Θάνος Μικρούτσικος: Η πολυδιάστατη προσωπικότητά του «φωτίζεται» μέσα από ένα νέο βιβλίο

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσέγγιση στην πολυδιάστατη προσωπικότητα του Θάνου Μικρούτσικου και το σημαντικότατο έργο που μάς κληροδότησε αποτελεί το βιβλίο με τίτλο «Θάνος Μικρούτσικος - Κυνηγώντας την ουτοπία. 16 αναγνώσεις του έργου του», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Μετρονόμος», σε επιμέλεια Ηρακλή Οικονόμου.

Στις σελίδες του βιβλίου συναντάμε κείμενα γραμμένα από πανεπιστημιακούς αλλά και διακεκριμένους μελετητές της ελληνικής μουσικής οι οποίοι επιχειρούν να σκιαγραφήσουν το «πολύχρωμο» προφίλ του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς. Ανάμεσά τους είναι οι Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, Σπύρος Αραβανής, Μιχάλης Γελασάκης, Μαρία Γεωργιάδου, Μάκης Γκαρτζόπουλος, Μανώλης Δαφέρμος, Τιτίκα Δημητρούλια, Δημήτρης Κουτσούμπας, Ανδρέας Μαράτος, Γιάννης Μηλιός, Αλεξάνδρα Μικρούτσικου, Γιώργος Β. Μονεμβασίτης, Ηρακλής Οικονόμου, Φώντας Τρούσας, Γιώργος Χαρωνίτης και Θανάσης Χουλιαράς.

Η προσέγγισή τους δεν περιορίζεται αποκλειστικά στην καλλιτεχνική του δημιουργία η οποία ωστόσο αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς θεματικούς άξονες του βιβλίου. Οι άλλοι δύο είναι η ποίηση, μια τέχνη με την οποία ο Μικρούτσικος είχε αναπτύξει ιδιαίτερα στενή και δημιουργική σχέση, και η κοινωνία, της οποίας ο ίδιος αποτελούσε διαχρονικά ενεργό μέλος, άλλοτε εκφράζοντας τις θέσεις του σχετικά με σημαντικά κοινωνικο - πολιτικά θέματα κι άλλοτε πάλι προτείνοντας λύσεις. Σταθερός όμως πάντα στην πεποίθησή του πως όσο ζει κανείς δεν πρέπει να σταματήσει να παλεύει για την πραγματοποίηση των ονείρων του: «Μην κλείνετε το παράθυρο στο όνειρο»συνήθιζε να λέει…!

Το βιβλίο προλογίζει η συγγραφέας και αγαπημένη σύζυγος του Θάνου Μικρούτσικου, Μαρία Παπαγιάννη, διηγούμενη τη διαδρομή αυτής της έκδοσης, από τη γέννηση της ιδέας μέχρι την ολοκλήρωσή της και «φωτίζοντας», παράλληλα, κάποιες από τις πιο ιδιαίτερες πτυχές της χαρισματικής προσωπικότητας και του παθιασμένου χαρακτήρα του: «Αρχές φθινοπώρου, στα Καπετανιανά, στη Νότια Κρήτη, σ’ έναν τόπο που αγαπήσαμε κι επιλέξαμε για χωριό μας, ίσως γιατί «εδώ ο χρόνος κυλάει αργά», διαβάζω και ξαναδιαβάζω τα κείμενα που γράφτηκαν για αυτόν τον τόμο. Ένα βιβλίο για τον Θάνο. Αναγνώσεις πάνω στο έργο του, στις πολλές
και διαφορετικές πτυχές της δουλειάς του.

Όταν ξεκινήσαμε τις συζητήσεις με τον Ηρακλή Οικονόμου συμφωνήσαμε γρήγορα στο είδος του βιβλίου που θέλαμε, αλλά δυσκολευτήκαμε να το περιορίσουμε καθώς καθημερινά προ[1]έκυπταν καινούργια θέματα. Γιατί έτσι ήταν ο Θάνος. Πολλοί οι τόποι του, ατέλειωτα τα ταξίδια του, διευρύνοντας πάντα τους ορίζοντες των αναζητήσεών του, με τις κεραίες σε εγρήγορση, πάντα έτοιμος για μια νέα περιπλάνηση που θα τον οδηγούσε σε καινούργιους δρόμους. Νέος ως το τέλος. Όπως έλεγε και ο αγαπημένος μας Κώστας Γκοτζαμάνης, «Η νεανικότητα δεν έχει να κάνει με την ηλικία. Έχει να κάνει με τη στάση σε σχέση με το μέλλον».

Κι ο Θάνος δεν εφησύχασε ποτέ. Πάλευε ενάντια σε κάθε δεδομένο, εύκολο, στη ρουτίνα, στα αυτονόητα στη ζωή και στην τέχνη του. Καθημερινά, με ενθουσιασμό, τολμώντας να σπάσει όλες τις συμβάσεις, χωρίς να μένει προσκολλημένος σε δόγματα, φόρμες και χίμαιρες του παρελθόντος σάλπαρε ακόμα και στο γραφείο του, αμέτρητες ώρες μελέτης και αναζήτησης με μοναδικό σταθερό στην πυξίδα του το μυστικό ποτάμι που ενώνει το χέρι με την καρδιά και το μυαλό. Και ζωγράφιζε στις παρτιτούρες του πάντα με το χέρι –χωρίς να εμπιστεύεται τις ευκολίες της τεχνολογίας, αυτός, ένας μαθηματικός– έτοιμος να φτάσει στα βάθη του κόσμου, αγωνιζόμενος τη χυδαιότητα, τη βαρβαρότητα και τη σκληρή πραγματικότητα, είτε έγραφε ένα κουαρτέτο εγχόρδων είτε έγραφε ένα τραγούδι. Και πώς τα κατάφερνε και τα χωρούσε όλα. Τις πληγές του κόσμου, τα μακρινά ταξίδια στον χρόνο και στον κόσμο, τους έρωτες και τις αγκαλιές, τους σεισμούς που μέλλονται να έρθουν.»