«Παράδεισος»: Μια ορμητική προφητεία για το μέλλον του πλανήτη στη Στέγη

Μια σκληρή αλλά αληθινή προφητεία για το μέλλον, που μάς καλεί να αναθεωρήσουμε στο παρόν, όσο τουλάχιστον προλαβαίνουμε: Κάπως έτσι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η παράσταση «Παράδεισος» που φέρει την σκηνοθετική υπογραφή της Κατερίνας Γιαννοπούλου και θα φιλοξενηθεί στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση από τις 29 Οκτωβρίου έως τις 7 Νοεμβρίου.

Η παράσταση είναι εμπνευσμένη από την πολυβραβευμένη «Τριλογία για το Κλίμα» ενός από τους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, του Αυστριακού Thomas Köck, πάνω στην περιβαλλοντική καταστροφή του πλανήτη και η ανερχόμενη Ελληνίδα σκηνοθέτρια καταθέτει το χρονικό διάψευσης του καπιταλιστικού μοντέλου παραγωγής. Η ορμητική γλώσσα του έργου, ίδια και αυτή με πλημμύρα, φέρνει σε κύματα πάνω στη σκηνή ενθύμια της ξέφρενης καπιταλιστικής κατανάλωσης, παρασέρνοντας με σατιρικό οίστρο την Ιστορία, το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας.

Η Κατερίνα Γιαννοπούλου φαντάζεται με τον Παράδεισο ένα όχι πολύ μακρινό μέλλον, όπου τα απομεινάρια του Δυτικού πολιτισμού ξαναγράφουν την ιστορία του, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, από 29 Οκτωβρίου έως 7 Νοεμβρίου, και μας προτρέπει να γελάσουμε με την τραγωδία μας. Στήνοντας στο κέντρο της Μικρής Σκηνής ένα παράξενο θερμοκήπιο και έχοντας τα ηχοτοπία του Γιάννη Βεσλεμέ (Felizol) να ηλεκτρίζουν την ατμόσφαιρα, ο Παράδεισος θυμίζει επεισόδιο μεταποκαλυπτικής δυστοπικής σειράς και, ταυτόχρονα, οργισμένη πολιτική φάρσα, ταξιδεύοντάς μας από τον Αμαζόνιο στην Αθήνα, από τον 19ο αιώνα στον 22ο και από την πίστη στον πολιτισμό στην παραδοχή των εγκλημάτων που έχουν γίνει στο όνομά του.

Ένας νεαρός Γερμανός αρχιτέκτονας περιδιαβαίνει τον παράδεισο του Αμαζονίου ενώ παρακολουθεί την ανέγερση της ευρωπαϊκού στιλ Όπερας στη Μανάους της Βραζιλίας, χτισμένης με τα έσοδα από την υπερεκμετάλλευση καουτσούκ. Ένας γονατισμένος από την κρίση μηχανικός αυτοκινήτων από την Ελλάδα προσπαθεί να βγάλει τα προς το ζην ενώ οι ωκεανοί καταστρέφονται από τα πλαστικά. Λίγο πριν βυθιστούν όλοι και όλα, κάνει και πάλι την εμφάνισή της η Ιστορία, μαζί και τα θραύσματα μνήμης από έναν χαμένο παράδεισο, που στην αρχή κατακτήθηκε από την αποικιοκρατία και στη συνέχεια ξεριζώθηκε από την παγκόσμια αγορά. Είναι η ιστορία της εκμετάλλευσης της Φύσης.

Ο 35χρονος συγγραφέας Thomas Köck, με καταγγελτική διάθεση για την κλιματική κρίση, την αποικιοκρατία και την άνοδο της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη, στο έργο του Τριλογία για το Κλίμα (Klimatrilogie, 2017: πλημμύρα στον παράδεισο, λιμοκτονία στον παράδεισο και παιχνίδι στον παράδεισο), υιοθετεί τη θέση ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι μια σύγχρονη εκδοχή της αποικιοκρατικής νοοτροπίας του 19ου αιώνα. Ο Παράδεισος αποτελεί μια νέα σύνθεση της Τριλογίας, διασκευασμένη από την Κατερίνα Γιαννοπούλου και τον δραματουργό Γρηγόρη Λιακόπουλο προκειμένου να συνδεθεί με την ελληνική πραγματικότητα.

Πόσο κοντά βρισκόμαστε στη μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική καταστροφή; Και, κυρίως, πώς φτάσαμε έως εδώ; Ο ήλιος λάμπει σαράντα τοις εκατό θερμότερος, πλημμύρες έχουν καλύψει όλη την επιφάνεια της Γης, παρασέρνοντας τους λίγους επιζώντες που επιπλέουν ανάμεσα στα σκουπίδια, στις αναμνήσεις και στις προδομένες ελπίδες τους. Μια οργισμένη συμμορία από το μέλλον έρχεται ενώπιόν μας για να θρηνήσει τον χαμένο μας παράδεισο.