Αντώνης Καφετζόπουλος: Ο δημόσιος απολογισμός της ζωής του και η σκληρή κριτική στη γενιά του

Είναι σύνηθες η ημέρα των γενεθλίων κάθε ανθρώπου να οδηγεί τη σκέψη σε μικρούς ή μεγάλους απολογισμούς αλλά και ανησυχίες σχετικές με το μέλλον. Ωστόσο, οι απολογισμοί αυτοί είναι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, εγωκεντρικοί και ιδιωτικοί αποφεύγοντας το αυτομαστίγωμα, λόγω της ημέρας. Ο απολογισμός όμως που έκανε χθες ο Αντώνης Καφετζόπουλος, με αφορμή την συμπλήρωση των 70 του χρόνων, ήταν διαφορετική: Δημόσια, προσωπική αλλά και ευρύτερα κοινωνικο – πολιτική ταυτόχρονα, με αρκετά στοιχεία αυτοκριτικής, επιχειρήματα, σκληρές αλήθειες αλλά και αγωνία για τα όσα επιφυλάσσει το αύριο στις επόμενες γενιές.

«Λυπάμαι πολύ, τα σκατώσαμε»: Με αυτή την δυσάρεστη και ωμή παραδοχή ξεκίνησε τη γενέθλια προσωπική κατάθεση που δημοσίευσε στην σελίδα του στο Facebook, ξεκαθαρίζοντας, εξ αρχής, με την επιλογή του πληθυντικού αριθμού, πως αναλαμβάνει το δικό του μερίδιο ευθύνης για το δυστοπικό μέλλον που χτίζεται, δεκαετίες τώρα, με απόλυτη συνείδηση και διάφορα άλλοθι.

Ο δημοφιλής ηθοποιός, τον οποίο γνωρίσαμε στις αρχές της δεκαετίας του ’80, μέσα από τηλεοπτικές σειρές που άφησαν εποχή, όπως η «Αστροφεγγιά» και το «Μινόρε της Αυγής», που μάς χάρισε άφθονο γέλιο ως αμετανόητος «Ακάλυπτος» τις χρυσές εποχές της έλευσης της νέας χιλιετίας και θαυμάσαμε για τις βραβευμένες και στο εξωτερικό ερμηνείες του στις ταινίες «Ακαδημία Πλάτωνος» και «Άγνωστος Κόσμος», δεν κρύφτηκε ποτέ πίσω από το δάχτυλό του. Ανέκαθεν επέλεγε να εκθέτει και να εκτίθεται, να μιλά δημόσια για τις απόψεις και τις πεποιθήσεις του, να ρισκάρει να συμμετέχει στα κοινά – ήταν υποψήφιος με τους Οικολόγους Πράσινους και το Ποτάμι και διετέλεσε αντιδήμαρχος του Δήμου Αθηναίων επί Γιώργου Καμίνη - αδιαφορώντας για τις πιθανές αρνητικές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει αυτό στην σχέση του με το κοινό του.

Επιπλέον, είναι από τους ελάχιστους επώνυμους στην Ελλάδα που μίλησαν ανοιχτά για την μακροχρόνια μάχη του με την κατάθλιψη, χωρίς αναστολές και προκαταλήψεις, βάζοντας με αυτόν τον τρόπο το δικό του μικρό αλλά σημαντικό λιθαράκι στην εξάλειψη του στίγματος μιας ψυχικής ασθένειας που παρότι έχει εξελιχθεί σε παγκόσμια μάστιγα, συνεχίζει, δυστυχώς, μέχρι σήμερα να αποτελεί ταμπού. «Είμαι σε μόνιμη κάτω βόλτα και σε μόνιμη κατάθλιψη. Έχουμε και ένα ιστορικό στην οικογένειά μας, είναι κληρονομικό. Όταν τα πράγματα έφθαναν στο απροχώρητο έκανα αυτό που πιστεύω ότι πρέπει να κάνουν όλοι οι άνθρωποι. Ζητούσα βοήθεια από κάποιον ειδικό» είχε εξομολογηθεί πριν λίγα χρόνια.

Αποτελεί επίσης από τις εξαιρέσεις στην κατηγορία των ατόμων με αναγνωσιμότητα που δεν κατέβαλε ποτέ κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια για να κρύψει ή να πουλήσει πτυχές της προσωπικής του ζωής. Μιλούσε ανοιχτά για τις σχέσεις του, τους έρωτες και τους χωρισμούς του, κυκλοφορούσε κανονικά με τις συντρόφους του, όπως κάνει ο κάθε φυσιολογικός άνθρωπος, καταφέρνοντας, με αυτόν τον τρόπο, να απομακρύνει τους θιασώτες της κλειδαρότρυπας.

Με τον ίδιο αυτό αυθορμητισμό αλλά και τον απαραίτητο σκεπτικισμό που αρμόζει σ’ έναν άνθρωπο με μόρφωση και εμπειρία που εισέρχεται πλέον στην όγδοη δεκαετία της ζωής του, εκφράστηκε και στην χθεσινή δημόσια ανάρτησή του η οποία ξεκίνησε με έναν σύντομο προσωπικό απολογισμό ο οποίος νιώθει πως έχει, σε γενικές γραμμές, θετικό πρόσημο: «Κλείνω τα εβδομήντα σήμερα και τα αισθήματα είναι - αζ γιούζουαλ - ανάμεικτα. Απο τη μία, ικανοποιημένος σε προσωπικό επίπεδο (εν συντομία: δεν έκλεψα, δε έβλαψα, κοιμάμαι ήρεμα. Δεν πάτησα λαιμό κανενός, έχω δυο αγόρια έξυπνα ταλαντούχα και νόστιμα, δυο πιο μακρινές κάτι-σαν-κόρες, έξυπνες, ταλαντούχες και νοστιμότατες). Έκανα πολλά στην τέχνη μου, έχω και πολλά άλλα που δεν πρόκανα ή/και δεν τα έφερε η τύχη να κάνω - έτσι είναι η ζωή. Με δυο λόγια τα έχω καλά με τον εαυτό μου. (Λεφτά δεν υπάρχουνε αλλά δεν παραπονιέμαι, έτσι πορεύτηκα…)»

Είναι εμφανές, ωστόσο, πως η  δημόσια αυτή εξομολόγηση δεν πυροδοτήθηκε από την επιθυμία ανακεφαλαίωσης της ιδιωτικής του ζωής αλλά από μια βαθιά ανάγκη να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, ως ανώνυμος παγκόσμιος πολίτης, για τα συλλογικά αδιέξοδα που η γενιά του δημιούργησε με τις επιλογές της, για τα λάθη, τα πάθη, τις εγωκεντρικές και ιδιοτελείς συμπεριφορές και τις δύσκολες λύσεις που απαιτούν ενσυνείδητο μαζικό ξεβόλεμα: «Καταστροφή. Χρόνια τώρα ξέρω ότι: Πριονίζουμε το κλαδί. Δεν υπάρχει εναλλακτικός πλανήτης για τα εγγόνια της ανθρωπότητας. Είναι ήδη αργά, τα λόγια είναι φτώχεια. Η γενιά μου είχε στη διάθεση της όλη τη συσσωρευμένη γνώση για να πάρει τα μέτρα της και την αγνόησε. Τη σπατάλησε. Επαναλαμβάνω, τα σκατώσαμε. Μην ακούω βλακείες του τύπου, φταίει ο καπιταλισμός, ο σοσιαλισμός, ο Χίτλερ ή ο Στάλιν. Μην ακούω μοιρολατρίες του τύπου φταίει η ανθρώπινη φύση, Κεμάλ... Αυτά είναι αρχαία ξινά σταφύλια. Είμαστε σοφότεροι, οφείλουμε να είμαστε. Μια χαρά τα πήγε η ανθρώπινη φύση μέχρι χτες. Κουτσά στραβά επινόησε τη δημοκρατία, τον ορθολογισμό και την επιστημονική μέθοδο και από άγρια εγωιστικά ζώα που δαγκώνανε το λαιμό ο ένας του άλλου μας «έφερε» στο σημείο να γίνουμε κάπως ήμερα εγωιστικά ζώα που διδάχτηκαν να επιβιώνουν συνυπάρχοντας σε κοινωνίες. Εκεί όπου η ατομική επιτυχία δεν νοείται έξω από την ομάδα. Τα σχολίασε όλα αυτά ωραιότατα η φιλοσοφία και τα τραγούδησαν οι τέχνες μας. Μην λέμε τα ίδια και τα ίδια… Λίγο πολύ, αυτά που λέω τα γνωρίζουν οι πάντες. Πολίτες αλλά/και πολιτικοί, «ηγεσίες» και «λαός». Ξέρουμε πολύ καλά ότι ο πλανήτης είναι πεπερασμένος, ένα δυναμικό αλλά κλειστό σύστημα που έχει αυστηρά όρια. Έξω απο αυτόν δεν υπάρχει χώρος για επέκταση και «ανάπτυξη». Τέλος»

Και συνεχίζει παρουσιάζοντας την εξαιρετικά δύσκολη μεν αλλά μοναδική κατά την άποψή του λύση στο θεμελιώδους σημασίας θέμα της επιβίωσης του ανθρώπου σε αυτόν τον ταλαιπωρημένο πλανήτη: «Υπάρχει λύση; Ασφαλώς και θα υπάρχει. Αλλά οδυνηρή. Τουλάχιστον για το προνομιούχο ημισφαίριο της Γης.
Δεν με ψήνει η επιστροφή στην προβιομηχανική εποχή. Ακούγεται μεν πολύ ρομαντική, γεμάτη πράσινα λιβάδια, επιστροφή στην σεμνή παραγωγή τροφής για λίγους εκλεκτούς αλλά κρύβει πόνο, δάκρυα και θάνατο δισεκατομμυρίων. Τα όνειρα του Χίτλερ ωχριούν μπροστά στη σφαγή που θα επακολουθήσει. Δεν με ψήνει «η αυτορρύθμιση». Και καλά ότι όλα θα πάρουν το δρόμο τους όταν έρθει η ώρα. Η ώρα ήρθε, είναι εδώ και τίποτα δεν δείχνει τάσεις αυτορρύθμισης. Επίσης, κρύβει πόνο, δάκρυα και θάνατο για δισεκατομμύρια. Τα ίδια δισεκατομμύρια των φτωχών του πλανήτη.

Δεν με ψήνει ούτε η πολιτισμένη στάση εκείνων που επιθυμούν να ρυθμιστούν μεν τα πράγματα αλλά χωρίς να δυσαρεστηθούν και πολύ οι ψηφοφόροι τους. Τα κύματα των προσφύγων είναι ήδη εδώ, η κλασική «προοδευτική» ανάλυση ότι τους διώχνουν οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι δεν αρκεί για να εξηγήσει αυτό που βλέπουμε. Η ανθρωπότητα μετακινείται από την αυγή της ύπαρξης της για ένα και μοναδικό λόγο: γιατί δεν φτάνουν οι πόροι για να ζήσει στον τόπο που έτυχε να γεννηθεί.
Άρα, επομένως και επειδή: θα χρειαστούν γενναίες και συντεταγμένες πολιτικές. Τοπικές και παγκόσμιες. Θα πρέπει να ξεβολευτούμε κατά πολλές τάξεις μεγέθους. Τα ψέματα τελείωσαν. Δεν είναι μόνο οι υπερπλούσιοι που θα πρέπει να δεχτούν σαρωτική ανακατανομή στον πλούτο. Είμαστε όλοι. Η ανθρωπότητα λειτουργεί κάπως σαν τα συγκοινωνούντα δοχεία».

Παρόλα αυτά δεν δηλώνει αισιόδοξος. Αμφισβητεί ευθέως την δυνατότητα συμβιβασμού και εκ βάθρων αλλαγής τρόπου ζωής από το παγκόσμιο σύνολο. Αμφισβητεί πρώτον απ’ όλους τον ίδιο του τον εαυτό: «Είναι έτοιμες οι κοινωνίες για τέτοια σεισμική ανατροπή; Πλάκα κάνεις… Και βέβαια όχι! Εδώ του λες κάνε ένα εμβόλιο να γλυτώσεις εσύ και οι δικοί σου από αρρώστια και πιθανό θάνατο και επινοεί χιλιάδες ανόητες «εναλλακτικές» ερμηνείες αντί να τελειώνει να πάμε παρακάτω…
Από τους προέδρους μερικών απο τα πιο πλούσια και ισχυρά κράτη μέχρι τον τελευταίο ινφλουένσερ της κακιάς ώρας, ένας νέος Λουδιτισμός έχει αναδειχτεί σε μαζική ιδεολογία: αφού δυσκολεύομαι να καταλάβω, αφού η ορθολογική ερμηνεία έχει κόστος, τότε, στάχτη και μπούρμπερη! Κάψε τα όλα. Έτσι κι αλλιώς δεν διαφαίνεται κάποια εύκολη λύση, ας καούν τα καράβια που μας έφεραν ως εδώ, ας γκρεμιστούν όλα, με πρώτη τη δημοκρατία. Εβδομήκοντα λοιπόν, και δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος…Είναι κάπως αργά για παιδαριώδεις εγωισμούς. Άλλωστε κι εγώ, όπως όλοι δεν επιθυμώ τίποτα παραπάνω από το να περάσω ήσυχα τα χρόνια που μου μου απομένουν».

Αν μη τί άλλο μάς έδωσε καλή τροφή για σκέψη…!



Ειδήσεις σήμερα: 

Σήμερα απολογείται η Έφη Κακαράντζουλα για την επίθεση με βιτριόλι - Θα ζητήσει συγγνώμη από την Ιωάννα;

Κίνημα Αλλαγής: Όλο το παρασκήνιο για τέταρτη υποψηφιότητα – Τι λέει το «γεννηματικό» μπλοκ

Μια ρύθμιση για τα κορωνο-χρέη και δύο για τις παλιές οφειλές