Μικρή Επίδαυρος: Μια παράσταση για τη βαρύτητα της τραυματικής ανάμνησης

Ένα πρωτότυπο έργο, βασισμένο στην τραγωδία του Αισχύλου «Ευμενίδες», με τίτλο «Συμπτώματα από την έλλειψη βάρους» παρουσιάζει, στις 14 και 15 Ιουλίου, στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, η σκηνοθέτιδα Έμιλυ Λουίζου.

Η νέα δημιουργός, στο πλαίσιο των Contemporary Ancients του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, μεταφέρει στη σκηνή το έργο του διεθνώς βραβευμένου πεζογράφου και θεατρικού συγγραφέα, Γιάννη Σκαραγκά, μια ιστορία για τη βαρύτητα της τραυματικής ανάμνησης.

Είναι η μοίρα μας μια δεύτερη ευκαιρία που μας πρόσφεραν; Μπορούμε να ξεφύγουμε από το χαρακτήρα μας επειδή μας αγάπησαν πολύ;

19 Ιουλίου 1969: Δύο μέρες πριν την πρώτη προσεδάφιση του ανθρώπου στη Σελήνη, ο δικηγόρος ενός νεαρού που αθωώθηκε για το φόνο της μητέρας του, επισκέπτεται με τη γυναίκα του την εξοχική κατοικία της οικογένειας του πελάτη του. Αυτό που έμοιαζε αρχικά με ταξίδι αναψυχής εξελίσσεται σε μια βίαιη ψυχολογική ιστορία καλά κρυμμένων μυστικών και ανατροπών…

«Πράγματι είναι ένα σκοτεινό έργο – όπως και η τριλογία του Αισχύλου, η οποία είναι γεμάτη από φόνους, θεούς, τιμωρούς και φαντάσματα» λέει η Έμιλυ Λουίζου.

Η παράσταση μας μεταφέρει σ’ ένα καθαρτήριο, όπου οι ήρωες προσέρχονται για να εξαγνιστούν. Παρότι ο Άρειος Πάγος αθώωσε τον Ορέστη, η πραγματική δίκη φαίνεται ότι συμβαίνει τώρα, κεκλεισμένων των θυρών. Η μνήμη είναι ρευστή και οι Ερινύες πάντα παρούσες: όσο κι αν εξευμενιστούν, η ουλή θα παραμένει ανοιχτή, σαν αιώνια πληγή.

«Η ιστορία των Ατρειδών με συγκινούσε και με τρόμαζε πάντα. Τόσα τραύματα, τόσο μίσος, τόση δυστυχία. Πέρα από τη θεματολογία όμως του έργου, με γοήτευσε η πρόταση της Κατερίνας Ευαγγελάτου να το σκηνοθετήσω γιατί είδα ότι αναγνώρισε σε αυτό μια αισθητική που είναι πολύ κοντά και στη δική μου» τονίζει η σκηνοθέτιδα.

Όσο για το κείμενο του Γιάννη Σκαραγκά, η Έμιλυ Λουίζου λέει χαρακτηριστικά: «Είναι ένα έργο που ακροβατεί εξαιρετικά ανάμεσα στο ρεαλισμό και στο όνειρο. Από την πρώτη ανάγνωση με γοήτευσαν οι συμβολισμοί του Γιάννη και το πώς αξιοποιεί το μυθικό πλαίσιο και τα μυθικά πρόσωπα του Αισχύλου. Με κέρδισε όμως και το ότι δεν πρόκειται απλώς για διασκευή των Ευμενίδων αλλά στην ουσία είναι ένα sequel, ένα καινούριο έργο που ερευνά τι θα γινόταν μετά τη δίκη του Ορέστη, μετά την τριλογία του Αισχύλου».

Η Έμιλυ Λουίζου αναλύει το πώς προσέγγισε την παράσταση, συνδέοντας τον αρχαίο μύθο με τη σημερινή πραγματικότητα: «Όσο μεγαλώνουμε, βρισκόμαστε να κουβαλάμε όλο και περισσότερα ‘βαρίδια’ - σωματικά αλλά και ψυχικά. Πολλά από αυτά πρόκειται για βαρίδια που μας πέρασαν οι γονείς μας και οι γενιές πριν από εμάς. Είμαστε άραγε καταδικασμένοι από τις πράξεις των προγόνων μας; Ή μπορούμε να απαλλαχθούμε από τα βάρη του παρελθόντος;

Στο σκηνικό μας σύμπαν, το οποίο ακροβατεί ανάμεσα στο μύθο, το ρεαλισμό και το όνειρο, τέσσερα παιδιά - ο Ορέστης, η Ηλέκτρα, η Χρυσόθεμις και η Ερμιόνη - παλεύουν να ξεκολλήσουν από τον κύκλο του τραύματος στον οποίο έχουν εγκλωβιστεί. Είναι τέσσερα παιδιά από τη γνωστή οικογένεια των Ατρειδών. Βουτηγμένα όλα τους τόσο βαθιά στα μυστικά, στον πόνο, στο μίσος και το σκοτάδι, που αδυνατούν να περπατήσουν προς το φως και την αγάπη. Αδυνατούν να ζήσουν ευτυχισμένα.

Ίσως η ευτυχία είναι τελικά “ένα σύμπτωμα από την έλλειψη βάρους” - σωματικού και ψυχικού. Είναι άραγε καταραμένοι ο Ορέστης, η Ηλέκτρα και τα άλλα παιδιά της οικογένειας; Γίνεται πράγματι να εξευμενιστούν οι ερινύες τους και να σωπάσουν τα φαντάσματα του παρελθόντος;

Όταν ένα παιδί ‘τραυματίζεται’, ο χρόνος δεν τρέχει με τον ίδιο ρυθμό. Ο φόβος κάνει το σώμα ασήκωτο, μουδιάζει τα πόδια, και τελικά κάπως ο χρόνος παγώνει.

Στην παράστασή μας ο Ορέστης, η Ηλέκτρα, η Χρυσόθεμις και η Ερμιόνη είναι παιδιά χωρίς γονείς κολλημένα στο χρόνο, κολλημένα σε έναν κόσμο γνώριμο αλλά και ταυτόχρονα απόκοσμο. Εγκλωβισμένα μέσα σε μία μαύρη τρύπα που χύνει σκοτάδι.


Μέχρι τη στιγμή που θα φτάσει κάποιος. Σωτήρας ή τιμωρός; Υπάρχει άραγε σωτηρία για αυτούς, αλλά και τους επόμενους;

Η κομβική παρέμβαση του Απόλλωνα και της Πυθίας στο σύμπαν του έργου, μας θυμίζει το πόσο σημαντική και κινητήριος δύναμη είναι η αγάπη. Ίσως τελικά όσο σημαντικό μπορεί να είναι το να φέρνεις ένα παιδί στον κόσμο, άλλο τόσο - ή και περισσότερο - είναι και το να μπορείς να του δώσεις έναν κόσμο χωρίς βάρος».

Παίζουν οι Μελαχρινός Βελέντζας (Απόλλωνας), Σύρμω Κεκέ (Πυθία), Νεφέλη Κουρή (Ηλέκτρα), Χριστίνα Μαξούρη (Χρυσόθεμις), Ελένη Μπούκλη (Ερμιόνη), Αιμιλιανός Σταματάκης (Ορέστης) και Ιόλη Φιλιππακοπούλου (Κλυταιμνήστρα)