Προμηθέας Αλειφερόπουλος: Επιλέγω να παίξω έστω και για μέρος του κόσμου που έχει ανάγκη το θέατρο

Η διαχρονική ανάγκη και ο αέναος αγώνας για ελευθερία και ισότητα, η αντίσταση απέναντι στην καπιεστική εξουσία αλλά και η μετάλλαξη ορισμένων επαναστατημένων σε δυνάστες, είναι κάποια από τα διαχρονικού ενδιαφέροντος θέματα που θίγει το μυθιστόρημα του Τζωρτζ Όργουελ «Η Φάρμα των ζώων» που φιλοξενείται αυτήν την περίοδο στο Θέατρο REX – Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη» του Εθνικού Θεάτρου. Τί συμβαίνει όταν τα ζώα μιας φάρμας ξεσηκώνονται ενάντια στο σύστημα εξουσίας του ιδιοκτήτη της και επιβάλλουν μια αυτοδιαχειριστική διοίκηση με επικεφαλής τα γουρούνια; Πώς διαχειρίζονται την εξουσία οι νέοι αρχηγοί και πόσο διαβρώνονται από αυτή; Και ποια η σχέση αυτού του παραμυθιού με πραγματικά ιστορικά γεγονότα;

Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνει ένας εκ των πρωταγωνιστών της παράστασης, ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος ο οποίος μίλησε στο protothema.gr για την διαχρονική αξία της επανάστασης, την ματαίωση των μεγάλων προσδοκιών αλλά και για την καταπίεση που υφίστανται αυτήν την εποχή  οι σύγχρονοι άνθρωποι και ιδιαιτέρως όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με τις τέχνες.

Ποια είναι τα σημαντικότερα μηνύματα που περνά το δημοφιλές έργο του Όργουελ «Η Φάρμα των ζώων»;

«Η φάρμα των ζώων» είναι μία αλληγορία για την απόπειρα δημιουργίας μιας ουτοπίας. Τα ζώα μιας φάρμας καταπιεσμένα από τον άνθρωπο- δυνάστη αποφασίζουν να επαναστατήσουν και να δημιουργήσουν τη δικιά τους ιδανική κοινωνία, όπου όλα τα ζώα θα είναι ίσα. Όταν το έργο γράφτηκε από τον Όργουελ είχε ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα και σκοπό, προσπάθησε να στηλιτεύσει την εξουσία του Στάλιν και να προειδοποιήσει για αυτό που έβλεπε πίσω από το προσωπείο του ηρωικού ηγέτη. Το πώς όμως θα δει κανείς σήμερα αυτό το έργο, το πώς το είδαμε εμείς στο ανέβασμα του είναι μία άλλη ιστορία, δεν θελήσαμε να κάνουμε συγκεκριμένες ιστορικές αναφορές ή κάποια ρεαλιστική απεικόνιση προσώπων. Μέσα από τον πανκ-ποπ κόσμο ενήλικου παραμυθιού που έστησε ο Άρης προσπαθήσαμε να αναδείξουμε το γεγονός ότι το έργο δεν υποβαθμίζει την αξία της επανάστασης απέναντι σε έναν άδικο ζυγό. Αντίθετα η επανάσταση γίνεται με ορμή, με όραμα, με ιδέες και όνειρα. Όσο μεγαλύτερες προσδοκίες όμως γέννα τόσο πιο ηχηρή γίνεται και η πτώση της. Η ματαίωση των ονείρων, ο παράγοντας συμφέρον, η πονηριά και η διάβρωση των χαρακτήρων οδηγούν σε μία σκληρή δυστοπία. Αν εγώ κρατώ ένα μήνυμα από τη φάρμα των ζώων είναι πως όπου η ηγεσία δεν μπορεί να δεχτεί αμφισβήτηση ο κίνδυνος της δικτατορίας είναι ορατός.

Θεωρείτε ότι η αλληγορία είναι ιδανικός τρόπος για μιλήσουμε σχετικά με τη ζωή και την ιστορία;

Ο Αλμπέρ Καμύ έλεγε πώς ο άνθρωπος μπορεί να σκεφτεί μόνο σε εικόνες, έτσι αν θες να είσαι φιλόσοφος γράψε ένα μυθιστόρημα. Πιστεύω πολύ στη δύναμη της αλληγορίας όπως πιστεύω και στη χρήση παραδειγμάτων όταν προσπαθούμε να εκφράσουμε κάτι σύνθετο. Φυσικά μπορεί να συντρέχουν και άλλοι λόγοι ώστε να καταφύγει ένας συγγραφέας να χρησιμοποιήσει μία αλληγορία, όπως το να θέλει να «κρυφτεί» προκειμένου να μιλήσει για ευαίσθητα πολιτικά θέματα που πιθανώς δεν του επιτρέπεται. Όμως και στην σημερινή κοινωνία όπου υπάρχει ελευθερία του λόγου -αν και πρόσφατα γεγονότα το αμφισβητούν αυτό- η χρήση της αλληγορίας μπορεί να είναι το ιδανικό μέσο για να εκφραστεί ή να στοχαστεί κάνεις. Δυστυχώς οτιδήποτε "βαθύ" όταν μεταφέρεται σε κάποιον που τον αφορά μπορεί να ακουστεί διδακτικό. Στην περίπτωση της Φάρμας η χρήση μιας ιστορίας, πόσο μάλλον μιας ιστορίας με πρωταγωνιστές ζώα, μπορεί να είναι ένα πολύ καλό όχημα για να μιλήσει ο συγγραφέας για την ανθρώπινη φύση.

Το έργο αναφέρεται στην καταπίεση αλλά και στην μεταμόρφωση των επαναστατών σε μελλοντικούς δυνάστες. Πόσο δύσκολο είναι τελικά να αντισταθεί κανείς στις παγίδες της εξουσίας;

Είναι σίγουρα πολύ δύσκολο. Όμως δεν μπορώ να πω με σιγουριά εάν ο αληθινός επαναστάτης μεταμορφώνεται σε δυνάστη ή αν ήταν εξαρχής ένας κάλπικος επαναστάτης και συγκαλυμμένος δυνάστης. Θέλω να πιστεύω πως η διαφθορά δεν είναι αναγκαίο κακό της απόκτησης εξουσίας. Το θέμα με τις επαναστάσεις, τα ριζοσπαστικά κινήματα, τα ρεύματα που φέρνουν οποιαδήποτε μεγάλη κοινωνική αλλαγή είναι πως για να πετύχουν απαιτούν από τους ηγέτες τους μια κάποια απολυτότητα. Εάν όμως η επανάσταση πετύχει και το καινούργιο κοινωνικό κράτος εγκαθιδρυθεί οι απαιτήσεις από τον ηγέτη δεν πρέπει να είναι πια οι ίδιες. Ο ηγέτης τώρα θα κληθεί να ακούσει πολλές διαφορετικές φωνές, να κοιτάξει από πολλές διαφορετικές γωνίες, να χτίσει όχι μόνο για τους επαναστάτες αλλά και για τους αντιφρονούντες. Πόσο δύσκολο όμως πρέπει να είναι να φροντίσεις αυτούς που μέχρι πρότινος πολεμούσες; Ακόμη και στις μικρές επαναστάσεις που γίνονται μέσα από τα social media τα τελευταία χρόνια μπορούμε να παρατηρήσουμε πολύ συχνά αυταρχικές, απολυταρχικές ακόμη και φασιστικές συμπεριφορές από τους ίδιους εκείνους που επαναστατούν απέναντι σε ένα άδικο κατεστημένο.

Τί είναι αυτό που σάς καταπιέζει σήμερα ως Έλληνα πολίτη και επαγγελματία ηθοποιό;

Πολλά. Μάλλον καταπιέζομαι εύκολα. Τι με καταπιέζει; Το ότι για να απολαμβάνω ένα καλό βιοτικό επίπεδο πρέπει να κάνω εκπτώσεις στις καλλιτεχνικές επιλογές μου ή να δουλεύω τόσο πολύ που να μην έχω καθόλου ελεύθερο χρόνο. Το ότι δεν μπορώ να έχω λίγες διακοπές μες το χειμώνα και να κάνω ένα ταξίδι. Η τάση των πολιτών να ανήκουν πάντα σε μία ομάδα και να τη στηρίζουν φανατικά , κατηγορώντας ταυτόχρονα και μη κατανοώντας τους απέναντι. Το πόσο σύνθετη διαδικασία έχει γίνει η ανθρώπινη επαφή.

Τα θέατρα, οι χώροι πολιτισμού γενικότερα, βρίσκονται την τελευταία διετία στη δίνη της πανδημίας. Μέσα σε όλο αυτό το δυστοπικό περιβάλλον υπήρξαν φωνές, όπως αυτή του Άρη Σερβετάλη, που αντιτίθενται στην απαγόρευση εισόδου των μη εμβολιασμένων πολιτών στους χώρους αυτούς. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με αυτό το θέμα;

Δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι είμαι υπέρ ή κατά αυτού του μέτρου. Είμαι υπέρ του εμβολιασμού αλλά δεν μπορώ να μην σέβομαι τον φόβο του άλλου. Ζούμε όμως σε οργανωμένες πολυπληθείς κοινωνίες και για να αντιμετωπιστεί κάτι τόσο μαζικό πρέπει να παρθούν μέτρα που θα κάνουν μερίδα των πολιτών να νιώθουν αδικημένοι. Δεν θέλω να πάρω θέση και δη δημόσια πάνω στη συγκεκριμένη επιλογή του συναδέλφου μου, όπως δεν θεωρώ ήρωα ή δειλό κανέναν εν μία νυκτί. Ας μιλήσουν εκείνοι που τους αφορά άμεσα και πιθανά επηρεάστηκαν πρακτικά από την επιλογή του Άρη. Εγώ αφού έμεινα μακριά από τη δουλειά μου για ενάμιση χρόνο και επιλέγω να παίξω έστω και για μέρος του κόσμου που έχει ανάγκη όπως και εγώ τη θεατρική πράξη.

Ειδήσεις σήμερα:

Η Τουρκία να κατανοήσει ότι Ελλάδα και Κύπρος δεν εκβιάζονται, λέει ο Μητσοτάκης στη Handelsblatt

Παράταση έξι μηνών για τη χρήση του Freedom Pass

Τσιόδρας - Λύτρας: Περισσότεροι θάνατοι στις εκτός Αττικής ΜΕΘ