Κώστια Κοντολέων: «Το παρελθόν μπορεί να επέμβει καθοριστικά στο μέλλον, αν δεν περιορίσουμε στη λήθη, όσους έφυγαν»
06.12.202116:17
Με αφορμή το νέο της μυθιστόρημα «Άννα, το όνομά της», η Κώστια Κοντολέων μιλάει στο protothema.gr και περιγράφει την διαδικασία που ακολούθησε για να καταγράψει τις τραγικές μνήμες ενός επιζώντα από την καταστροφική πυρκαγιά στον κινηματογράφο «Νέον Κέντρον» της Λήμνου
Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος το νέο σας βιβλίο, ένα μυθιστόρημα που ξεκινά από την τραγωδία που έλαβε χώρα στον κινηματογράφο «Νέον Κέντρον» της Λήμνου και ακολουθεί τη ζωή ενός επιζώντα. Τι σας έκανε να θέλετε να αφηγηθείτε αυτή την ιστορία;
Το γεγονός πως χρόνια μετά από αυτήν την τραγωδία, βρέθηκα να ζω πολύ κοντά με τα πρόσωπα που την είχαν άμεσα ή έμμεσα βιώσει. Το καθένα από αυτά με τον δικό του τρόπο. Ζώντας δίπλα τους τόσα χρόνια, αισθάνθηκα ως να ήμουν κι εγώ ένα από εκείνα τα πρόσωπα που η πυρκαγιά της Λήμνου είχε σημαδέψει τη ζωή του.
Ποια συναισθήματα επικρατούσαν μέσα σας κατά τη διάρκεια της συγγραφής, «αγγίζοντας» μία ιστορία με τόσο πόνο;
Δεν ήταν εύκολη υπόθεση για μένα. Έπρεπε να ενδυθώ έναν προς έναν τους ήρωες για να βιώσω τις σκέψεις τους, τις πράξεις τους, τον εσώτερο κόσμο τους, την τραγικότητα της ύπαρξης τους. ‘Όταν η κυρίαρχη και επαναλαμβανόμενη λέξη «Φωτιά. Φωτιά. Φωτιά!» όρισε τις εξελίξεις στη ζωή του ήρωα μου σημαδεύοντας τον και επιδρώντας όχι μόνο στην δικιά του ζωή, αλλά και στις ζωές των απογόνων του ήταν αναπόφευκτο να καψαλίσει, κι εμένα και να με παρασύρει στην περιδίνηση των παθών του.
Ποιες μνήμες σας άγγιξαν περισσότερο; Υπήρχε κάποιο σημείο, το οποίο έκανε την συγγραφή «δυσκολότερη», αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος της τραγωδίας;
Οι μνήμες δεν ήταν δικές μου. Απλώς τις οικειοποιήθηκα. Ζώντας το βάρος αυτής της τραγωδίας μέσα στην οικογένεια του συντρόφου μου αποφάσισα να δώσω υπόσταση στους πρωταγωνιστές μεταφέροντας τα πάθη τους στο χαρτί. Αλλά ο συγγραφέας μπορεί να αυθαιρετεί -όχι φυσικά ως προς την ουσία των γεγονότων, αλλά ως προς τα πρόσωπα που τα κάνει ήρωες του. Έτσι λοιπόν λησμόνησα τους ανθρώπους με τους οποίους έζησα και αφέθηκα στην παντοδυναμία του συγγραφέα. Δημιουργώντας τα δικά μου πρόσωπα.
Τα βιβλία σας συνήθως περνάνε κάποιο μήνυμα στο αναγνωστικό σας κοινό. Στο εν λόγω μυθιστόρημα θέλετε να «πείτε» κάτι στους αναγνώστες;
Τελικά νομίζω πως αυτό που χαρακτηρίζει την τελευταία μου συγγραφική δουλειά είναι το πώς το παρελθόν μπορεί να επέμβει καθοριστικά στο μέλλον, αν αφήσουμε εκείνους που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχουν φύγει να στέκονται απέναντι μας κι εμείς-οι εναπομείναντες- αντί να τους ζητήσουμε να μας συντροφεύσουν, τους περιορίζουμε στην λήθη, κυρίως επειδή τους φοβόμαστε.
Από που αντλείτε ερεθίσματα και έμπνευση για να ασχοληθείτε με ένα νέο βιβλίο; Τι είναι αυτό που θα μπορούσε να «γεννήσει» μια νέα ιστορία μέσα σας;
Έχω ενεργό μνήμη και τρομακτική παρατηρητικότητα. Βλέπω πράγματα που οι άλλοι δεν βλέπουν όχι λόγω ελαττωματικής όρασης, αλλά κυρίως γιατί δεν στέκονται σε κάποιες λεπτομέρειες που μπορούν να γίνουν η σπίθα που θα ενεργοποιήσει τη «γέννηση» μιας ιστορίας. Μου έχει συμβεί πολλές φορές να ενεργοποιήσει αυτή τη «γέννηση» ένα φαινομενικά αδιάφορο γεγονός που θα μετουσιωθεί σ’ ένα μυθιστόρημα ή σε ένα διήγημα για να γίνει ο σκελετός που πάνω του θα χτιστεί το συγκεκριμένο ερέθισμα.
Ο σύζυγός σας, Μάνος Κοντολέων, είναι και εκείνος συγγραφέας. Πώς συνυπάρχουν δύο συγγραφείς στον ίδιο χώρο; Έχει ο ένας λόγο στην γραφή του άλλου; Έπαιξε κάποιο ρόλο στο νέο σας μυθιστόρημα ή σε κάποιο από τα προηγούμενα;
Ξέρετε είναι υπέροχη αυτή η συνύπαρξη όσο δύσκολη κι αν φαντάζει. Έχουμε κοινά ενδιαφέρονταν, πανομοιότυπες ανησυχίες και ανασφάλειες. Δουλεύουμε σε ξεχωριστούς χώρους ο καθένας. Όχι, δεν έχουμε λόγο ο ένας στην γραφή του άλλου. Απλά συζητάμε πάνω στα έργα μας διαβάζοντας ο ένας στον άλλο τα γραπτά του και κουβεντιάζοντας τα. Ο ρόλος που έπαιξε στο τελευταίο μου μυθιστόρημα ήταν αυτή η ίδια η ιστορία που είχε σημαδέψει όλη την οικογένεια του και η ευχέρεια και άδεια του να χρησιμοποιήσω κάποια ντοκουμέντα από το οικογενειακό αρχείο, φωτογραφίες και κτερίσματα, εκείνων που χάθηκαν στον αφανισμό εκείνης της αδηφάγας φωτιάς.