Το ύψος του τον βοήθησε να ξεχωρίσει στο μπάσκετ ως άλλοτε μέλος της Εθνικής Ομάδας, αλλά το πραγματικό του ταλέντο ήταν στη ζωγραφική. Ο λόγος για τον σημερινό πρωθυπουργό της Αλβανίας, Έντι Ράμα, ο οποίος προτού εμπλακεί στα αναγκαστικά γρανάζια της πολιτικής, ήταν αφοσιωμένος στην τέχνη με σπουδές στην Καλών Τεχνών των Τιράνων και με αναγνωρισμένο έργο.
Γιος γλύπτη, ήταν φυσικό εκτός από το ταλέντο να κληρονομήσει και την έμφυτη περιέργεια για οτιδήποτε καλλιτεχνικό χρησιμοποιώντας τη συμμετοχή του στην Εθνική Αλβανίας ως αφορμή για να μπορεί να ταξιδεύει στο εξωτερικό και να βλέπει εκθέσεις. Ακόμα και όταν ενεπλάκη στην πολιτική δεν παραμέλησε την καλλιτεχνική δημιουργία ζωγραφίζοντας με χρωματιστά μολύβια, μαρκαδόρους και παστέλ διάφορα σχήματα έντονα και αφηρημένα πάνω σε έγγραφα που έβρισκε στο γραφείο του. Ωστόσο, όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, δεν το έκανε ποτέ κατά τη διάρκεια επίσημων συναντήσεων ή συνεδριάσεων ή όταν είχε επίσημο προσκεκλημένο αλλά κατά τη διάρκεια δευτερευόντων συζητήσεων και συνδιαλέξεων. Όπως επεσήμανε ο ίδιος αυτή η διαδικασία τον βοήθησε στην αυτοσυγκέντρωση. “Τις περισσότερες φορές συνέβαινε αυθόρμητα στο γραφείο μου” ή τα Σαββατοκύριακα, οπότε αφοσιωνόταν καλύτερα στην τέχνη του. Για να καταλήξει πως πλέον προτιμάει τα χρησιμοποιημένα έγγραφα παρά τον λευκό καμβά.
Κλείσιμο
Όλα αυτά τα περίτεχνα έργα τέχνης που δημιουργήθηκαν πάνω σε ήδη χρησιμοποιημένα χαρτιά μεγέθους A4 από σημειώσεις, ημερολόγια ή πολιτικά έγγραφα συγκεντρώθηκαν από την επιμελήτρια της έκθεσης, ιστορικό τέχνης-μουσειολόγο Κατερίνα Κοσκινά και αποτέλεσαν το κεντρικό υλικό της έκθεσης “Improvisations” που εγκαινιάστηκε χθες στο Ζάππειο Μέγαρο.
“Πόσο εύκολο είναι όμως για τον ίδιο να εκφράζεται ως καλλιτέχνης παράλληλα με τα πολιτικά του καθήκοντα, να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, χωρίς να «κλείνεται» ταυτόχρονα στην εσωτερική απομόνωση που απαιτεί η καλλιτεχνική δημιουργία;” αναρωτήθηκε η επιμελήτρια, Κατερίνα Κοσκινά, στην ομιλία της κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου για να δώσει η ίδια την απάντηση: “Σχεδόν αδύνατον, αλλά η τέχνη βρίσκει πάντα τρόπο να εκφραστεί. Στην περίπτωση του Πρωθυπουργού της Αλβανίας, παρεισέφρησε με τρόπο αυθόρμητο, ανεξέλεγκτο πάνω σε χρησιμοποιημένα έγγραφα και κάθε λογής χάρτινες επιφάνειες που υπήρχαν σε αφθονία στο γραφείο του. Ο Έντι Ράμα «μηχανικά», κάνει σχέδια με έντονα χρώματα και βιομορφικά σχήματα, με ακουαρέλες, χρωματιστά μολύβια, μαρκαδόρους και παστέλ που σταδιακά κατέλαβαν μεγάλο τμήμα από την επιφάνεια του γραφείου του, προσδίδοντάς του ένα χαρακτήρα καλλιτεχνικού εργαστηρίου. Η δημιουργική αυτή διαδικασία κάθε άλλο παρά αποσπά την προσοχή του από τα πολιτικά του καθήκοντα. Αντίθετα, τον βοηθά να συγκεντρωθεί. Η τέχνη διεκδίκησε τον χώρο της και τον πήρε. Ο νους και η έκφραση, πορεύονται μαζί, δίνουν αποφάσεις, αλλά και μικρά σε μέγεθος έργα, μεστά από συναισθηματική ένταση. Πρόκειται για παλίμψηστα, όπου σχέδιο και χρώμα καλύπτουν χωρίς να αφανίζουν το κείμενο, αποκαλύπτοντας τα δύο συστατικά του έργου, γραφή και εικόνα. Η συνύπαρξη των δύο διαφορετικών φαινομενικά κόσμων, επέφερε τη μεταξύ τους ισορροπία, αναγκαία στο απαιτητικό και δύσκολο καθημερινό πρόγραμμα του καλλιτέχνη – πολιτικού”.
Ως γνωστόν ο ίδιος ο Ράμα υποστηρίζει εγγράφως με τα βιβλία του και εμπράκτως με τα έργα του τις επιλογές και τις πρακτικές που εφαρμόζει για την τέχνη, μία εξωστρεφή σύμπραξη τέχνης και πολιτικής. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και κάποια χρόνια έχει μετατρέψει το ισόγειο του κτιρίου που στεγάζει το Πρωθυπουργικό Γραφείο σε ένα ανοιχτό στους πολίτες «Κέντρο Διαλόγου», όπου εναλλάσσονται εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, εργαστήρια και συνέδρια. Ακόμα και το ίδιο το γραφείο του είναι ένας ασυνήθιστος, «μη-συστημικός» χώρος, που διατηρεί στοιχεία εργαστηρίου καλλιτέχνη.
Όπως αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης: «Η έκθεση Improvisations, που αποτελεί την πρώτη εκτενή παρουσίαση του έργου του E.Rama στην Ελλάδα, παρουσιάζει διπλό ενδιαφέρον, καθώς δε φωτίζει μόνο τη δράση ενός καλλιτέχνη με εμπειρία και στον εκπαιδευτικό τομέα -λόγω και της δραστηριότητας του για κάποια χρόνια ως καθηγητή στην Ακαδημία Τεχνών στα Τίρανα- αλλά και την προσωπικότητα ενός πολιτικού για τον οποίο η τέχνη δεν είναι μόνο έκφραση ελευθερίας, αλλά και εργαλείο κοινωνικής και πολιτικής συνοχής».
Τίτλος: Ιmprovisations, Edi Rama
Διάρκεια: 21 – 31 Μαρτίου 2023
Επιμέλεια: Κατερίνα Κοσκινά
Στο Ζάππειο Μέγαρο
