Τόλης Τατόλας: «SP Urbanogram» [ΑΤΗ], μια άκρως ενδιαφέρουσα εικαστική έκθεση στο Casa do Brasil

Σχέδια που μοιάζουν με ριζώματα ή με φλέβες της πόλης που διαπερνούν το ίδιο της το δέρμα, εικαστικές απεικονίσεις που μετατρέπουν το Σάο Πάολο της Βραζιλίας σε μια παράξενη δυστοπία όπως και να τα εκλάβει ο επισκέπτης, οι πρωτότυπες εικαστικές δημιουργίες που περιλαμβάνονται στην έκθεση του Τόλη Τατόλα επιβάλλονται αυτόματα στον επισκέπτη που θα εισέλθει στον χώρο.

Στην πραγματικότητα τα σχέδια με τον τίτλο “Untitled” (2019) είναι για μια σειρά από φανταστικές απ-όψεις του Σάο Πάολο από ψηλά που συνδυάζουν χαρακτηριστικά του φυσικού και τεχνητού αστικού περιβάλλοντος, όπως πολεοδομικά σχέδια, χρωματιστές επιφάνειες, oρμητικά ποτάμια και πράσινο. Αυτά, και τα Pixo Peels (2019/2022), που θυμίζουν ξεκολλημένες φλούδες των ιδιαίτερων γκράφιτι της πόλης, έρχονται σε αντίθεση με το κεντρικό έργο της έκθεσης, το SP Urbanogram (2019), ένα δίπτυχο σχέδιο συνολικού μήκους 20 μέτρων, το οποίο κυματίζει σαν καρδιογράφημα που καταγράφει τον παλμό της πόλης.

Για να μπορέσεις, όμως, να αφουγκραστείς την καρδιά της πόλης πρέπει να έχεις ζήσει εκεί, να έχεις δει το δέρμα της και τα βαθύτερα όργανα της και ο Τατόλας κατέληξε σε αυτά τα σχέδια ύστερα από τη διαμονή του στην πόλη της Βραζιλίας το 2019. Εκεί είναι που εξερεύνησε πολύ ετερόκλητες περιοχές, από τις λιγότερο ανεπτυγμένες έως κεντρικές και περιφερειακές. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα που του έδινε η τεχνολογία, όλες τις καλλιτεχνικές συνθήκες και τις τεχνολογικές ορατότητες, ακολούθησε το δυνατό ρεύμα που διαπερνά το αστικό τοπίο και κατέληξε σε αυτά τα περίτεχνα σχέδια που βλέπουν ταυτόχρονα την πόλη από μέσα και από ψηλά. Στην πραγματικότητα βλέπει την πόλη σχολιάζοντας τις αλλαγές της μέσα από τις δημογραφικές και τις τεχνολογικές εξελίξεις, την άφιξη των μεταναστών αλλά και τους ανθρώπους που ζουν στην άκρη της πόλης αποτελώντας ωστόσο βασικό άξονα της. Σημαντικό στο σημείο αυτό είναι ότι ο ίδιος ο καλλιτέχνης ως βιολόγος μπορεί και συνδυάζει όλα αυτά τα δεδομένα σε ένα ενιαίο έργο που λαμβάνει αυτή την εντυπωσιακή μορφή. Η έκθεση στην Αθήνα ακολουθεί, προσαρμοσμένη στο χώρο της Πρεσβείας της Βραζιλίας, το μοντέλο οργάνωσης της έκθεσης του Σάο Πάολο σαν ένα ερευνητικό εργαστήριο και συνιστά μια ζωντανή πρόκληση για τον επισκέπτη που καλείται να την εξερευνήσει εκ νέου. Ο Τατόλας εξετάζει το πώς η πόλη αναπτύσσεται ως ένας συνδυασμός οργανικών και ανόργανων στοιχείων, ως ένα ανοιχτό ντελεζιανού τύπου ρίζωμα. Δείχνει πώς η φύση, οι άνθρωποι και το δομημένο περιβάλλον συγχωνεύονται, αλληλεπιδρούν ή και παλεύουν για το ποιος θα υπερισχύσει.

Η έρευνα του Τατόλα αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης ενότητας, στην οποία εξετάζει τη διαχρονική δυστοπία μέσω πλασματικών απεικονίσεων πόλεων από το 2009. Εδώ, ωστόσο, για πρώτη φορά παρουσιάζει μια πραγματική πόλη. Το Σάο Πάολο, επίσης, ως μια από τις μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο, αντιπροσωπεύει για τον καλλιτέχνη το αστικό παρόν και μέλλον όλων των πόλεων. Έχει, έτσι τόσο τοπικό, όσο και παγκόσμιο χαρακτήρα, και καθολική αξία. Εντυπωσιακή είναι και η φωτογραφία που κοσμεί μια γωνία της έκθεσης, σαν ενεργό σχόλιο της, στον ίδιο χώρο όπου ένα σώμα, μέσα στο σώμα της πόλης, κάνει τη διαφορά. Πρόκειται για μια φωτογραφία της εντυπωσιακής σειράς “Homo Paulista”, όπου ο καλλιτέχνης αναδεικνύει τη σχέση του ατόμου με την πόλη, βλέπει το δέρμα ως ανθρώπινο ‘κέλυφος’ που ενώνεται με το κέλυφος της πόλης και η εμβρυϊκή στάση του ανθρώπου συμβολίζει τη γένεση μιας σύζευξης, έναν ιδιότυπο αστικό υβριδισμό, που έχει την δυνατότητα να εμπνεύσει μια νέα συνθήκη αρμονικής αστικής ζωής στο μέλλον. Όπως λένε οι διοργανωτές στόχος της έκθεσης είναι να προτρέψει τους θεατές να οραματιστούν ένα αστικό μέλλον, το οποίο θα προκύπτει με τρόπο φυσικό και θα καθοδηγεί κάθε πρωτοβουλία ανάπτυξης που οφελεί τους κατοίκους των παγκόσμιων αστικών μορφωμάτων.

Όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά η επιμελήτρια της εκθεσης, ιστορικός τέχνης και μουσειολόγος, κ. Εύη Μπανιωτοπούλου “Είναι μια πρόκληση το να χρειάζεται να επανασχεδιάσεις μια έκθεση για έναν καινούριο χώρο. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή έχει ιδιαίτερη γοητεία.

Η έκθεση SP Urbanogram πρωτοπαρουσιάστηκε στο Museum de Arte Brasileira MAB - FAAP - Fundação Armando Alvares Penteado στο Σάο Πάολο την περασμένη άνοιξη, σε ένα χώρο περίπου 350 τετραγωνικών μέτρων. Σχεδιάστηκε αρχικά ως μουσειακή εγκατάσταση, με αρκετά έργα φτιαγμένα με διάφορα μέσα. Η πρόσκληση της Πρεσβείας της Βραζιλίας στην Αθήνα να μεταφέρουμε την έκθεση στον υπέροχο, αλλά διαφορετικό χώρο του Casa do Brasil μας ώθησε να σκεφτούμε τι βρίσκεται στον πυρήνα του θέματος και να δημιουργήσουμε μια καινούρια εκθεσιακή συνθήκη. Εδώ, δουλέψαμε σε μια μικρότερη επιφάνεια, αλλά σε άμεση σχέση με το κοινό και την πόλη μέσω του τεράστιου γυάλινου ανοίγματος προς τον εξωτερικό χώρο, πολύ φως, και μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική με ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, όπως τα μάρμαρα του δαπέδου και οι ορθομαρμαρώσεις, που παραπέμπουν στη Βραζιλία. Αυτά τα στοιχεία μας έκαναν να σκεφτούμε τα έργα με άλλον τρόπο, να κάνουμε κάποιες αυστηρές, αλλά αναγκαίες επιλογές και να δημιουργήσουμε την ‘ταξιδιωτική’ έκδοση της έκθεσης – εξ’ου και το [ATH], ο αεροπορικός κώδικας της Αθήνας στον τίτλο”.

Ο διεπιστημονικός καλλιτέχνης Τόλης Τατόλας έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές σε γκαλερί, πανεπιστήμια και μουσεία στην Ελλάδα, την Μεγάλη Βρετανία, την Βραζιλία, την Τσεχία, την Αυστρία, τις ΗΠΑ και την Λεττονία. Έχει συγγράψει το βιβλίο Τα ζώα στην Ομηρική Εποχή (2005, Ερωδιός) και έχει συμβάλει με κεφάλαια στους συλλογικούς τόμους Science and Technology in Homeric Epics (2008, Springer), Law and the Senses: Touch (2020, Westminster University Press) και A Revolução Grega de 1821: Hino à Liberdade - Οs 200 anos da Grécia Moderna (2022, Alêtheia). Δοκίμια, άρθρα και έργα του Τατόλα έχουν δημοσιευτεί στον ελληνικό και διεθνή ακαδημαϊκό και γενικό τύπο. Στον θεατρικό χώρο έχει επιμεληθεί την σκηνογραφία και ενδυματολογία για έργα σημαντικών ελλήνων και ξένων συγγραφέων (Ρίτσο, Genet, Mishima, Sartre, Dostoyevsky, κ.α.) σε θεατρικές σκηνές της Αθήνας. Έχοντας μελετήσει κλασσικό τραγούδι ως κόντρα- τενόρος συχνά πειραματίζεται με την ανθρώπινη φωνή στην καλλιτεχνική του πρακτική. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Βραζιλία, Καναδά, Τσεχία, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ).

Τοποθεσία: Casa do Brasil, στο ισόγειο της πρεσβείας της Βραζιλίας στην Αθήνα, Βασιλίσσης Σοφίας 23
Διάρκεια έκθεσης: 2 Δεκεμβρίου 2022 - 20 Ιανουαρίου 2023
Είσοδος ελεύθερη

Ειδήσεις σήμερα:

Η αστυνομικός στο Τενεσί που απολύθηκε αφού έκανε σεξ με 6 συναδέλφους έχει τη στήριξη του συζύγου της

Η λίστα των Ελλήνων που προσκλήθηκαν στην κηδεία του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου

Ποιες τέσσερις περιοχές βρίσκονται στο «μικροσκόπιο» των σεισμολόγων