώς ένιωθα τότε. Ημουν αφελής και ονειροπόλος, αλλά η μαγκιά είναι να συνεχίσεις να είσαι ονειροπόλος γιατί το σύστημα διαρκώς σε ρίχνει. Τώρα, μετά από 15 χρόνια στο Λονδίνο μπορώ να πω ότι είμαι πιο ονειροπόλος. Δεν ξέρω αν θα πραγματοποιηθούν όλα τα όνειρά μου, αλλά κάπως πρέπει να βρίσκεις μια φόρμουλα να κάνεις τα πράγματα όπως θες ή απλώς να περιμένεις. Να έχεις υπομονή».

Ο 34χρονος συνθέτης είχε το σθένος να περιμένει σε μια εποχή όπου όλοι ανυπομονούν, έδωσε στον εαυτό του το προνόμιο της επιλογής (και νιώθει ευγνώμων γι’ αυτό), αποφάσισε να μην ακολουθεί αλλά να προηγείται - ακόμα και αν αυτό μεταφράζεται στην αλλόκοτη για την εποχή αλλά τελικά γενναία απόφασή του να μην έχει smarthpone.
«Σίγουρα έχω κάνει κάποιες καλές επιλογές. Τι σημαίνει καλές επιλογές; Να πεις όχι σε πράγματα που δεν θέλεις. Δελεαστικές προτάσεις έρχονται, αλλά μετά σε πάνε κάπου αλλού. Και μετά έρχεται κάτι άλλο που δε θέλεις και πάει λέγοντας. Τελικά καταλήγεις να υπηρετείς κάτι που δεν πιστεύεις. Είναι πολύ εύκολο να κυνηγήσεις την εφήμερη φήμη για τρία, πέντε ή δέκα χρόνια. Και μετά; Αν δεν είσαι ο εαυτός σου και δημιουργήσεις ένα προϊόν το οποίο πουλάει, θα πρέπει να συνεχίσεις να είσαι αυτό που δεν θες να είσαι. Δες τη Lady Gaga η οποία ήταν ένα απίστευτο προϊόν, το οποίο δεν άντεξε να είναι αυτό που πρέσβευε. Είναι σημαντικό να είσαι ό,τι είσαι. Είμαι αυστηρός λες; », αναρωτιέται - μάλλον ρητορικά. Σκέφτομαι πως η αυστηρότητα είναι αναπόδραστο κομμάτι της δουλειάς του. Μιας εργασίας δύσκολης όχι μόνο λόγω της πνευματικής φύσης της αλλά και των εγγενών, πρακτικών σκοπέλων της, μερικές από τις οποίες συνοψίζει ανάγλυφα σε μια φράση: «Σκέψου πόσο δύσκολη, ψυχοφθόρα και mind-fucking είναι η δουλειά μας. Ενώ έχω γράψει όλο το έργο θα το ακούσω πέντε ημέρες πριν από την πρεμιέρα. Κι αυτό αν είσαι 60 ετών είναι πιο εύκολο να το διαχειριστείς γιατί έχεις εμπειρία. Στα 34 σου δεν το έχεις δεχτεί ακόμα. Τι γίνεται αν εγώ πάω εκεί και αυτό που έχω γράψει δεν μου αρέσει καθόλου; Σοκάρεσαι και προσπαθείς να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς. Στην πραγματικότητα έχω δύο επιλογές: ή χειροκροτάω ή κλαίω».


Info: Η συναυλία «Ελληνική Επανάσταση - Ετος Σαιν Σανς» ανοίγει με το νέο συμφωνικό έργο του Δημήτρη Σκύλλα, εμπνευσμένο από τον Χορό του Ζαλόγγου. Στις 15/10 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών



Ειδήσεις σήμερα

Έγκυος δασκάλα 41 ετών συνελήφθη για αποπλάνηση 15χρονου - Τα sex video αποκάλυψαν τη δράση της

Χωρίς θρησκείες, χωρίς σύνορα, χωρίς ιδιοκτησία: Το «Imagine» του Τζον Λένον κλείνει τα 50

Καιρός: Βροχές, πτώση της θερμοκρασίας και άνεμοι έως 8 μποφόρ - Δείτε πού θα είναι ισχυρά τα φαινόμενα