Οι ιστορίες μας κάνουν μοναδικούς

Η Αγγελική Κοσμοπούλου μιλάει για το βιβλίο της «Πώς να πεις μια ιστορία», το οποίο ξεκίνησε να γράφει κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας τον Μάρτιο του 2020. Η συγγραφέας αποκαλύπτει πώς η εμπειρία της ως εκπαιδεύτριας στις τεχνικές του storytelling την οδήγησε στην ανάγκη να συγκεντρώσει αυτή τη γνώση σε ένα βιβλίο και να την καταστήσει προσιτή σε κάθε αναγνώστη.

Πώς γεννήθηκε το βιβλίο «Πώς να πεις μια ιστορία»;

Το «Πώς να πεις μια Ιστορία» ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020, στην πρώτη καραντίνα, σε μια προσπάθεια να αξιοποιήσω τον χρόνο του εγκλεισμού για να οργανώσω σημειώσεις και σκέψεις χρόνων. Έχοντας διδάξει συστηματικά τις τεχνικές του storytelling σε δεκάδες οργανώσεις και μικρές επιχειρήσεις, έβλεπα από καιρό την ανάγκη για ένα βιβλίο που θα συγκεντρώνει αυτή τη γνώση και θα την κάνει προσιτή σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Ποιος είναι ο στόχος του βιβλίου;

Στόχος του βιβλίου είναι να λειτουργήσει σαν εγχειρίδιο για όσους θέλουν να λένε εύστοχες και πειστικές ιστορίες στη δουλειά τους. Στις επιχειρήσεις, στην επιστήμη ή στην πολιτική. Οι ιστορίες είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεχωρίσουμε και να προβάλλουμε τη μοναδικότητά μας – γι’αυτό αξίζει να μάθουμε να τις αξιοποιούμε, στη δουλειά μας και στη δημόσια παρουσία μας.

Με το βιβλίο θα ήθελα να κατανοήσει ο αναγνώστης τις βασικές αρχές του storytelling. Να συνειδητοποιήσει πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν οι ιστορίες στη ζωή μας, να μάθει σε ποιες περιστάσεις μπορεί να τις χρησιμοποιήσει στρατηγικά, αλλά και πώς να δομήσει μια ιστορία για να πετύχει τους στόχους του. Είναι ένα χρηστικό βιβλίο που συνδυάζει τη θεωρία της αφήγησης με παραδείγματα από τους χώρους των επιχειρήσεων, της επιστήμης, της ηγεσίας και της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Τι χρειάζεται για να γίνει κανείς καλός storyteller;

Για να γίνει κανείς καλός storyteller, το σημαντικότερο είναι να θέλει να μοιραστεί αυτά που σκέφτεται και νιώθει. Η ανάγκη της έκφρασης είναι αυτή που «κινεί» τις ιστορίες. Χρειάζεται, επίσης, παρατηρητικότητα για να εντοπίσει γεγονότα και στιγμές που αξίζει να ενταχθούν σε μια ιστορία για να κάνουν μια ιδέα κατανοητή. Χρειάζεται γνώση σχετικά με τους κώδικες της αφήγησης επί σκοπώ. Τέλος, χρειάζεται να συμφιλιωθεί με τον κόσμο των συναισθημάτων. Η αποτελεσματικότητα μιας ιστορίας περνά πάντοτε μέσα από το συναίσθημα.

Πώς βοηθά το storytelling την παρουσίασή μας;

Οι ιστορίες είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος που έχουμε για να μεταδώσουμε τα μηνύματά μας με αυθεντικότητα. Τα δεδομένα και οι αριθμοί βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο με ποσοτικά στοιχεία, όμως δεν αρκούν ούτε για να πεισθούμε για κάτι, ούτε για να αναλάβουμε δράση. Σε έναν κόσμο με πάμπολλα μέσα, εκατομμύρια μηνύματα και άλλους τόσους πομπούς, αν θέλουμε να ξεχωρίσουμε θα πρέπει να βρούμε τον τρόπο που μπορεί να μας διαφοροποιήσει: τις ιστορίες μας.

Τα τελευταία χρόνια ακούμε όλο και περισσότερο για το storytelling. Τι άλλαξε;

Το storytelling είναι μια πανάρχαια τέχνη, συνυφασμένη με την ανθρώπινη παρουσία στη γη. Δεν είναι κάτι που ανακαλύψαμε πρόσφατα, παρότι με τις τόσο συχνές αναφορές σε αυτό κάποιοι το θεωρούν νέα «ανακάλυψη». Αυτό που άλλαξε τις τελευταίες δεκαετίες είναι η γνώση για πολλές συνισταμένες του, σε συνδυασμό με την πρόοδο της επιστήμης. Σήμερα η επιστήμη επιβεβαιώνει στοιχεία που για αιώνες γνωρίζαμε εμπειρικά. Για παράδειγμα, ξέρουμε πώς δουλεύει ο εγκέφαλός μας, επομένως γνωρίζουμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το λεκτικό περιεχόμενο για να φτάσουμε σε κοινά που μας ενδιαφέρουν, να ενεργοποιήσουμε τη διαδικασία της πειθούς αλλά και να βελτιώσουμε τα οικονομικά μας αποτελέσματα.

Γιατί να επενδύσει κανείς στο storytelling;

Για να δώσει περιεχόμενο και βάθος στις ιδέες και στις σκέψεις του. Επίσης, για να τις κάνει κατανοητές στο κοινό που τον ή την ενδιαφέρει. Θα σας πω ένα παράδειγμα από τον επαγγελματικό χώρο. Συχνά, σε μια συνέντευξη για δουλειά, μάς ζητούν να μιλήσουμε για εμάς -κι εμείς παραθέτουμε μια σειρά από χαρακτηριστικά. Λέμε ότι είμαστε «οργανωτικοί», «εργατικές» ή «μεθοδικοί». Λέμε, επίσης, ότι δουλεύουμε ομαδικά ή λειτουργούμε καλά υπό πίεση.

Τέτοιοι χαρακτηρισμοί, ακόμα και όταν είναι ακριβείς, είναι γενικόλογοι. Για να τους συνδέσει ο άλλος με εμάς, θα πρέπει να του δώσουμε κάποια συμφραζόμενα. Και εδώ οι ιστορίες παίζουν τεράστιο ρόλο. Λέγοντας μια μικρή ιστορία για μια φορά που παρότι πιεστήκαμε πολύ τα καταφέραμε ή αναφέροντας ένα περιστατικό που φανερώνει ότι πράγματι μπορούμε να δουλέψουμε καλά με άλλους, δίνουμε στον συνομιλητή μας την ευκαιρία να μας καταλάβει, αλλά και να πεισθεί από το παράδειγμα. Το ίδιο συμβαίνει και στις επιχειρήσεις. Πολλές φορές, μιλώντας για το προϊόν ή την υπηρεσία μας λέμε ότι «είναι το καλύτερο», «είναι αποτελεσματικό» ή «είναι διαφορετικό». Βρίσκοντας, ωστόσο, μια μικρή ιστορία για κάθε έναν από τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούμε στις περιγραφές μας, μπορούμε να γίνουμε πραγματικά περιζήτητοι.

Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;

To «Πώς να Πεις μια Ιστορία» βρίσκει ήδη το κοινό του και έχω αρχίσει να δουλεύω το επόμενο βιβλίο. Θέμα του είναι οι ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας. Αυτές οι ιστορίες, οι υποσυνείδητες, μάς καθορίζουν. Δεν τις αντιλαμβανόμαστε, κι όμως ορίζουν τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να κάνουμε, πόσο μακριά θα φτάσουμε. Οι πιο σημαντικές ιστορίες είναι αυτές που λέμε στον εαυτό μας, όταν δεν ακούει κανείς άλλος.

*Το βιβλίο της Αγγελικής Κοσμοπούλου «Πώς να Πεις μια Ιστορία» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λιβάνη.