John Cale: Η λαμπρή μουσική διαδρομή της ψυχής των Velvet Underground που έρχεται στο Ηρώδειο

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος,των Velvet Underground, μιας από τις πιο επιδραστικές ροκ μπάντες του πλανήτη. Έχει διανύσει έξι ολόκληρες δεκαετίες επιτυχημένης μουσικής πορείας πειραματιζόμενος με διάφορα είδη, από ροκ μέχρι κλασική μουσική κι από αβάν – γκάρντ μέχρι ηλεκτρονική. Τους σημαντικότερους σταθμούς της λαμπρής αυτής διαδρομής θα παρουσιάσει στο ελληνικό ο John Cale στη μεγάλη συναυλία – οπτικοακουστικό σόου που θα δώσει στις 19 Ιουνίου στο Ηρώδειο, συνοδευόμενος από την μπάντα του και την Athens Philharmonia Orchestra.

Ο John Davies Cale γεννιέται στις 9 Μαρτίου του 1942 στο χωριό Garnant της Νότιας Ουαλίας. Η μητέρα του, Margaret Davies, δασκάλα δημοτικού, στα πρώτα χρόνια της ζωής του γιου της του μιλάει μόνο στα ουαλικά, με αποτέλεσμα την ένταση στη σχέση του μικρού με τον πατέρα του - ανθρακωρύχος στο επάγγελμα - Will Cale, τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 7, οπότε και άρχισε να μαθαίνει αγγλικά.

Στα 15 του, έχοντας ήδη ξεκινήσει κατά τύχη να παίζει βιόλα στη σχολική ορχήστρα, είδε στο τοπικό σινεμά την ταινία «Rock Around the Clock». Ξαφνικά ανοίχτηκε ένας νέος, θαυμαστός κόσμος μπροστά στα μάτια ενός παιδιού που μέχρι τότε άκουγε Stravinsky. «Ήμουν σε σύγχυση. Ήθελα να καταπιαστώ με το avant-garde; Ή ήθελα να καταπιαστώ με το rock 'n' roll;» διερωτώνταν εκείνη την εποχή.

Τα πρώτα του κονσέρτα τα δίνει ως σπουδαστής στο Λονδίνο. Αντισυμβατικός, διαφορετικός, πρώιμα avant-garde παίζει πιάνο ακόμη και με τους αγκώνες του, αφήνοντας τους δασκάλους του στο ξακουστό κολέγιο Goldsmiths με το στόμα ανοιχτό. Εκείνος όμως είχε ήδη στο μυαλό του τις ΗΠΑ. Ξεκινώντας από τη Μασαχουσέτη ως υπότροφος του Leonard Bernstein, θα έφτανε στη Νέα Υόρκη το 1963, σε ηλικία 21 ετών. Ήταν πια στο στοιχείο του. Eκεί θα βουτούσε στα βαθιά του μινιμαλισμού και του drone αυτοσχεδιάζοντας ακατάπαυστα με τον Tony Conrad και τον La Monte Young, ενώ μαζί με τον John Cage θα έπαιζε live επί 18 ώρες και 40 λεπτά το «Vexations» του Erik Satie. Στη Νέα Υόρκη όμως θα γνώριζε και τον κατά μία μόλις εβδομάδα μεγαλύτερό του και με σαφέστατα πιο έντονες ποπ ευαισθησίες Lou Reed.

Το 1965 ο Andy Warhol προσκαλεί τους Velvet Underground στο Factory. «Μπαίνοντας εκεί μέσα ήταν σαν να γινόσουν μέλος μιας Ακαδημίας, η ατμόσφαιρα ήταν αληθινά ξεχωριστή» λέει για αυτή την οριακή εμπειρία που βίωσε σε ηλικία 23 ετών. «Το πρώτο πράγμα που θυμάμαι είναι όλη η δουλειά που γινόταν εκεί μέσα. Ο Andy δούλευε ακατάπαυστα. Το ίδιο κι εμείς. Όλο αυτό απέδωσε». Απέδωσε το 1967 ένα δίσκο που όμοιος του ούτε είχε προηγηθεί μέχρι τότε, ούτε έχει επαναληφθεί μέχρι σήμερα.

Τον Μάρτιο του 1967 κυκλοφορεί το άλμπουμ «The Velvet Underground & Nico», η αξεπέραστη στο διηνεκές «Μπανάνα», ένα ντεμπούτο που πούλησε μόνο 30.000 αντίτυπα όταν βγήκε, αλλά όποιος τον αγόρασε, έφτιαξε μπάντα, όπως έχει πει ο Brian Eno. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς κυκλοφορεί και το σόλο ντεμπούτο της Nico, στο οποίο συμμετέχουν οι Lou Reed, John Cale και Sterling Morrison.

Οι Velvet Underground κυκλοφορούν το 1968 το «White Light / White Heat», το δεύτερο από τα τέσσερα στούντιο άλμπουμ που κυκλοφόρησαν συνολικά. Για κάποιους το πιο δύσκολο και πρωτοποριακό τους. Για πολλούς το καλύτερό τους. Σε κάθε περίπτωση ήταν το τελευταίο με τον John Cale στις τάξεις του συγκροτήματος ο οποίος αποχωρεί την ίδια χρονιά.

Το 1969 οι Stooges κυκλοφορούν το απίστευτα επιδραστικό, όπως θα αποδεικνυόταν εν ευθέτω χρόνω, ομώνυμο ντεμπούτο τους με τον John Cale στην καρέκλα του παραγωγού. Την επόμενη πενταετία θα συνέδεε ως παραγωγός το όνομα του με μερικούς σπουδαίους δίσκους όπως το «Marble Index» της Nico, το ομώνυμο ντεμπούτο των «Modern Lovers» , αλλά και το «Horses» της Patti Smith.

Το 1970 ο John Cale κυκλοφορεί το σόλο ντεμπούτο άλμπουμ του, «Vintage Violence», ένα πανέμορφο δίσκο που υπό μία έννοια είναι συγκρίσιμος με το «Astral Weeks» του Van Morrison ενώ το 1973 έρχεταιτο τρίτο σόλο άλμπουμ του, το «Paris 1919», το οποίο, κατά πολλούς, είναι και το καλύτερο της καριέρας του.

Στο άλμπουμ «Slow Dazzle» του 1975 ο John Cale καταθέτει και την πιο απόκοσμη διασκευή που έχει γίνει ποτέ στο «Heartbreak Hotel» του Elvis. Η αγνώριστη, δική του εκδοχή του τραγουδιού με τις κραυγές και τα synths σε στοιχειώνει σε βαθμό που ξεχνάς την αυθεντική.

Το 1982 ναι μεν οι κριτικοί υποδέχονταιμε εγκωμιαστικά σχόλια το άλμπουμ «Music for a New Society», εμπορικά όμως καταγράφεται ως αποτυχία παρότι σήμερα, τέσσερις και πλέον δεκαετίες μετά, κονταροχτυπιέται με το «Paris 1919» για τον τίτλο της πιο σημαντικής σόλο δουλειάς του.

Το 1986 ο Tony Wilson, αναζητώντας στη δισκοθήκη του τον κατάλληλο παραγωγό για τους Happy Mondays, σκέφτηκε ότι οι στίχοι του Shaun Ryder του θυμίζουν αυτούς που έγραφε κάποτε η Patti Smith. Η θεωρία του ήταν ότι ακόμη κι αν ο δίσκος πουλούσε ελάχιστα, στο μέλλον θα αναγνωριζόταν η αξία του αν είχε παραγωγό τον σπουδαίο John Cale. Και εγένετο «Squirrel and G-Man Twenty Four Hour Party People Plastic Face Carnt Smile (White Out)».

Ο θάνατος του Andy Warhol σε εγχείρηση ρουτίνας, το 1987, λειτουργεί ως αφορμή για να μιλήσουν ξανά μετά από χρόνια ο John Cale με τον Lou Reed. Στην κηδεία ο εικαστικός Julian Schnabel ρίχνει στο τραπέζι την ιδέα της σύνθεσης και από τους δύο μαζί ενός άλμπουμ αφιερωμένου στη μνήμη του Warhol. Τρία χρόνια μετά θα κυκλοφορούσε το «Songs for Drella».

Ένα χρόνο μετά , το 1990, το άλμπουμ «Words for the Dying» στο οποίο ο Cale απαγγέλει ποιήματα του Dylan Thomas σε παραγωγή του Brian Eno, οι δυο τους συνθέτουν μαζί τα τραγούδια του all time classic «Wrong Way Up». Ειδικά το «Spinning away» παίζεται μέχρι και σήμερα από τα ανά τον κόσμο ραδιόφωνα.

Το 1991 ο Cale συμμετέχει στο άλμπουμ – αφιέρωμα στον Leonard Cohen «I am your fan» αποφασίζοντας να διασκεδάσει το πασίθγνωστο «"Hallelujah», προκαλώντας σάλο και σημειώνοντας, παράλληλα, μεγάλη επιτυχία. Ήταν μάλιστα η δική του διασκευή αυτή που διασκεύασε με τη σειρά του ο Jeff Buckley, ενώ στο πάνθεον της ποπ κουλτούρας έχει περάσει και η συμπερίληψή της μεγαλειώδους εκτέλεσης του Cale στο σάουντρακ του "Shrek". Διόλου τυχαία ακούγεται τη στιγμή του χωρισμού...

Το 1996, ένα χρόνο μετά το θάνατο του κιθαρίστα Sterling Morrison, τα εναπομείναντα τρία μέλη των Velvet Underground παίζουν για τελευταία φορά μαζί επί σκηνής, στην τελετή εισαγωγής τους στο Rock and Roll Hall of Fame. Την ίδια χρονιά ο John Cale κυκλοφορεί το «Walking on Locusts» το μοναδικό σόλο άλμπουμ του σε όλη τη δεκαετία του '90.

Ο πάλαι ποτέ συνιδρυτής των Velvet Underground δεν ξέχασε ποτέ τις ρίζες του. Γι' αυτό και και το 2009, σε ηλικία 67 ετών, εκπροσώπησε την Ουαλία, στη Μπιενάλε της Βενετίας, με μία οπτικοακουστική εγκατάσταση επικεντρωμένη στη σχέση του με τη γλώσσα της γενέτειράς του.

Το 2010 χρίζεται αξιωματικός του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για την προσφορά του στη μουσική και τις τέχνες ενώ το 2012, σε ηλικία 70 ετών, κυκλοφορεί το άλμπουμ «Shifty Adventures in Nookie Wood», λαμβάνοντας ως επί το πλείστον θετικές κριτικές και κερδίζοντας τις εντυπώσεις με τη συνεργασία του με τον Danger Mouse στο τραγούδι «I wanna talk 2 U».

Ο θάνατος του Lou Reed, τον Οκτώβριο του 2013 τον σημαδεύει:
«Δυο παιδιά συναντιούνται τυχαία και 47 χρόνια μετά συνεχίζουμε να μαλώνουμε και να αγαπιόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Η απώλεια είναι ακατανόητη. Το κενό δεν γεμίζει ψηφιακά ή εικονικά. Σε αντίθεση με τόσες πολλές ανάλογες ιστορίες, έχουμε αιχμαλωτίσει την καλύτερη πλευρά της μανίας μας σε δίσκους βινυλίου για να πάρει μια ιδέα ο κόσμος. Τα γέλια που ρίξαμε μόλις πριν από λίγες εβδομάδες θα μου θυμίζουν για πάντα την καλοσύνη ανάμεσά μας» γράφει με νόημα στον συγκινητικό αποχαιρετισμό του.

Παρόλα αυτά η εξαιρετική ζωντανή του εμφάνιση στην τελετή απονομής των Βραβείων Γκράμι του 2017 αποδεικνύει πως οι σπουδαίοι μουσικοί δεν έχουν ηλικία.

Αντλώντας έμπνευση από σύγχρονα δεινά, όπως η άνοδος του ακροδεξιού εξτρεμισμού, η την κλιματική αλλαγή και η πανδημία γράφει στίχους και μουσική και κυκλοφορεί , το 2021, το «Mercy», το πρώτο ολοκληρωμένο άλμπουμ του εδώ και μια δεκαετία, έχοντας στο πλευρό του τους Animal Collective, τη Sylvan Esso, και τον Actress . Ένα άλμπουμ που αποθεώθηκε από σύσσωμη την παγκόσμια μουσικοκριτική.

Σήμερα, στα 82 του χρόνια, ο John Cale συνεχίζει να είναι δημιουργικός, να σχεδιάζει και να υλοποιεί νέα καλλιτεχνικά σχέδια. Όπως εξάλλου λέει με νόημα ο ίδιος: «Δεν πρέπει να κάθεσαι στ' αυγά σου. Πρέπει να κάνεις ό,τι δεν έχεις κάνει ακόμη».

Ειδήσεις σήμερα:

Μπεν Άφλεκ εναντίον Μπραντ Πιτ: Ποιος είναι καλύτερος στο κρεβάτι; - Η Γκουίνεθ Πάλτροου απαντά

Euroleague - Βίντεο: «Ώπααα» - Ακούστε τον Εγγλέζο σπίκερ στο τρίποντο του Σλούκα

Survivor All Star: Αποχώρησε οικειοθελώς ο Χανταμπάκης, το καρέ του τάκου - Δείτε βίντεο