Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου Καλαμάτας: Η Πρόεδρος της Πειραματικής Σκηνής Λέττα Πετρουλάκη και το όραμά της
Της Μαρίνας Ακριβού
Η Λέττα Πετρουλάκη είναι γνωστή για την πολιτισμική της δράση στην Καλαμάτακαι όχι μόνο. Ως Πρόεδρος της Πειραματικής Σκηνής Καλαμάτας επί τριάντα και πλέον χρόνια αγωνίζεται για να μπορούν τα νέα παιδιά, μαθητές και μη, να ξεδιπλώνουν τα χαρίσματα και τα ταλέντα με τα οποία τα προίκισε η φύση. Σήμερα οι περισσότεροι νέοι που πέρασαν το κατώφλι της Πειραματικής Σκηνής Καλαμάτας, ομολογούν ευθαρσώς ότι η θητεία τους σ’ αυτό το πολιτισμικό εργαστήρι τους βοήθησε πολλαπλά στην ζωή και την καριέρα τους. Κυρίως για την αυτοπεποίθηση που απέκτησαν έτσι ώστε να μπορούν να εκτίθενται ενώπιον κοινού, γεγονός που τους βοήθησε επαγγελματικά και καλλιτεχνικά. Τα τελευταία χρόνια η Λέττα Πετρουλάκη με τους συνεργάτες της και το Διοικητικό Συμβούλιο της Πειραματικής Σκηνής, θεσπίσανε το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου, έναν καλλιτεχνικό θεσμό που πλέον έχει αποκτήσει ξεχωριστή φήμη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, εφόσον συμμετέχουν σ αυτό, καλλιτέχνες από διάφορες χώρες. Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ συναντηθήκαμε μαζί της και το αποτέλεσμα της συζήτησης, είναι η συνέντευξη που ακολουθεί.
Πώς ξεκίνησε το εγχείρημα τη Πειραματικής Σκηνής Καλαμάτας;
Το 1989, όταν υπηρετούσα καθηγήτρια γαλλικών στο 3ο Γυμνάσιο Καλαμάτας αποφάσισα με τους μαθητές μου να ανεβάσω τη θεατρική παράσταση «Ο κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου. Είχαν διδαχθεί ήδη ένα απόσπασμα του βιβλίου στα Γαλλικά. Το θεατρικό ταξίδι μιας ολόκληρης χρονιάς μέχρι τον τελικό προορισμό, το 1ο μαθητικό θεατρικό φεστιβάλ που διοργάνωνε το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Καλαμάτας, συνεπήρε όλη την ομάδα. Η χαρά της δημιουργίας, η καταπληκτική εμπειρία της ομαδικής εργασίας, και η επιτυχία της ολοκλήρωσης μιας τόσο σπουδαίας προσπάθειας, που αρχικά φαινόταν ακατόρθωτη, οδήγησε, με προτροπή των ίδιων των μαθητών μου, στο να μετουσιωθεί το θεατρικό αυτό δημιούργημα σε ένα πολιτιστικό φορέα με το όνομα “Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας”, ο οποίος να μπορεί να φιλοξενεί όχι μόνο τους μαθητές του 3ου Γυμνασίου, αλλά όλους τους μαθητές και φοιτητές της περιοχής μας. Το όνομα δεν επιλέχθηκε τυχαία. Θέλαμε ένα χώρο πολιτισμού για τα παιδιά, τους εφήβους και τους νέους που να πειραματίζονται στις σύγχρονες τάσεις της θεατρικής δημιουργίας, με στόχο να ανακαλύψουν τον εαυτό τους και τα ταλέντα τους. Κάτι που δεν είχαν τη δυνατότητα να το γευθούν στη σχολική διαδικασία.
Ποιες οι εντυπώσεις και τα οφέλη απ' αυτή την δραστηριότητά σας με την Πειραματική;
Υπηρέτησα μόλις 16 χρόνια στη δημόσια εκπαίδευση και πάντα είχα την αίσθηση ενός βαθειά συντηρητικού εκπαιδευτικού συστήματος που δεν το ενδιαφέρει να κάνει βαθιές τομές στον τρόπο διδασκαλίας, στα σχολικά βιβλία, στην αξιολόγηση και μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Ένα σύστημα που δεν ενδιαφέρεται για τον πολιτισμό και τη δημιουργία και στοχεύει στη στείρα αποστήθιση γνώσεων και στο κυνήγι του βαθμού. Αγαπούσα πολύ τα παιδιά για να μπορέσω να αντέξω να υπηρετώ ένα τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα.
Με τη δημιουργία της Πειραματικής Σκηνής Καλαμάτας ανακάλυψα ένα άλλο σχολείο, που τα παιδιά χαίρονται να έρχονται, δεν βαριούνται, δεν το μισούν. Είδα τα παιδιά να ανθίζουν, να φέρνουν στο φως τα ταλέντα τους και τις δυνατότητές τους. Να γνωρίζουν τον εαυτό τους, να αγαπούν την ομαδική εργασία και τους συναδέλφους τους. Να σέβονται και να στηρίζουν ο ένας τον άλλον. Να μαθαίνουν να μιλούν , να κινούνται, να μην φοβούνται, να αποκτούν αυτοπεποίθηση και δύναμη μπροστά στο κοινό. Είμαι ευτυχής που προσφέρω όλα αυτά τα χρόνια στην πολιτιστική δημιουργία των παιδιών της Πειραματικής Σκηνής εθελοντικά και αφιλοκερδώς. Ανταμοιβή μου είναι η χαρά στα μάτια τους όταν επιτυγχάνουν το στόχο που έχουν βάλει και όταν μετά από χρόνια, ενήλικες πια, ομολογούν ότι η συμμετοχή τους στην Πειραματική Σκηνή τους πρόσφερε τις ομορφότερες εμπειρίες της εφηβικής τους ηλικίας.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου Καλαμάτας πως ξεκίνησε ως ιδέα και πότε;
Το 2014, όταν ξεκίνησαν οι διεργασίες της υποψηφιότητας της Καλαμάτας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης ΄21, ήμουν εθελόντρια στην ομάδα πολιτισμού του Δήμου και είχα συνεργαστεί με τον καλλιτεχνικό Διευθυντή, αναφέροντας του ότι η Πειραματική Σκηνή ασχολείται με τη θεατρική παιδεία και τον πολιτισμό με δημιουργούς τα παιδιά και τα τελευταία 20 χρόνια με το κουκλοθέατρο. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής βασιζόμενος σε αυτή μας τη δράση έβαλε στη δημιουργική πρόταση της Καλαμάτας τη δημιουργία ενός Διεθνούς Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου. Δυστυχώς η Καλαμάτα δεν ψηφίστηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ευρώπης και δεν υλοποιήθηκε κανένα plan B, όπως είχε σχεδιαστεί. Έρχεται λοιπόν η Πειραματική Σκηνή το 2017 και διοργανώνει το 1ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου Καλαμάτας, εκμεταλλευόμενη τις εμπειρίες της από την ενασχόλησή της με αυτό και τις γνωριμίες που είχε κάνει με σημαντικούς καλλιτέχνες όταν είχε συμμετάσχει δύο φορές στο Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου και Παντομίμας στο Κιλκίς. Από τότε έχουν διοργανωθεί με μεγάλη επιτυχία έξι φεστιβάλ κουκλοθέατρου. Τα τέσσερα πρώτα Πανελλήνια, τα δύο τελευταία Διεθνή παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε από την Πανδημία. Είναι το μόνο στη Νότια Ελλάδα.
Ο κόσμος της πόλης σας πώς το έχει δεχτεί;
Ο κόσμος της Καλαμάτας γνώρισε το κουκλοθέατρο από τις κουκλοπαραστάσεις της Πειραματικής Σκηνής. Δεν γνώριζε πολλά πράγματα για τη μαγική αυτή τέχνη. Τα φεστιβάλ παρουσίασαν την εξέλιξη και την άνθιση του κουκλοθέατρου σε διεθνές επίπεδο. Οι σύγχρονες τάσεις στην κατασκευή και στην εμψύχωση της θεατρικής κούκλας, στη χρήση σύγχρονων μέσων παρουσίασης της παράστασης από σημαντικούς καλλιτέχνες του κουκλοθέατρου δημιούργησε ένα ξάφνιασμα στο κοινό της πόλης. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν πόσο έχει προοδεύσει η τέχνη αυτή. Έτσι δημιούργησε ένα σταθερό κοινό που αγάπησε το κουκλοθέατρο και παρακολουθεί ανελλιπώς κάθε παράσταση που παρουσιάζεται είτε στα πλαίσια των Φεστιβάλ είτε τον υπόλοιπο χρόνο με τις διάφορες παραστάσεις της Πειραματικής Σκηνής ή των υπόλοιπων ομάδων κουκλοθέατρου που δημιουργήθηκαν από τα εκπαιδευτικά εργαστήρια και σεμινάρια των Φεστιβάλ.
Οι καλλιτέχνες που έρχονται από άλλα μέρη πως αντιμετωπίζουν την μέχρι τώρα προσπάθειά σας;
Είναι γεγονός ότι δεν υπήρχε πολύ μεγάλη εμπειρία στη διοργάνωση μιας τόσο μεγάλης δράσης εκ μέρους μας. Δεν είμαστε μάνατζερ επαγγελματίες όπως έχουν άλλα Φεστιβάλ. Μας οδήγησε η αγάπη για τα παιδιά και τον πολιτισμό, μια κάποια οργανωτική ικανότητα και η μεγάλη διάθεση φιλοξενίας που διαθέταμε. Ιδιαίτερα αυτά τα τελευταία ήσαν εκείνα που μας βοήθησαν να κερδίσουμε την εκτίμηση, την αγάπη και το σεβασμό όλων των καλλιτεχνών. Το Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου Καλαμάτας έγινε διάσημο για τη διοργάνωση και τη φιλοξενία του. Είμαστε περήφανοι γι αυτό. Όχι ότι δεν κάναμε και λάθη, αυτά όμως μας δίδαξαν να βελτιωνόμαστε συνεχώς.
Πως αντιμετωπίζει η Πειραματική Σκηνή τα έξοδα τόσων δραστηριοτήτων;
Τα έξοδα των θεατρικών δραστηριοτήτων των παιδιών, αντιμετωπίζονται από τις παράλληλες δράσεις που διοργανώνουμε. Από τα εισιτήρια των παραστάσεων της ομάδας κουκλοθέατρου σε μαθητές Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή από τα εισιτήρια των θεατρικών παραστάσεων της εφηβικής ομάδας που ποτέ όμως δεν καλύπτουν το κόστος των παραστάσεων. Από τα εργαστήρια κούκλας και χειροτεχνίας για ενήλικες που διοργανώνονται από εθελοντές. Από κοινωνικές εκδηλώσεις και εικαστικές εκθέσεις που διοργανώνονται από το Δ.Σ. του συλλόγου. Σπάνια από χορηγίες φορέων.
Για τα Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου όμως που είναι μεγάλο το κόστος στηριζόμαστε μόνο σε χορηγίες πολιτιστικών φορέων, Ιδρυμάτων, στο Δήμο Καλαμάτας, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και στο Υπουργείο Πολιτισμού. Δυστυχώς τα έσοδα από τα εισιτήρια είναι ελάχιστα μπροστά στο μέγεθος του συνολικού κόστους. Το άσχημο είναι ότι στα φεστιβάλ δεν γνωρίζουμε εγκαίρως το μέγεθος της στήριξης των φορέων, πράγμα που δεν διευκολύνει καθόλου τη διοργάνωση του προγράμματος του Φεστιβάλ.
Τα νέα παιδιά μετά τη θητεία τους στην Πειραματική, σε τι ωφελούνται;
Κλείσιμο
Τα παιδιά που έχουν περάσει από την Πειραματική Σκηνή ξεπερνούν τα χίλια. Ελάχιστα έχουν γίνει ηθοποιοί, άλλωστε δεν είναι και ο στόχος αυτός. Έγιναν όμως μουσικοί, εικαστικοί, σκηνογράφοι, χορευτές, σκηνοθέτες. Πολλοί από αυτούς έγιναν αργότερα επαγγελματίες συντελεστές των παραστάσεων. Τα περισσότερα όμως που δεν ακολούθησαν καλλιτεχνικό κλάδο και σπούδασαν κάτι άλλο, εκτός από τις σημαντικές εμπειρίες τους, έγιναν καλοί θεατές του θεάτρου και της τέχνης. Έμαθαν να μιλούν σωστά, να γνωρίσουν το σώμα τους και τα ταλέντα τους, να αποκτήσουν κριτική σκέψη, να έχουν άποψη, να μην φοβούνται να αντιμετωπίσουν κοινό και ανθρώπους, να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, να συνεργάζονται μεταξύ τους, να σέβονται τους συναδέλφους τους, να μην είναι ανταγωνιστικοί. Χαρακτηριστική είναι η ομολογία παιδιού που έγινε πιανίστας που είπε ότι: «αν δεν είχα περάσει από την Πειραματική Σκηνή δεν θα τολμούσα να αντιμετωπίσω το κοινό στις συναυλίες μου».
Έργα επιλέγετε κυρίως Ελλήνων δημιουργών ή ξένων;
Τα έργα που επιλέγουμε είναι από το παγκόσμιο δραματολόγιο, ελληνικό και ξένο, αρχαίο δράμα (έχουμε ανεβάσει πολλές αρχαίες κωμωδίες και τραγωδίες ) και η τελευταία παράσταση ήταν ένα έργο που γράφτηκε σε συνεργασία του σκηνοθέτη με τα παιδιά της ομάδας επάνω στους προβληματισμούς και τις αγωνίες των εφήβων, με τίτλο «Η θέση μου. Ιστορίες καθημερινής εφηβείας». Εκείνο που μας απασχολεί πάντα είναι τα έργα να είναι πολυπρόσωπα, για να μπορούν να συμμετέχουν πολλά παιδιά και να μην έχουν πρωταγωνιστικό χαρακτήρα κάποιοι ρόλοι.
Η Τέχνη και γενικότερα το θέατρο έχει μέλλον στην Ελλάδα την εποχή της προηγμένης τεχνολογίας;
Πάντα η τέχνη και το θέατρο θα έχουν μέλλον και απήχηση στη σύγχρονη Ελλάδα. Είναι τόσο εμφανής η πολιτιστική ένδεια των τηλεοπτικών μέσων και η έλλειψη ποιότητας και αισθητικής στις παραγωγές, που θα σπρώξει το κοινό ακόμα περισσότερο στην αναζήτηση καλών θεατρικών παραστάσεων, συναυλιών και ιδιαίτερα ποιοτικών παιδικών παραγωγών. Η προηγμένη τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει, αρκεί να συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας και της αισθητικής.
Τι νέο θα δούμε αυτό το καλοκαίρι;
Οι δύο παραγωγές που ετοιμάσαμε αμέσως μετά το 6ο Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου Καλαμάτας ήταν οι εξής: Την 1η Ιουνίου μία θεατρική περιπατητική performance με τίτλο «Οι ποιητές συνομιλούν» στο Δημοτικό Πάρκο Σιδηροδρόμων.
Μια επταμελής ομάδα φοιτητών της Πανεπιστημιακής κοινότητας της πόλης ανέλαβε να αφηγηθεί τις παραπάνω ποιητικές ιστορίες ενώ προέτρεπε μια ομάδα 60 περίπου θεατών να περιπλανηθεί μέσα στο πάρκο του Ο.Σ.Ε., να δει τον χώρο με άλλα μάτια, να συμπορευτεί, να ακούσει, να αναλογιστεί. Η performance διαρκούσε συνολικά 45 λεπτά.
Τα κείμενα που ζωντάνεψαν ήταν αποσπάσματα και ποιήματα από τα παραπάνω βιβλία «Ο μικρός μαθητής και ο μεγάλος δάσκαλος» του Γιάννη Αγγελάκα συναντούν «τους τελευταίους» του Τάσου Λειβαδίτη, τη «Μαγδαληνή, το μεγάλο θηλαστικό» στην «Ωραία Έρημο, τη Σάρκα», της Κατερίνας Αγγελάκη- Ρουκ. Τελικά «τους βρίσκει η ποίηση» του Τίτου Πατρίκιου στα «ποιήματα» του Ντίνου Χριστιανόπουλου.
Κείμενα που αναφέρονται στα όρια, στον έρωτα, στον φόβο για την κάθε μορφής απώλεια, στην καθημερινή αναζήτηση της καλής μας πλευράς μέσα μας και μέσα από τα μάτια των άλλων. Ήταν μια παράσταση πρωτότυπη που ξάφνιασε, ενθουσίασε και αγαπήθηκε.
Η Σύλληψη- σκηνοθεσία ήταν της Γιώλικας Πουλοπούλου, παλιού μέλους της εφηβικής θεατρικής ομάδας και πήραν μέρος οι φοιτητές: Αγγελική Κατσικολόγου, Μιχάλη Κραουνάκη, Εύα Μπαλίκου, Βενετία Σύρκου, Ευαγγελία Τζαβέλλα, Ηλία Τζουβάρα, Παντελή Τσαγκάρη.
Η δεύτερη παράσταση που θα ανέβει 2 και 3 Ιουλίου, ώρα 21.00, στο Κάστρο Καλαμάτας σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας έχει τίτλο «Η θέση μου. Ιστορίες καθημερινής εφηβείας».
Η αρχική ιδέα της παράστασης ήταν να μιλήσουν και να εκφραστούν οι έφηβοι. Να βγάλουν τα παιδιά τα «εσώψυχά» τους, τις σκέψεις αυτής της τόσο μεταβατικής ηλικίας. Σκέψεις για το σχολείο, για την οικογένεια, τους φίλους, τη θέση τους στην κοινωνία. Πόσο συχνά ακούμε και λαμβάνουμε υπόψη τη γνώμη και την επιθυμία των εφήβων; Ξέρουν όντως τόσο λίγα όσα πιστεύουμε; Τι έχει να μας πει η «γενιά της οθόνης» για την καθημερινότητα; Η θεατρική ομάδα των εφήβων της Πειραματικής Σκηνής στήνει ένα τηλεπαιχνίδι. Πέντε παίκτες εμφανίζονται έτοιμοι να δοκιμαστούν για να ξεχωρίσουν και τελικά να κερδίσουν τον τίτλο του νικητή. Η κριτική που θα δεχθούν όπως και οι δοκιμασίες είναι σκληρές. Και κωμικές. Όπως και η καθημερινότητα ενός εφήβου. Ποιος και πώς θα καταφέρει να διακριθεί; Ποιος θα ξεπεράσει τον εαυτό του για λίγη δημοσιότητα; Τι προσπαθούν να μας πουν οι έφηβοι και εμείς τελικά δεν τους ακούμε; Μια κωμική παράσταση βασισμένη στις απόψεις και τις εμπειρίες των συμμετεχόντων. Μια παράσταση που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του θεατή, στην ενσυναίσθηση και την ανθρωπιά. Τα παιδιά έχουν να μας μάθουν περισσότερα από ό,τι νομίζουμε.
Η Bright Academy σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου προσφέρουν μοριοδοτούμενα προγράμματα πάνω στην Τεχνητή Νοημοσύνη, την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, και τη Σχολική Ψυχολογία
