Frédéric Chopin: Ένα σπάνιο βιβλίο για τον κορυφαίο μουσουργό φτιαγμένο από τους μαθητές του

Ένα ξεχωριστό και σπάνιο βιβλίο σε σχέση με την αισθαντική διδασκαλία του Frédéric Chopin, έτσι όπως την κατέγραψαν οι μαθητές του, θα παρουσιαστεί στις 18 Ιανουαρίου, στον Πολυχώρο της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Για την έκδοση αυτή, που κυκλοφορεί από τον Μουσικό Οίκο Νικολαΐδη (Edition Orpheus) μιλά στο protothema.gr o διεθνώς καταξιωμένος  καθηγητής πιάνου, ανωτέρων θεωρητικών και σύνθεσης Κωνσταντίνος Καράμπελας – Σγούρδας, εξέχουσα  προσωπικότητα στον χώρο της μουσικής με πολλούς σημαντικούς τίτλους, που κινείται στον χώρο της κριτικής και της διεθνούς μουσικής έρευνας, έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στην διδασκαλία και στην ανεύρεση και στήριξη νέων μουσικών ταλέντων από τη χώρα μας και το εξωτερικό.

- Πόσο σημαντικό είναι αυτό το έργο για την μουσική παιδεία και έρευνα στην Ελλάδα;

Είναι πολύ σημαντικό. Μέσα από τις μαρτυρίες και αναμνήσεις μαθητών, φίλων και συγχρόνων του Chopin (1810-1849) που ξεπηδούν με ζωντάνια και αμεσότητα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης προσεγγίζει τη σοπενική διδασκαλία, ερμηνεία και φιλοσοφία. Επιπλέον, έχει την ευκαιρία να εισδύσει στο πνεύμα μίας ολόκληρης εποχής, εκείνης του συνθέτη, που παράλληλα γνώρισε τρανά μουσικά πνεύματα του μεγέθους ενός Giacomo Meyerbeer (1791-1864), ενός Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847), ενός Robert Schumann (1810-1856), ενός Hector Berlioz (1803-1869) και βεβαίως, ενός Franz Liszt (1811-1886), για να αναφέρουμε μόνο μερικά από τα τόσα που λαμπρύνουν με τις συνεισφορές τους τα κείμενα που ακολουθούν. Δεν θα παραλείψουμε να προσθέσουμε ότι με αναφορές στα μεγάλα του μελοδράματα και στους επιφανέστερους τραγουδιστές του, κάνει την εμφάνισή του και ο Vincenzo Bellini (1801-1835), τον οποίον είχε γνωρίσει ο Chopin στο Παρίσι (1832-1835) και ο οποίος υπήρξε ένας από τους λατρεμένους ομοτέχνους του επηρεάζοντάς τον σε ικανό βαθμό. Είναι κοινό μυστικό, ότι τόσο ο Bellini όσο και ο Chopin, απαράμιλλοι λαξευτές σαγηνευτικών μελαγχολικών καντιλένων, ανήκουν στους πιο μελωδικούς μουσουργούς της μουσικής ιστορίας.

- Στην παρουσίαση του βιβλίου θα είναι παρών ο σπουδαίος μουσικολόγος Jean –Jacques Eigeldinger που είναι και ο συγγραφέας του βιβλίου. Μιλήστε μας λίγο για την προσφορά του και την πολύχρονη έρευνά του.

Ο Eigeldinger είναι δίχως άλλο ο σημαντικότερος σύγχρονος μελετητής του συνθέτη. Εδώ και αρκετές δεκαετίες, έχει αφιερώσει σχεδόν εξολοκλήρου την ερευνητική και συγγραφική του πορεία στη μελέτη του σοπενικού έργου και, μέσω προσεκτικής έρευνας, στην ανάδειξη άγνωστων πλευρών της ζωής του και της δημιουργικής του εξέλιξης. Τα βιβλία και άρθρα που έχει συντάξει κατά τη διάρκεια των ετών είναι ιδιαίτερα σημαντικά τόσο σε αξία όσο και σε αριθμό. Ωστόσο, με ασφάλεια μπορούμε να υποστηρίξουμε, ότι η προαναφερθείσα εργασία του αποτελεί ασφαλώς την πλέον διάσημη κι από κάθε άποψη σπουδαιότερή του συμβολή στη διεθνή σοπενική βιβλιογραφία. Ειδικότερα, το εν λόγω βιβλίο, από το 1970, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στη Γαλλία, με εμπλουτισμένες επανεκδόσεις στη συνέχεια και μεταφράσεις σε διάφορες γλώσσες, αποτελεί εγχειρίδιο αναφοράς για τους λάτρεις του συνθέτη· συνιστά, συνεπώς, ένα βιβλίο που διαβάζουν και ξαναδιαβάζουν, για να ανακαλύψουν και να επανακαλύψουν τις πολλές πτυχές, γνωστές και άγνωστες, που με τόση ευστοχία φωτίζει.

-Πείτε μου για την συνεργασία που είχατε με τον μεταφραστή Στέφανο Θεοδωρίδη και για τη δική σας συνεισφορά στην έκδοση.

Η ελληνική μετάφραση του βιβλίου οφείλεται στην πρωτοβουλία και στον ενθουσιασμό του εξαίρετου ερευνητή και συγγραφέα Στέφανου Θεοδωρίδη. Ο Θεοδωρίδης εργάστηκε προς την ολοκλήρωσή της πολλά χρόνια, με σεβασμό προς τον Chopin και το έργο του. Η εκτενής συνεργασία που είχα μαζί του ήταν ιδιαίτερα καρποφόρα σε κάθε της στάδιο. Πολύωρες συνεδρίες και διεξοδικές συζητήσεις πάνω σε ποικίλες λεπτομέρειες του κειμένου είχαν ως στόχο τον πειστικό φωτισμό κάθε πτυχής του βιβλίου και πρωτίστως των μουσικών στοιχείων, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να γίνουν κατανοητά με άμεσο τρόπο από τον Έλληνα αναγνώστη. Επιπλέον, δώσαμε έμφαση στη διατήρηση του χαρακτηριστικού ύφους της σοπενικής διδασκαλίας όπως και στην ανάδειξη του αισθητικού πλαισίου μέσα στο οποίο λειτουργεί, χωρίς να παραληφθεί, η προβολή των μουσικών χυμών και ιδιαίτερων αρωμάτων της εποχής.

- Ο Frédéric Chopin, κορυφαίος συνθέτης των αρχών του 19ου αιώνα, από τους πλέον απαιτητικούς δημιουργούς, συνέθεσε έργα αποκλειστικά για πιάνο. Γιατί πιστεύετε πως έγινε αυτό; Για ποιους λόγους θεωρείται ως ο πλέον σημαντικός συνθέτης για πιάνο που γεννήθηκε ποτέ;

Πράγματι, αφιερώθηκε, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αποκλειστικά στο πιάνο. Συνέθεσε για το αγαπημένο του αυτό όργανο έργα βαθύτατου στοχασμού και συναισθήματος, υψηλής συγκίνησης και πάντα αποκαλυπτικής ποιητικής έκστασης, έτοιμα να κατακτήσουν την καρδιά κάθε ακροατή, οποιασδήποτε ηλικίας, με μοναδική αμεσότητα. Το πιάνο, του πρόσφερε τις δυνατότητες και κυρίως την αστείρευτη ποικιλία των ήχων που ο ίδιος επιθυμούσε για να εκφράσει καλύτερα όλα τα παραπάνω.

-Πόσο δύσκολο είναι να προσεγγίσει κανείς ερμηνευτικά στο πιάνο καθώς και να «αποκωδικοποιήσει» τα έργα του Chopin;

Μολονότι οι παρτιτούρες του συνθέτη, από την εποχή που ζούσε, αλλά και αδιαλείπτως κατά τα χρόνια μετά τον θάνατό του και μέχρι σήμερα, είχαν, έχουν και πάντα θα έχουν τεράστια απήχηση στους ερμηνευτές, κάθε άλλο παρά απλές είναι στην κατανόησή τους. Ο συνθέτης ζητά από τον ερμηνευτή βαθύτατο συναίσθημα, ιδιαίτερη ευαισθησία, εξαιρετική τεχνική και απόλυτη δακτυλική ευχέρεια.

-Ποια η παρακαταθήκη του μοναδικού αυτού συνθέτη στους μαθητές του και στις επόμενες γενιές;

Για τον σύγχρονο μελετητή και μουσικό, η γνώση της παράδοσης και της «μεγάλης γραμμής» της, αναμφισβήτητα συντελεί στην κατανόηση του έργου και στο λάξευμα μίας ιδιωματικής και ουσιώδους ερμηνείας. Επίσης, σημαντική πηγή γνώσης αποτελεί η ακρόαση ηχογραφήσεων πιανιστών παλαιότερων γενεών που βρίσκονταν πλησιέστερα στην εποχή του Chopin και μπόρεσαν να διδαχθούν από μαθητές του, από μαθητές μαθητών του, ή από μουσικούς που τον γνώρισαν και τον άκουσαν να παίζει. Για παράδειγμα, με δέος και θαυμασμό αναλύει κανείς τις αποκαλυπτικές σοπενικές ερμηνείες ενός Alfred Cortot (1877-1962), του οποίου δάσκαλος υπήρξε ο Louis Diémer (1843-1919), που με τη σειρά του είχε μαθητεύσει κοντά στον Francois Antoine Marmontel (1816-1898), ο οποίος είχε γνωρίσει τον Chopin και είχε ασχοληθεί εκτενώς με το έργο του.

- Ποια η σημασία των ερμηνευτικών συμβουλών του βιβλίου για τους σύγχρονους φιλόμουσους καθώς και για τους δεξιοτέχνες του πιάνου;

Όπως αναφέρω στον πρόλογό μου, που δημοσιεύεται στην ελληνική έκδοση του βιβλίου, στους σύγχρονους καιρούς που βιώνουμε, κατά τους οποίους οι πεμπτουσιακές αρχές του ρομαντισμού, η αισθαντικότητα, η τρυφερότητα, η φαντασία, η φλόγα, η καλλιτεχνική αλήθεια και ακεραιότητα και, κυρίως, το καλό γούστο, μοιάζουν να έχουν χάσει εν πολλοίς το μέγεθος της αξίας που κάποτε διέθεταν, το βιβλίο αυτό έρχεται να φωτίσει, να θυμίσει και να αναβιώσει ακριβώς τούτη τη γεμάτη βάθος, ομορφιά και διαχυτική ένταση ιστορική περίοδο, μέσα στην οποίαν γαλουχήθηκε και αναδείχθηκε ο σωματικά εύθραυστος, ιδίως κατά τα ύστερα χρόνια της ζωής του, μα ψυχικά τόσο ισχυρός, βαθύς και διεισδυτικός, στοχαστικά ονειρικός, γενναιόδωρος στη διδασκαλία του και πάντα λατρεμένος όσο και σπάνιος, Chopin.


Ειδήσεις σήμερα:

Τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος: Στους 200 οι καλεσμένοι στη Μητρόπολη - Ποιοι θα παραστούν στην κηδεία

Συναλλαγές e-banking: Αποζημίωση στα θύματα ηλεκτρονικής απάτης θα δίνουν οι τράπεζες

Τροχαίο στη Βούλα: «Δεν πρόλαβα να σταματήσω», υποστηρίζει η οδηγός που παρέσυρε τη 15χρονη