Μιχάλης Μπουρμπούλης: Πώς τον ενέπνευσε ο Αντώνης Τρίτσης να γράψει τους στίχους του «Να παίζει το τρανζίστορ»

Κάθε τραγούδι κρύβει μία ή και περισσότερες ιστορίες που σχετίζονται με την πηγή της έμπνευσής του, τον ερμηνευτή του, την πορεία του μέσα στον χρόνο. Και τα τραγούδια του σπουδαίου στιχουργού Μιχάλη Μπουρμπούλη, που έφυγε την Πέμπτη από τη ζωή στα 84 του χρόνια, έχουν πολλές τέτοιες ιστορίες να διηγηθούν, αρκετές από τις οποίες άγνωστες στο ευρύ κοινό, αναπάντεχες και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες.

Όπως αυτή μιας από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες του, του «Να παίζει το τραντζίστορ», σε μουσική Γιώργου Χατζηνάσιου, με τη φωνή της Μαρινέλλας, που συνεχίζει να παίζεται δυνατά στα νεανικά στέκια μέχρι σήμερα, 45 ολόκληρα χρόνια μετά την κυκλοφορία του. Ποιος μπορούσε όμως να φανταστεί πως οι πασίγνωστοι στίχοι «κι εσύ περνάς στους δρόμους/ με το μπουφάν στους ώμους/ και τα πουκαμισάκια τα κοντομάνικα» είναι εμπνευσμένοι από έναν γνωστό Έλληνα πολιτικό;

Ο Μιχάλης Μπορμπούλης συνέλαβε αυτό το τραγούδι στο σπίτι που έμενε τότε, στην περιοχή του Λυκαβηττού. Πάλευε πάνω από τα χαρτιά του να γράψει κάτι αλλά η οχλαγωγία από τα μικρά παιδιά που έπαιζαν και φώναζαν απέξω δεν τον άφηναν να συγκεντρωθεί. Κάποια στιγμή πλησιάζει το παράθυρο, κοιτάζει έξω και βλέπει έναν αθίγγανο να περνά κουβαλώντας στους ώμους ένα τρανζίστορ που παίζει μουσική. Ο βασικός πυρήνας του τραγουδιού είχε μόλις γεννηθεί: «Να παίζει το τραντζίστορ...»

Την ίδια στιγμή έρχεται στο μυαλό του Μπουρπούλη μια φωτογραφία του αείμνηστου Αντώνη Τσίτση, τραβηγμένη στο εξωτερικό, όπου είχε εγκατασταθεί κατά την διάρκεια της δικτατορίας, να περπατά κρατώντας το μπουφάν στους ώμους. Κάπως έτσι, μέσα από το δημιουργικό πάντρεμα των δύο αυτών διαφορετικών ζωντανών στιγμιοτύπων, γεννήθηκε ένα από τα δημοφιλέστερα τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας.

Το στοίχημα της Σωτηρίας Μπέλλου

Κατά την διάρκεια της στιχουργικής του διαδρομής ο Μιχάλης Μπουρμπούλης συνεργάστηκε με σημαντικούς Έλληνες συνθέτης μεταξύ των οποίων οι Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζηδάκις, Σταύρος Κουγιουμτζής, Γιώργος Χατζηνάσιος κ.α. ενώ τα τραγούδια του ευτύχησαν να αποδοθούν από μεγάλες φωνές όπως αυτές της Βίκυς Μοσχολιού, του Δημήτρη Μητροπάνου, της Χαρούλας Αλεξίου, του Γιώργου Νταλάρα, του Αντώνη Καλογιάννη, της Μαρίας Φαραντούρη, της Ελένης Βιτάλη, της Δήμητρας Γαλάνη.

Υπάρχει όμως μια δισκογραφική δουλειά του, τα «Λαϊκά Προάστια», σε μουσική Ηλία Ανδριόπουλου, με τη φωνή της Σωτηρίας Μπέλλου, που έχει αφήσει έντονο το αποτύπωμά της στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού μέσα από τραγούδια – σταθμούς, όπως το «Μην κλαις» και η «Πλατεία Βάθης», που εξέφρασαν μ΄ ένα μοναδικό τρόπο το λαϊκό αίσθημα της εποχής γι΄ αυτό και έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής συνείδησης.

Κι όμως ο δίσκος αυτός παρολίγον να μην ηχογραφηθεί ποτέ με τη φωνή της Μπέλλου. Ο ιδρυτής και διευθυντής της δισκογραφικής εταιρείας LYRA, Αλέκος Πατσιφάς δεν ήθελε με τίποτα να είναι η Σωτηρία Μπέλλου βασική ερμηνεύτρια του δίσκου καθώς θεωρούσε ότι τα τραγούδια κινούνται σε μια μουσική ατμόσφαιρα που δεν τής ταιριάζει και γι΄ αυτό το αποτέλεσμα δεν θα ήταν καλό και η δουλειά δεν θα πουλούσε. Πρότεινε στη θέση της να τραγουδήσει η Βίκυ Μοσχολιού.

Ο Μιχάλης Μπορμπούλης ωστόσο, ευφυής και διορατικός, θεωρούσε πως μόνον με τις ερμηνείες της Μπέλλου τα τραγούδια αυτά θα μπορούσαν να φέρουν κάτι διαφορετικό. Γι΄ αυτό και επέμεινε πολύ φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να πει στον Πατσιφά πως αν τραγουδήσει η Μπέλλου δεν θέλει καν να πληρωθεί. Την ίδια θέση έλαβε και ο Ηλίας Ανδριόπουλος οπότε ο Πατσιφάς αναγκάστηκε να υποχωρήσει χωρίς ωστόσο να έχει πιστεί στην πραγματικότητα: «Για να δούμε πόσο θα πουλήσει» μουργούραγε συχνά – πυκνά κατά την διάρκεια των ηχογραφήσεων.

Η πρώτη περίοδος μετά την κυκλοφορία φάνηκε να επιβεβαιώνει τους φόβους του. Τα «Λαϊκά Προάστια» δεν πουλούσαν τους πρώτους έξι μήνες. Ο Μιχάλης Μπουρμπούλης, ωστόσο, που πίστευε πολύ σ’ αυτή τη δουλειά, συνέχιζε να ελπίζει πως θα έρθει ο από μηχανής θεός που θα την τοποθετήσει στη θέση που της αξίζει. Και ήρθε…! Μια καλή κριτική στην εφημερίδα «Τα Νέα» και μια ραδιοφωνική παρουσίαση μέρους του μουσικού υλικού του δίσκου στάθηκαν ικανά να τον ξεμπλοκάρουν, ανοίγοντας διάπλατα το δρόμο προς την επιτυχία.

Τα τραγούδια αυτά μπήκαν σε κάθε ελληνικό σπίτι, οι συγκλονιστικές ερμηνείες της Μπέλλου αντηχούσαν από κάθε γωνιά της πόλης και τα «Λαϊκά Προάστια» έγινε το σύμβολο της ελπίδας που παραμένει ζωντανή σε έναν κόσμο ανεκλπήρωτων ονείρων: «Μην κλαις/Και μην λυπάσαι που βραδιάζει/ Εμείς που ζήσαμε φτωχοί/Του κόσμου η βροχή δεν μας πειράζει/ Εμείς που ζούμε μοναχοί...».