Μαρίνα Σάττι στο protothema.gr: Είμαι εναντίον των μηνυμάτων που περνά η τραπ κουλτούρα
08.07.202316:36
Με αφορμή τη συνυαλία της, στις 10 Ιουλίου στην Τεχνόπολη, μιλά για μουσικό σύμπαν της, τη συνεργασία με τον Σαββόπουλο αλλά και το νέο, τραπ τραγούδι της
Τη γνωρίσαμε πριν λίγα χρόνια ως τη νεαρή «Μάντισσα», που έφερε φρεσκάδα και νέα πνοή στο σύγχρονο ελληνικό μουσικό τοπίο. Τα επόμενα μουσικά βήματά της έδειξαν πως η Μαρίνα Σάττι, ήρθε για να μείνει. Συνδύασε, με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο, τον ανεξάντλητο πλούτο της μουσικής παράδοσης με τις νέες μουσικές τάσεις, έδωσε εννοιολογικούς συμβολισμούς στις μελωδίες της, πάντρεψε τα παραδοσιακά πανηγύρια με τα ποπ και ραπ πάρτι, ταξίδεψε, μουσικά, σε τόπους μακρινούς και διαφορετικούς στήνοντας ανάμεσά τους γέφυρες με την δύναμη της παγκόσμιας γλώσσας της μουσικής.
Έχοντας πλέον στις αποσκευές της το πρώτο ολοκληρωμένο προσωπικό άλμπουμ της με τίτλο «Υenna», τη διασκευή – έκπληξη του θρυλικού ζεϊμπέκικου του Διονύση Σαββόπουλου αλλά και το ολοκαίνουργιο τραγούδι της «Τucutum», που κλείνει το μάτι στην τραπ, ετοιμάζεται πυρετωδώς για τη συναυλία που θα δώσει τη Δευτέρα 10 Ιουλίου, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων.
Μπήκεςδυναμικά στα μουσικά πράγματα της Ελλάδας πριν λίγα χρόνια, προτείνοντας έναν τελείως διαφορετικό ήχο που εμπεριέχει το χθες αλλά και το σήμερα. Τί είναι αυτό που σού γέννησε την επιθυμία να συνδυάσεις τον παραδοσιακό με τον σύγχρονο ήχο;
Δεν ήταν κάτι που το είχα σχεδιάσει. Ούτε το να γίνω τραγουδίστρια ούτε το να γράφω τραγούδια - και πόσο μάλλον τον μουσικό προσανατολισμό που θα έμελλε να ακολουθήσω. Ήταν κάτι που προέκυψε από μία προσωπική ανάγκη εξερεύνησης και έκφρασης, όχι μόνο μουσικής, αλλά κυρίως υπαρξιακής. Όλο αυτό το ταξίδι ξεκίνησε όταν το 2016, ούσα σε μία φάση που δεν ήξερα τι ήθελα να κάνω και τι ήθελα να είμαι στη ζωή μου, άρχισα να ψάχνομαι και να προσπαθώ να ανακαλύψω την ταυτότητά μου.
Ξεκίνησα να μαθήματα κλασικής μουσικής όταν ήμουν έξι χρονών. Πρώτα κλασικό πιάνο, μετά μπήκαν και οι χορωδίες στα ενδιαφέροντά μου, μετά το κλασικό τραγούδι, μετά ασχολήθηκα με την τζαζ. Μεγάλωσα στην Κρήτη ακούγοντας τα παραδοσιακά του τόπου αλλά και αραβικά τραγούδια λόγω της καταγωγής του πατέρα μου. Ταυτόχρονα και την ποπ, χιπ χοπ, ροκ μουσική που «βασίλευε« εκείνη την εποχή. Ταξίδεψα στο Σουδάν, πολλές φορές, αργότερα έζησα για κάποια χρόνια στην Αμερική, όπου και σπούδασα κι αποφοίτησα πάνω στην ενορχήστρωση και την παραγωγή.
Κάποια στιγμή μού γεννήθηκε η ανάγκη να συνδυάσω όλα αυτά τα στοιχεία, όλες αυτές τις εμπειρίες και τις εικόνες που είχα δει στη ζωή μου κι οτιδήποτε με είχε εμπνεύσει και με είχε σημαδέψει, να πειραματιστώ και να προσπαθήσω να συνδέσω όλα τα κομμάτια του παζλ για να βρω αυτό που είμαι. Και όλες αυτές τις ανησυχίες μου άρχισα να τις αποτυπώνω και μουσικά, μιας και αυτή ήταν η γλώσσα και ο κώδικας που μάθαινα όλο και καλύτερα, να «μιλώ» μέσα στα χρόνια.
Για εμάς που είμαστε και οι δημιουργοί του έργου μας -γράφω τα τραγούδια μου, επιμελούμαι τις ενορχηστρώσεις και τις παραγωγές μου, είμαι η μαέστρος της μπάντας μου, σκηνοθετώ τα live μου, γράφω τις ιδέες και ενίοτε και τα βίντεό μου- αυτό που είμαστε και αυτό που κάνουμε βρίσκονται σε απόλυτη ταύτιση. Και πότε το ένα οδηγεί κι ακολουθεί το άλλο, και πότε αντίστροφα. Αυτό που είμαι και νιώθω την εκάστοτε περίοδο καθρεφτίζεται και στη διάθεση της μουσικής μου ή αντίστροφα: αυτό που δημιουργώ μπορεί να με επηρεάσει στο πώς νιώθω εκείνην την περίοδο.
Σε ποιο χώρο κατατάσσεις εσύ τη μουσική σου;
Ελπίζω ότι ανήκει σε ένα είδος «ανοιχτό», αχαρτογράφητο, χωρίς σαφή όρια και σύνορα. Σε ένα είδος όπου οι ιδέες και η φαντασία θα μπορούν να κυλούν σαν το νερό, να μεταφέρουν στοιχεία από δω κι από κει, μετά να ρέουν από την άλλη παραδίπλα, χωρίς να βαλτώνουν και χωρίς να ξέρεις πού θα σε πάει το ρεύμα κάθε φορά. Το ίδιο θα ευχόμουν και για την ίδια μου την ύπαρξη. Ελευθερία
Στο καινούργιο σου κομμάτι «Tucutum» έχεις «παντρέψει» την παραδοσιακή μουσική με την τραπ. Ποιος ήταν ο στόχος αυτού του παντρέματος;
Στόχος δεν ξέρω αν υπήρχε. Τον Νοέμβριο του ’22, ένα βροχερό απόγευμα, σε ένα στούντιο στο Παρίσι, ήμουν μαζί με έναν πολύ καλό μου φίλο, που τυχαίνει να είναι και μακράν ο καλύτερος παραγωγός και ο πιο πολυπρισματικός μουσικός που έχω γνωρίσει στη ζωή μου, τον Loubenski κι ακούγαμε μουσική. Κάποια στιγμή άνοιξα το «συρτάρι» με κάποια samples που είχα μαζέψει από καιρό και άρχισα να του βάζω να ακούει διάφορα: ποντιακά, τούρκικα, βουλγάρικα, ρεμπέτικα και κάποια στιγμή τού έπαιξα κι ένα τραγούδι με ζουρνά. Το νιώσαμε αμέσως, παρότι εκείνος είναι Γάλλος. Αρχίσαμε να παίζουμε, να πειραματιζόμαστε, να δοκιμάζουμε διάφορα, ν α χορεύουμε και κάπου ως διά μαγείας γεννήθηκε ένα τραγούδι! Το ξέρεις όταν κάτι σου κάνει «κλικ», το νιώθεις… Τον Απρίλιο που μας πέρασε ξαναβρεθήκαμε και τελειώσαμε την παραγωγή μαζί.
Δεν ξέρω λοιπόν αν υπήρχε στόχος. Είναι ένα τραγούδι που αποτυπώνει εκείνο το απόγευμα, μια fun στιγμή στο στούντιο μεταξύ δύο φίλων που ένιωσαν ενθουσιασμό και πέρασαν καλά παίζοντας με τη μουσική, έτσι εύκολα κι απενεχοποιημένα. Είναι σίγουρα το πιο ποπ και fun τραγούδι που έχω γράψει κι έχω κυκλοφορήσει ως τώρα, με αρκετή δόση χιούμορ, που είναι ένα στοιχείο του χαρακτήρα μου που δεν είχα βγάλει μέχρι στιγμής προς τα έξω. Και σε αντιδιαστολή με τον τρόπο δημιουργίας του «ΥΕΝΝΑ», του πρώτου δίσκου μου που κυκλοφόρησε τον Μάιο του ’22, μετά από τρία χρόνια πολλής σκέψης, δουλειάς και βαθιάς περισυλλογής, αυτή την «ελαφρότητα» τήν χρειαζόμουν σε αυτή τη φάση της ζωής αλλά και της καλλιτεχνικής διαδρομής μου.
Πάντως, ναι, σε ενορχηστρωτικό - παραγωγικό επίπεδο θα μπορούσε να πει κανείς ότι το TUCUTUM “δανείζεται” κι έχει αρκετές αναφορές από την τραπ μουσική.
Δεν θεωρείς ότι η τραπ μουσική, με την απουσία μελωδίας και τους στίχους που παραπέμπουν, συχνά, σε βία και σεξισμό, προσφέρει αρνητικά πρότυπα στα νέα παιδιά;
Φυσικά και το θεωρώ αυτό. Δεν σας κρύβω ότι αρχικά όταν έσκασε αυτό το νέο κύμα της τραπ φάσης και ήρθε και η ραπ ακόμα πιο πολύ στο προσκήνιο είχα χαρεί πολύ. Είχα χαρεί που κάτι καινούργιο μπήκε στα ως τότε μουσικά κατεστημένα για να φέρει έναν αέρα ανανέωσης. Φοβάμαι ότι τώρα όμως έχει καθιερωθεί ένα χειρότερο κατεστημένο από τα τότε.
Για εμένα η ραπ μουσική είναι σαν το ρεμπέτικο. Έχει μια διάσταση κοινωνική, πολιτική, μια ποιητικότητα, μια διάθεση καταγγελίας και αποτύπωσης όλου του αστικού τρόπου ζωής και πραγματικότητας. Εναλλακτική, under- ή over- ground πρεσβεύει την αλλαγή και ανοίγει δρόμους. Σέβομαι πραγματικά πολύ αυτό το είδος και τους εκπροσώπους του.
Το πώς εξελίχθηκε η φάση με την τραπ κουλτούρα δεν μου αρέσει. Δεν μου αρέσει ο τρόπος που εκφράζονται για τις γυναίκες, όπως και πολλά άλλα. Σε μια εποχή που μιλάμε για γυναικοκτονίες, για καθημερινά περιστατικά bullying και βίας στα σχολεία και στους δρόμους, όταν προσπαθούμε υποτίθεται να αλλάξουμε όλοι τις συνειδήσεις μας και να συμβάλουμε στο να καθιερωθεί η αλλαγή, να φέρουμε το νέο, το χλωρό, και να διώξουμε το ξερό το παλιό, δεν γίνεται, ταυτόχρονα, να τραγουδάμε για «bitches» και «γκάνια» και να μολύνουμε την ατμόσφαιρα. Και δεν πιστεύω ότι είναι μαγκιά ή αλητεία αυτού του τύπου το «γκανγκστεριλίκι». Η άποψή μου αυτή δεν προκύπτει κρίνοντας πάνω σε μια μουσική ή καλλιτεχνική βάση, ούτε με νοιάζει αν κάτι είναι ψαγμένο ή λιγότερο ψαγμένο, όλα χρειάζονται. Διαφωνώ καθαρά σε επίπεδο κοινωνικής και αισθητικής πρόθεσης, σε ιδεολογικό επίπεδο.
Προσφάτως ανέλαβες και το απαιτητικό εγχείρημα της διασκευής του θρυλικού «Ζεϊμπέκικου» του Διονύση Σαββόπουλου; Πώς ήταν η συνεργασία με τον μεγάλο τραγουδοποιό;
Λίγο μετά τα Χριστούγεννα με κάλεσε στο γραφείο του ο κ. Σαββόπουλος και μού πρότεινε να αναλάβω τη δημιουργία μιας διασκευής του «Ζεϊμπέκικου», τα έσοδα της οποίας θα προορίζονταν για τη στήριξη του έργου των μουσικών πανεπιστημίων της Ελλάδας. Από τη μία, ο φιλανθρωπικός χαρακτήρας του πρότζεκτ με άγγιζε σε προσωπικό επίπεδο, γιατί έχω υπάρξει κι εγώ σπουδάστρια και φοιτήτρια σε μουσικά ιδρύματα κι είχα νιώσει πολλές φορές ότι χρειάζονταν ενίσχυση. Από την άλλη, με φόβιζε η ιδέα να «αγγίξω» και να διασκευάσω αυτόν τον ύμνο. Δεν θεωρούσα ότι είχα να φέρω κάτι παραπάνω σε αυτό το τραγούδι ούτε ως ενορχηστρώτρια αλλά ούτε και ως τραγουδίστρια, όχι μόνο σε μουσικό, αλλά κυρίως σε εννοιολογικό επίπεδο. Αντικειμενικά, είναι ένα τραγούδι που φέρει έντονες εικόνες και μνήμες, ένα τραγούδι που τα έχει πει όλα και έχει εκφράσει μια ολόκληρη γενιά σε μια συγκεκριμένη φάση της Ελλάδας. Ένα σύμβολο. Τι το νέο είχα να φέρω εγώ; Όμως ταυτόχρονα σε καλλιτεχνικό επίπεδο με «έτρωγε» να πιάσω στα χέρια μου αυτές τις παλιές ηχογραφήσεις: τον τζούρα, το νταουλάκι, τη φωνή της Μπέλλου.
Εκεί, στα διάφορα μπρος-πίσω μου και μες στις αμφιβολίες μου, μού έλεγε ο κ. Σαββόπουλος «μη φοβάσαι». Κι εγώ δεν θέλω να φοβάμαι, όταν βλέπω ότι φοβάμαι στο τέλος πέφτω με τα μούτρα για να έρθω αντιμέτωπη με αυτό το συναίσθημα, να το δαμάσω και όχι να το αποφύγω. Κι έτσι κάπως είπα το «ναι» σε αυτό το πρότζεκτ.
Εν πάση περιπτώσει, μαζί με τον Ermis, με τον οποίον ολοκληρώσαμε την ενορχήστρωση και την παραγωγή, προσπαθήσαμε να σεβαστούμε όσο περισσότερο το αρχικό κομμάτι και να μην το αλλοιώσουμε, προσθέτοντας και κάτι από το 2023, μια εποχή όπου αυτό το τραγούδι, που μιλάει για την προσφυγιά, είναι ακόμα εξίσου επίκαιρο.
Έπειτα ο κ. Σαββόπουλος κάλεσε τον Μικρό Κλέφτη, ως έναν σύγχρονο ποιητή, να γράψει έναν νέο συμπληρωματικό στίχο και να μιλήσει γι’ αυτόν τον «πρόσφυγα», γι’ αυτόν τον «νέο πάνω στη μοτοσυκλέτα» που «πίσω τρέχανε σκυλιά». Κι έτσι έγραψε και εκείνος το κουπλέ του.
Ήταν πραγματικά συγκινητικό, ανατριχιαστικό ν’ ακούς την ηχογράφηση της φωνής της Μπέλλου ακαπέλα, αμιξάριστη, εντελώς στεγνή και ωμή. Για μέρες δεν το πίστευα ότι είχα την τιμή να πιάσω στα χέρια μου αυτά τα κανάλια και την ευκαιρία να ζήσω αυτή την εμπειρία! Κι ακόμα δεν το πιστεύω, τώρα που το σκέφτομαι. Ήταν μοναδική εμπειρία, ειλικρινά!
Τί μπορεί να προσφέρει, κατά τη γνώμη σου, μια σύγχρονη διασκευή σε ένα ιστορικό, διαχρονικό τραγούδι;
Όταν ο καθένας ερμηνεύει ένα τραγούδι με τον τρόπο του, είτε αυτός είναι λιγότερο ή περισσότερο παρεμβατικός, ποτέ δεν θα είναι σαν το πρωτότυπο. Γιατί ξέρουμε ή θα μάθουμε ποτέ πώς ήταν τα πρωτότυπα παραδοσιακά τραγούδια και πώς τα τραγουδούσαν οι άνθρωποι πριν 150 χρόνια; Πάντως το μόνο σίγουρο είναι ότι οι σύγχρονες διασκευές δίνουν την ευκαιρία στα παλιά τραγούδια να ταξιδεύουν στον χρόνο. Και το αν έχουν κάτι να προσφέρουν, κι αυτό ο χρόνος θα το δείξει.
Πάντως δεν είναι όλες οι «κουβέντες» για να «μένουν στον χρόνο» και να «αλλάζουν τον κόσμο». Σημασία έχει να υπάρχει ένας διάλογος, μια ροή ιδεών και μια κινητικότητα που μας καλλιεργεί και μας διαμορφώνει σε βάθος χρόνου. Κανένα τραγούδι και καμιά κουβέντα μεμονωμένα δεν θα αλλάξει τον κόσμο. Όμως μια σειρά από κουβέντες, ή μια σειρά από ιδέες, θεωρώ ότι έχει τη δύναμη να το κάνει αυτό.
Σε λίγες ημέρες δώσεις τη μεγάλη καλοκαιρινή συναυλία σου στην Τεχνόπολη. Τί θα ακούσουμε λοιπόν σε αυτή τη βραδιά;
Θα ακούσετε και θα δείτε -γιατί το οπτικό κομμάτι είναι εξίσου σημαντικό αφηγηματικό εργαλείο στο πρότζεκτ μου- όλα αυτά που ήμασταν κι όλα αυτά που είμαστε τώρα. Αυτή τη μουσική διαδρομή που ξεκίνησε από τις «Κούπες» και τη «Μάντισσα» για να φτάσει ως το «ΥΕΝΝΑ» και το «TUCUTUM» μέσα από το πρίσμα και τη σημερινή μου διάθεση.
Το λέω συνέχεια τελευταία, αλλά μου αρέσει πολύ αυτή η σχέση που χτίζεται με τον κόσμο και νιώθω άνετα μέσα σε αυτό. Σε κάθε νέο τραγούδι ή βίντεο, σε κάθε νέο πρότζεκτ νιώθω ότι συστήνω κι εκθέτω κι ένα καινούργιο κομμάτι του εαυτού μου, κι έτσι ερχόμαστε ολοένα και πιο κοντά. Η απόλυτη σύνδεση είναι στα live όμως, εκεί που θα μπορείς να συναντηθείς με τους ανθρώπους από κοντά και να μοιραστείς μια κοινή εμπειρία, σε έναν κοινό τόπο και χρόνο.
Έχω πειράξει αρκετά τον ήχο των κομματιών, το οπτικό αποτύπωμα των visuals, τις χορογραφίες, τα φώτα. Είναι ένα σόου που εδώ και καιρό το χτίζουμε και που φορά με τη φορά το πηγαίναμε και ένα βήμα παρακάτω. Η διάθεση τώρα είναι πιο απενεχοποιημένη από ποτέ. Κι όλα έχουν γίνει «πιο πολύ» απ’ ό,τι ήταν. Σας περιμένουμε για να το ζήσουμε μαζί.