Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: Ο αντίκτυπος του διαδικτύου στις ανθρώπινες σχέσεις στις νέες ατομικές εκθέσεις του

H επίδραση που ασκεί το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η σύγχρονη οικονομία της τεχνολογίας στις σχέσεις και τη σύγχρονη ζωή αποτελεί τον κεντρικό θεματικό άξονα μιας σειράς ατομικών εκθέσεων που παρουσιάζει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
Με τις εκθέσεις του Μιχαήλ Καρίκη, της Ελένης Μπαγάκη, της Έρικας Σκούρτη, της Hannah Toticki, του Melanie Bonajo και την in situ ζωγραφική εγκατάσταση του Dan Perjovschi υφαίνεται μια εκθεσιακή διαδρομή που εκτείνεται σε όλο το Μουσείο, με κεντρικό άξονα τη μεγάλη ομαδική έκθεση «Modern Love. Η αγάπη στα χρόνια της Ψυχρής Οικειότητας», η οποία εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2022.

Hannah Toticki
Τα πάντα, παντού, διαρκώς
28.01 – 28.05.2023
Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων – Ισόγειο
Επιμέλεια: Ιόλη Τζανετάκη
Η ατομική έκθεση της Hannah Toticki με τίτλο Τα πάντα, παντού, διαρκώς είναι η πρώτη παρουσίαση του έργου της καταξιωμένης Δανής καλλιτέχνιδας στην Ελλάδα και η πρώτη εκτεταμένη μουσειακή της έκθεση στην Ευρώπη. Η Toticki έχει αναπτύξει μια προσωπική εικαστική γλώσσα η οποία εμπνέεται από τη μόδα, το design, το θέατρο και την ποπ κουλτούρα. Τα γλυπτά και οι εγκαταστάσεις της συχνά σχετίζονται άμεσα με το ανθρώπινο σώμα και μοιάζουν σε πρώτο επίπεδο με έπιπλα, αξεσουάρ ή ρούχα. Η έκθεση Tα πάντα, παντού, διαρκώς εξετάζει τη συναισθηματική αρχιτεκτονική που δημιουργούν τα εργασιακά περιβάλλοντα στις δυτικές κοινωνίες, τον ρόλο της κοινωνικής αναπαραγωγής στις σύγχρονες κουλτούρες της εργασίας, τις επιπτώσεις της εξουθένωσης στην καθημερινότητά μας, την εξάρτηση από την εργασία και την εργασιακή ζωή ως μορφές μιας ενδεχόμενης κοσμικής θρησκείας, και τον προβληματικό ρόλο της αϋπνίας σε μια κοινωνία που παλεύει για παραγωγικότητα, επιτάχυνση και ανάπτυξη. Η έκθεση χωρίζεται σε κεφάλαια που αντιστοιχούν σε διάφορες πτυχές της πρακτικής της Toticki.

Performance
Hannah Toticki, In Sacred Work (2016/2022)
Στo πλαίσιo των εγκαινίων θα παρουσιαστεί στις 18.00 και στις 20.00 η περφόρμανς της Ηannah Toticki In Sacred Work (Eις μίαν ιεράν εργασίαν). Πρόκειται για μια μουσική περφόρμανς-επίδειξη μόδας με ρούχα που παραπέμπουν σε στολές εργασίας και ιερατικά άμφια, σχεδιασμένα από την Hanna Toticki, και συγχρόνως ένα βίντεο-καραόκε με χακαρισμένους στίχους από γνωστές ποπ επιτυχίες που μιλούν για τη σύγχρονη εργασιακή ζωή, για την εργασία ως νέα κοσμική θρησκεία, για τη διαχείριση του άγχους, το ανθρώπινο δυναμικό, την προέλευση της αμειβόμενης εργασίας και τη σύνταξη βιογραφικών ως μια πράξη προσευχής και νηστείας.
Η Hannah Toticki ζει και εργάζεται στην Κοπεγχάγη.
Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο. Η Hannah Toticki συμμετέχει επίσης στην έκθεση Modern Love. Η αγάπη στα χρόνια της ψυχρής οικειότητας, με μια σειρά έργων που πραγματεύονται τη σχέση τεχνολογίας και διαπροσωπικών επαφών.

Ελένη Μπαγάκη
Something like a poem, a nude and flowers in a vase
28.01 – 07.05.2023 Project Room 1
Επιμέλεια: Τίνα Πανδή
Το έργο της Ελένης Μπαγάκη περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα, γλυπτά, σχέδια, κείμενα, βιβλία, βίντεο και σημειώσεις. Η Μπαγάκη διαπλέκει σε νέες αφηγήσεις προσωπικές εμπειρίες και επινοημένα συμβάντα και διερευνά ζητήματα γύρω από τις σχέσεις, τη σεξουαλικότητα, τις έμφυλες αναπαραστάσεις ή την εργασιακή επισφάλεια, κατασκευάζοντας μια ανοιχτή αυτομυθοπλασία. Στην καλλιτεχνική της πρακτική παίζουν κεντρικό ρόλο η νομαδική περιπλάνηση και η φυγή ως υπαρξιακή συνθήκη και αναζήτηση μιας αίσθησης του ανήκειν. Η έκθεση στο ΕΜΣΤ αναπτύσσεται με πυρήνα μια σειρά ζωγραφικά έργα – συνθέσεις ανθρώπινων μορφών που στέκονται μόνες ή αλληλεπιδρούν σε φυσικά τοπία. Αφετηρία για τη δημιουργία των ανδρικών κυρίως γυμνών σωμάτων είναι η επιθυμία: η ονειρική ζωγραφική της Μπαγάκη παράγεται, όπως τονίζει η ίδια, από και για την επιθυμία. Η σωματική έλξη, η ερωτική παρατήρηση, η ηδονοβλεπτική διάθεση διαμορφώνουν τη σχέση της καλλιτέχνιδας με τα απεικονιζόμενα σώματα και το περιβάλλον τους. Μέσα από τη συλλειτουργία ζωγραφικής, σχεδίων, ηχητικών έργων και κειμένων, η έκθεση Something like a poem, a nude, and flowers in a vase διαμορφώνεται ως μια συνθήκη ονειρικής περιπλάνησης και παρατήρησης πάνω στην επιθυμία, τη σεξουαλικότητα, και την ερωτική αναζήτηση.
Η Ελένη Μπαγάκη γεννήθηκε στα Χανιά και ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Η έκθεση συνοδεύεται από ψηφιακό κατάλογο.

Έρικα Σκούρτη
Όλα τα πρόσωπά σου (Profiles of You)
28.01 – 07.05.2023
Project Room 2

Επιμέλεια: Δάφνη Βιτάλη
Η Έρικα Σκούρτη στο έντονα αυτοβιογραφικό της έργο χρησιμοποιεί το χιούμορ, την ειρωνεία, την παρωδία και την αυτοέκθεση, για να πραγματευτεί θέματα που αφορούν το συναίσθημα, την οικειότητα, την εργασία, την αμφιβολία και την αυτοβελτίωση, αλλά και το ρόλο του καλλιτέχνη σε σχέση με την τεχνολογία. Το έργο της αποτελεί μια ανοιχτή διαδικασία αυτοαφήγησης, όπου η προσωπική βιογραφία συναντά τη συλλογικότητα, το προσωπικό συνδιαλέγεται με το πολιτικό και η πραγματικότητα με τη μυθοπλασία. Η εικαστική πρακτική της ξεκινά από μια διαδικασία παρατήρησης του εαυτού και από τη συστηματική καταγραφή της καθημερινής ζωής μέσα από τη δημιουργία έντυπων και οπτικοακουστικών ημερολογίων. Κάνοντας συστηματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των εφαρμογών του κινητού τηλεφώνου της, η Σκούρτη επανεπεξεργάζεται τα προσωπικά της αρχεία και δημιουργεί κειμενικά έργα σε ύφασμα ή χαρτί, αλλά και περφόρμανς, βίντεο και κολάζ που τα διακρίνει η lo-fi, ωμή και σπασμένη αισθητική. Οι θεατές γίνονται ηδονοβλεπτικά μάρτυρες της προσωπικής της ζωής και αναγνώστες φράσεων, λέξεων και εννοιών με ανοιχτό και πολλαπλό νόημα. Η έκθεση στο ΕΜΣΤ αποτελεί την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα και την πρώτη της μεγάλη μουσειακή έκθεση.
Η Έρικα Σκούρτη γεννήθηκε στην Αθήνα –ζει και εργάζεται μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου.
Η έκθεση συνοδεύεται από ψηφιακό κατάλογο.

Μιχαήλ Καρίκης
Γιατί είμαστε μαζί
28.01 – 28.05.2023
4 ος Όροφος
Επιμέλεια: Σταμάτης Σχιζάκης
Η έκθεση Γιατί είμαστε μαζί αποτελεί την πρώτη στην Ελλάδα διεξοδική παρουσίαση του έργου του διεθνώς αναγνωρισμένου Έλληνα καλλιτέχνη Μιχαήλ Καρίκη. Δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να γνωρίσει την πολυδιάστατη πρακτική ενός εξέχοντα εκπροσώπου της διασποράς, ο οποίος έχει διαγράψει σημαντική πορεία στο εξωτερικό. Το έργο του Καρίκη διακρίνεται για την προσωπική του συμμετοχική πρακτική, που συνδυάζει βίντεο και ήχο και στοχεύει στην ανάδειξη κοινωνικών, πολιτικών και περιβαλλοντικών εντάσεων από το παρόν και την πρόσφατη ιστορία. Σε συνεργασία πάντα με ομάδες ανθρώπων, όπως μαθητές, εργαζόμενους, συνταξιούχους ή ακτιβιστές, και αντλώντας έμπνευση από την παγκόσμια βιομηχανική και πολιτική ιστορία, τη λογοτεχνία και τη μουσική πρωτοπορία, ο καλλιτέχνης ενορχηστρώνει και καταγράφει μουσικά συμβάντα που διανοίγουν χαραμάδες ελπίδας σε ένα μέλλον το οποίο προδιαγράφεται δυσοίωνο.
Η έκθεση δομείται πάνω σε έξι κομβικές βιντεο-ηχητικές εγκαταστάσεις από την καλλιτεχνική πορεία του Μιχαήλ Καρίκη την τελευταία δεκαετία: Weather Orchestra (2022), Surging Seas (2022), Ferocious Love (2020), No Ordinary Protest (2018), Children of Unquiet (2014) και Sounds from Beneath (2011-2012). Οι εγκαταστάσεις αυτές συμπληρώνονται και αναπτύσσονται περαιτέρω μέσα από επιλεγμένα έργα, φωτογραφίες, κείμενα και εγκαταστάσεις μικρότερης κλίμακας. Κοινός παρονομαστής των έργων είναι η ιδιαίτερη πολυφωνική ποιητική του Καρίκη, η οποία, μέσα από διαφορετικές αφηγήσεις και μια αίσθηση αλληλεγγύης, συνδέει ομάδες ανθρώπων που αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον.
Ο Μιχαήλ Καρίκης, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη –ζει και εργάζεται μεταξύ Λονδίνου και Λισαβόνας.
Melanie Bonajo

Progress vs Regress
16.12.2022 – 28.05.2023
Αίθουσα προβολών – Μεσοπάτωμα
Με τα βίντεο, τις περφόρμανς, τις φωτογραφίες και τις εγκαταστάσεις του, το Melanie Bonajo προτείνει εναλλακτικές, αντικαταναλωτικές μεθόδους για την επανασύνδεση μεταξύ των ανθρώπων, για τη διερεύνηση της σεξουαλικότητας, της οικειότητας, της τρυφερότητας και των συναισθημάτων. Τα πειραματικά ντοκιμαντέρ του παρουσιάζουν συχνά ομάδες στο περιθώριο της κοινωνίας και υπογραμμίζουν τη σημασία μιας ισχυρής αίσθησης της κοινότητας, της ισότητας και των πολιτικών του σώματος.
Το Progress vs Regress διερευνά την επίδραση των τεχνολογικών καινοτομιών στους πρεσβύτερους πολίτες, οι οποίοι έχουν βιώσει τις πιο ξαφνικές αλλαγές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μέσα από τις προσωπικές, συγκινητικές ιστορίες των πρωταγωνιστών, η ταινία απεικονίζει τις ανάγκες, τις προσδοκίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια γενιά που προσπαθεί να ενσωματωθεί σε μια κοινωνία συνεχούς εξέλιξης, η οποία απαιτεί αποτελεσματικότητα και ταχύτητα. Παράλληλα, είναι μια ιστορία για το φόβο του να μείνει κανείς πίσω όσο μεγαλώνει και για τον τρόπο με τον οποίο περιθωριοποιούνται κοινωνικά οι πρεσβύτεροι πολίτες ως ομάδα χωρίς οικονομική αξία. Το Melanie Bonajo συμμετέχει επίσης στην έκθεση Modern Love. Η αγάπη στα χρόνια της ψυχρής οικειότητας με το έργο Night Soil – Economy of Love, με θέμα ένα κίνημα σεξεργατριών που βλέπουν τη δουλειά τους ως έναν τρόπο για να διεκδικήσουν οι γυναίκες ισχύ σε μια ανδροκρατούμενη ζώνη απόλαυσης.
Το Melanie Bonajo γεννήθηκε στο Heerlen της Ολλανδίας. Ζει και εργάζεται στο Άμστερνταμ.

ΕΜΣΤ In Situ
DAN PERJOVSCHI
The Long Wall Report
Σχέδιο σε τοίχο
28.01 – 29.10.2023
Ισόγειο
Επιμέλεια: Άννα Μυκονιάτη
Από τη δεκαετία του 1990 και μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη, ο Perjovschi έχει γίνει διεθνώς γνωστός για τα γελοιογραφικά σχέδιά του σε μουσεία, μπιενάλε, δημόσιους οργανισμούς, καθώς και στον δημόσιο χώρο. Οι χαρακτηριστικές εικόνες του, φτιαγμένες με ανεξίτηλους μαύρους μαρκαδόρους, εμπνέονται από την επικαιρότητα, την πολιτική, τα κοινωνικά ζητήματα και τις σύγχρονες παθογένειες. Με χιουμοριστική, αιχμηρή, κριτική ματιά, ο Perjovschi σχολιάζει τις πρόσφατες παγκόσμιες συρράξεις, τις πολιτισμικές προκαταλήψεις, φλέγοντα ζητήματα όπως οι ταυτότητες, το προσφυγικό και οι θρησκευτικές συγκρούσεις, αλλά και τις καταναλωτικές μας συνήθειες και τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Ο Perjovschi έχει μετατρέψει το σχέδιο σε εργαλείο πληροφόρησης, πολιτικού σχολιασμού και ακτιβισμού. Εκφράζοντας δύσκολες ιδέες με γρήγορα εκτελεσμένα, αυθόρμητα σχέδια, η πρακτική του Perjovschi δείχνει ότι η τέχνη μπορεί να είναι πολιτική και κριτική χωρίς να είναι διδακτική και ηθικολογική. Για την πρώτη του ατομική μουσειακή έκθεση στην Ελλάδα, ο Perjovschi δημιουργεί μια καινούρια, μεγάλης κλίμακας τοιχογραφία, σχεδόν 30 μέτρων, απευθείας στον μεγαλύτερο τοίχο του φουαγιέ του ΕΜΣΤ. Ο Perjovschi έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκθέσεις, καθώς και σε λογοτεχνικά και πολιτικά περιοδικά, όπως το Contrapunct 22, το πρώτο ανεξάρτητο αντιπολιτευτικό εβδομαδιαίο περιοδικό που εκδόθηκε στη Ρουμανία μετά τη Δημοκρατική Επανάσταση.
Ο Dan Perjovschi γεννήθηκε στο Sibiu της Ρουμανίας –ζει και εργάζεται στο Βουκουρέστι και το Sibiu.

Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΕΜΣΤ
Όροφοι 2, 3
Η Συλλογή του ΕΜΣΤ περιλαμβάνει ελληνική και διεθνή σύγχρονη τέχνη. Το Μουσείο ιδρύθηκε το 2000 και ως τώρα έχει επικεντρωθεί στην τέχνη του 21ου αιώνα. Συλλέγει ωστόσο και ελληνική τέχνη της ευρύτερης μεταπολεμικής περιόδου μέσα από την οποία φωτίζονται τα βασικά στάδια ανάπτυξης της σύγχρονης παράδοσης εντός και εκτός της χώρας. Ο κορμός της Συλλογής αποτελείται κατά κύριο λόγο από έργα εννοιολογικής τέχνης, καθώς και από έργα κοινωνικοπολιτικού προσανατολισμού. Η Συλλογή διαθέτει πάνω από 1400 έργα.
Παράλληλα με τις περιοδικές εκθέσεις, είναι σε εξέλιξη οι πρώτες αλλαγές στην Έκθεση της Συλλογής του Μουσείου. Το 2022 η ομάδα του ΕΜΣΤ εργάστηκε πάνω στα εξής θέματα ανάπτυξης και φροντίδας της Συλλογής:

Νέα Αποκτήματα
Το 2022 το ΕΜΣΤ αγόρασε 63 συνολικά έργα από 12 Έλληνες και 8 ξένους καλλιτέχνες. Οι αγορές έγιναν με γνώμονα τρία κριτήρια: την ιστορία της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, την ενίσχυση και την υποστήριξη της σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας και την έμφαση σε καλλιτέχνες που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής. Τα έργα αυτά θα παρουσιαστούν σταδιακά στις νέες εκθέσεις έργων της Συλλογής που θα ξεκινήσουν μέσα στο 2023.

Μακροχρόνιοι Δανεισμοί εκτός Μουσείου
Επιπλέον, στο πλαίσιο της κινητικότητας της Συλλογής, το ΕΜΣΤ δανείζει – μεταξύ άλλων –- τα 20 Κυκλαδικά Βιβλία της Χρύσας (1933-2013) για την σημαντική ατομική έκθεση που διοργανώνεται από το DIA Art Foundation στη Νέα Υόρκη σε συνεργασία με τη Menil Collection στο Χιούστον στην Αμερική, το 2023 και το 2024.

Απογραφή της Συλλογής
Από το φθινόπωρο έχει ξεκινήσει η φυσική απογραφή όλων των έργων της Συλλογής, μια αφανής αλλά ουσιαστική διαδικασία που είχε να γίνει πάνω από μια δεκαετία. Παράλληλα γίνεται και συστηματική τεκμηρίωση της Συλλογής, ώστε να ελεγχθούν, συμπληρωθούν και οργανωθούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να διαθέτει το ΕΜΣΤ για τα έργα και τους καλλιτέχνες της Συλλογής του.

Νέα πολιτική ανάδειξης των καλλιτεχνών της Συλλογής
Σύμφωνα με τη Δήλωση Αποστολής και τη νέα πολιτική αγορών του ΕΜΣΤ, πλέον ο 4ος όροφος θα είναι αφιερωμένος σε περιοδικές εκθέσεις, σε ατομικές εκθέσεις με στόχο την ανάδειξη καλλιτεχνών της Συλλογής, και σε εκθέσεις με ιδιαίτερο ιστορικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον για την ελληνική σύγχρονη τέχνη - καθιστώντας τον χώρο αυτό πιο ευέλικτο ως προς την χρήση του. Με την συνεισφορά της αρχιτεκτόνισσας και υπεύθυνης παραγωγής του ΕΜΣΤ Ηρώς Νικολακέα, η διάταξη και ο σχεδιασμός του χώρου έχουν αλλάξει, δημιουργώντας μια εντελώς νέα εικόνα και εμπειρία επίσκεψης.

Δωρεά Δημήτρη Δασκαλόπουλου
Παράλληλα με τα παραπάνω, η ομάδα του Μουσείου εργάζεται για την ενσωμάτωση και αξιοποίηση των 140 έργων από την Δωρεά Δημήτρη Δασκαλόπουλου, τη σημαντικότερη στην μέχρι τώρα ιστορία του Μουσείου.

Βελτίωση Χώρων Κοινού
Τέλος, ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του σχεδίου ανάδειξης του χώρου υποδοχής του ΕΜΣΤ από το γραφείο του αρχιτέκτονα Πέτρου Μπαμπασίκα και των συνεργατών του, Κωνσταντίνου Πετράκου και Χρυσούλας Βούλγαρη. Το κοινό εισέρχεται πλέον σε έναν ελκυστικό και λειτουργικό χώρο υποδοχής και συγκέντρωσης με προσθήκες στοιχείων πρασίνου, έργων τέχνης και καθιστικών.