Βύρωνας - Θέατρα Βράχων: Η μεγάλη δικαστική μάχη για την ιδιοκτησία τους - Οι άγνωστες ιστορίες πίσω από τη δημιουργία τους

Ήταν αρχές της δεκαετίας του ΄80 όταν ο σπουδαίος σκηνοθέτης Μίνως Βολανάκης μαζί με τον ηθοποιό Γιάννη Βόγλη, αναζητώντας έναν χώρο με καλή ακουστική, κατάλληλο να στεγάσει ένα ανοιχτό λαϊκό θέατρο, βρέθηκαν στον λόφο Κοπανά, στα παλιά νταμάρια του Βύρωνα, και έβαλαν τα γερά θεμέλια μιας από τις πιο δημοφιλείς και σημαντικές πολιτιστικές διοργανώσεις της Αττικής, του σημερινού Φεστιβάλ «Στη Σκιά των Βράχων». Η τύχη της της μοναδικής αυτής όασης πρασίνου, πολιτισμού και αθλητισμού κρίνεται σήμερα στον Άρειο Πάγο, όπου θα εκδικαστεί η αίτηση, εκ μέρους των Δήμων Βύρωνα και Υμηττού αλλά και του Ελληνικού Δημοσίου, αναίρεσης της απόφασης που έλαβε το 2020 το Εφετείο σύμφωνα με την οποία η έκταση ανήκει σε ιδιώτες.

Οι αντιδράσεις που ξεσήκωσε η συγκεκριμένη απόφαση ήταν έντονες τόσο από πλευράς κρατικών και δημοτικών αρχών όσο και από τους κατοίκους της περιοχής αλλά και όλους εκείνους οι οποίοι, εδώ και περισσότερες από τρεις δεκαετίες έχουν απολαύσει εκεί μαγικές καλλιτεχνικές βραδιές. Αρκετοί από αυτούς μάλιστα αναμένεται να δώσουν το δυναμικό παρών έξω από το Εφετείο μετά και το επίσημα κάλεσμα του Διοικητικού Συμβουλίου του Διαδημοτικού Δικτύου Πολιτισμού Δήμων Βύρωνα και Δάφνης -Υμηττού να σταθούν ενάντια σε μια απόφαση που υπονομεύει τον πολιτισμό και την αστική ποιότητα ζωής.

Στην έκταση των 104 στρεμμάτων του Λόφου Κοπανά, στα παλαιά λατομεία, βρίσκονται σήμερα τα Θέατρα Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» και Άννα Συνοδινού, τρία γήπεδα 5×5, ένα γήπεδο ποδοσφαίρου και ένα κλειστό γήπεδο μπάσκετ καθώς και το Κοινωνικό Μαγειρείο του Δήμου που στεγάστηκε τα τελευταία χρόνια στο πρώην αναψυκτήριο «Άστρα». Η μετατροπή των παλαιών νταμαριών σε έναν ανοιχτό χώρο τέχνης και πολιτισμού υπήρξε ένα μεγάλο κοινό όραμα των δημάρχων Βύρωνα Δημήτρη Νικολαΐδη και Υμηττού Ανδρέα Λεντάκη το οποίο υποστηρίχθηκε με πάθος από την τότε Υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη αλλά και από σημαντικούς Έλληνες καλλιτέχνες. Μεταξύ αυτών και ο καταξιωμένος σκηνοθέτης Μίνως Βολανάκης ο οποίος έστησε, το 1980, με πολύ κόπο και δικά του έξοδα, τις πρώτες «Γιορτές των βράχων» παρουσιάζοντας τη «Μήδεια». Την ίδια εκείνη χρονιά ο Μάνος Χατζιδάκις πραγματοποίησε εκεί την πρώτη του ζωντανή εμφάνιση μετά το 1965!

Το Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη, χωρητικότητας 3000 θεατών, κατασκευάστηκε πολύ σύντομα μαζί με τους συνοδευτικούς χώρους του αναψυκτηρίου και του πάρκινγκ και το καλοκαίρι του 1986 φιλοξενήθηκαν οι πρώτες παραστάσεις στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ Λόγου και Τέχνης. Τη δεκαετία του ‘90, με την υποστήριξη του τότε υπουργού πολιτισμού Θάνου Μικρούτσικου, κατασκευάστηκε και το Θέατρο «Άννα Συνοδινού», ένας νέος ανοιχτός χώρος για την παρουσίαση μικρότερων, θεατρικών, κατά κύριο λόγο παραγωγών. Τα καλοκαιρινά ραντεβού στα παλιά νταμάρια του Βύρωνα έγιναν πλέον αγαπημένη συνήθεια τόσο των κατοίκων της περιοχής όσο και άλλων δήμων που συνέρρεαν κατά χιλιάδες προκειμένου να απολαύσουν τις μοναδικές μουσικές και θεατρικές βραδιές που περιείχε στο πρόγραμμά του, από το 1987 κι έπειτα, το ετήσιο Φεστιβάλ «Στη Σκιά των Βράχων».

Η δικαστική διαμάχη

Οι δικαστικές περιπέτειες ξεκινούν από το 2003 κι έπειτα με την κατάθεση των πρώτων αγωγών ιδιωτών, 16 συνολικά, που ισχυρίζονται ότι η συγκεκριμένη έκταση τους ανήκει. Το Ελληνικό Δημόσιο δηλώνει πως η περιοχή αποτελείται από δασικές εκτάσεις που έχουν περιέλθει στην κυριότητά του και οι Δήμοι Βύρωνα και Δάφνης – Υμηττού δικαιώνονται, πρωτόδικα, το 2016. Έναν χρόνο αργότερα οι φερόμενοι ως δικαιούχοι προσφεύγουν στο Εφετείο το οποίο βγάζει, το 2020, μια απόφαση εντελώς διαφορετική, κατοχυρώνοντάς τους την κυριότητα της έκτασης. Βασικό επιχείρημα των ιδιωτών αποτελεί το γεγονός ότι ο Οργανισμός Σχολικών Κτηρίων, προέβη σε κανονική εξαγορά από τους ίδιους συγκεκριμένης έκτασης προκειμένου να ανοικοδομήσει σχολικά συγκρότημα.

Την αναίρεση της παραπάνω απόφασης ζητούν από τον Άρειο Πάγο οι αρμόδιες δημοτικές αρχές και το Ελληνικό Δημόσιο προκειμένου η υπόθεση να εξεταστεί εκ νέου στο Εφετείο. Παρόλα αυτά θα χρειαστεί να περιμένουν για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς η απόφαση του Αρείου Πάγου αναμένεται να ανακοινωθεί μετά από τέσσερις – πέντε μήνες.

Παρόλα αυτά, οι προετοιμασίες για το φετινό Φεστιβάλ «Στη Σκιά των Βράχων», το οποίο θα είναι αφιερωμένο στη μνήμη του ιστορικού δημάρχου Υμηττού Αντρέα Λεντάκη, συνεχίζονται κανονικά με το πρόγραμμά του να είναι σχεδόν έτοιμο.

«Το Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί κανονικά και θα περιλαμβάνει επίσης αφιερώματα στην Μικρασιατική Καταστροφή αλλά και στον Ιάκωβο Καμπανέλλη με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του» δηλώνει στο protothema.gr η Πρόεδρος Δικτύου Πολιτισμού Βύρωνα και Δάφνης – Υμηττού Ελένη Βασιλοπούλου και προσθέτει με νόημα: «Έχουμε καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να φτιάξουμε το σημαντικότερο φεστιβάλ της Αττικής, μετά το Φεστιβάλ Αθηνών, μια πολιτιστική διοργάνωση με ισχυρή ταυτότητα και σημαντική ιστορία. Θα είναι πολύ μεγάλη ήττα για το δημόσιο, τις δημοτικές αρχές αλλά και για τον καθένα από εμάς ξεχωριστά να γκρεμιστούν όσα με τόσο κόπο χτίστηκαν. Γι’ αυτό θα κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας προκειμένου να τα περιφρουρήσουμε όλα αυτά. Είμαστε αισιόδοξοι!»