Μουσικό φεστιβάλ στη Χίο: Η Χιώτισσα που κατέκτησε τον κόσμο με το βιολί της

Με το βιολί της, το οποίο άρχισε να παίζει σε ηλικία μόλις 4 ετών, κατέκτησε τον κόσμο φτάνοντας στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στη Λατινική Αμερική δίνοντας συναυλίες και διδάσκοντας παιδιά στην Παλαιστίνη και τη Βενεζουέλα, σε δύο από τα κορυφαία προγράμματα του κόσμου. Πάντοτε, όμως, η γεννημένη στη Γερμανία Ολγα Holdorff - Μυριαγκού ονειρευόταν το νησί της, τη Χίο, όπως η μητέρα της, η Στέλλα Holdorff - Μυριαγκού, που ως αρχιτέκτων ήταν υπεύθυνη για τον σχεδιασμό του εμβληματικού κτιρίου της Φιλαρμονικής και της Κρατικής Βιβλιοθήκης του Βερολίνου.

Από τότε που η Ολγα έπαιζε στις κορυφαίες ορχήστρες του Βερολίνου φτάνοντας να δημιουργήσει το Berlin Ensemble και έχοντας ήδη κατακτήσει υποτροφίες και βραβεία, είχε ορκιστεί στον εαυτό της ότι θα έκανε κάτι αντίστοιχο για το νησί της. Κατάφερε λοιπόν να ιδρύσει, και μάλιστα στην καρδιά της κρίσης, το 2015, μαζί με τον επίσης Χιώτη Λευτέρη Βενιάδη, ένα μουσικό φεστιβάλ που φέρνει στο νησί της Χίου κορυφαία ονόματα και ορχήστρες από όλο τον κόσμο.

«Ολα ξεκίνησαν τις ημέρες της κρίσης, όταν έβλεπα τους Γερμανούς να στρέφονται κατά της Ελλάδας με αυτά τα απαίσια εξώφυλλα της “Bild” για τους τεμπέληδες Ελληνες, που μας εμφάνιζαν ως το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης. Σκέφτηκα ότι θα έπρεπε κάπως να δράσω και αυτό θα ήταν μόνο αν έκανα κάτι στη χώρα μου για τη χώρα μου. Είχα ήδη γυρίσει με συναυλίες όλο τον κόσμο και είχα εμπειρία για το τι σήμαινε να διαχειρίζεται κανείς την οργάνωση ενός φεστιβάλ όχι μόνο ως μουσικός, αλλά και ως δημιουργός, είχα δει πώς λειτουργούν κορυφαίες διοργανώσεις και σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να υλοποιήσω κάτι αντίστοιχα δημιουργικό στην Ελλάδα και στο νησί μου, τη Χίο.

Αλλωστε, δεν χρειαζόταν να μεταβώ σε περιοχές με πολιτική κρίση όπως η Βενεζουέλα ή η Παλαιστίνη -όπου έζησα από κοντά τη δεύτερη Ιντιφάντα-, αφού είχα την κρίση μπροστά στα μάτια μου, στο σπίτι μου. Ζώντας όλη αυτή την κατάσταση μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, σκέφτηκα ότι τώρα είναι η στιγμή να μπορέσω να πετύχω μια χρηματοδότηση από τους Γερμανούς για να υλοποιήσω το όραμά μου στο νησί μου. Δεν πρόλαβε, άλλωστε, να τελειώσει η κρίση και ακολούθησε το Προσφυγικό, και όταν είδα να έρχονται στο λιμάνι οι γεμάτες πρόσφυγες βάρκες από την Τουρκία, ήμουν πια πεπεισμένη ότι το νησί μου χρειάζεται σίγουρα μια ανάσα, μια ελπίδα, ένα φως.

Ηταν δύσκολη η κατάσταση και η ανάταση ήταν επιβεβλημμένη», μας εξομολογείται η Ολγα Holdroff - Μυριαγκού ένα όμορφο πρωινό δίπλα στη θάλασσα, στη Χώρα της Χίου, για το μεγάλο της όραμα να δημιουργηθεί στον τόπο της ένα μουσικό φεστιβάλ που θα κατάφερνε να χαρίσει στους Χιώτες αλλά και τους ανθρώπους που βρίσκονται στο νησί όμορφες αναμνήσεις με κορυφαίους μουσικούς που θα έρχονταν στη Χίο, αλλά και με μουσικές παραστάσεις που θα υλοποιούσε ο συνδημιουργός του φεστιβάλ, Λευτέρης Βενιάδης.

«Βρισκόμασταν με τον Λευτέρη στο Βερολίνο, ο οποίος σπούδαζε σύνθεση τότε, και συζητούσαμε το ενδεχόμενο μιας τέτοιας ιδέας, πώς θα ήταν να βλέπουμε σε διάφορα εμβληματικά σημεία της Χίου να παίζουν όλοι αυτοί οι μουσικοί που εκτιμάτε. Τότε ήταν που αρχίσαμε να το συζητάμε με διάφορους φίλους, οι οποίοι μας προέτρεπαν να προχωρήσουμε. Σημαντικό ρόλο έπαιξε σε αυτό η Ιφιγένεια, που μας βοήθησε να υλοποιήσουμε την ιδέα αλλά και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης που όταν του μίλησα με ενθάρρυνε να προχωρήσω. Μάλιστα του είχε κάνει εντύπωση που ήμουν η μόνη Ελληνίδα που έπαιζε βιολί στην Καμεράτα του Βερολίνου με την οποία είχε τύχει να συνεργαστεί κάποια στιγμή για μια συναυλία», μου λέει η Ολγα με ενθουσιασμό, σαν να ξαναζεί από την αρχή την ιστορία που οδήγησε σε ένα από τα κορυφαία καλοκαιρινά φεστιβάλ της χώρας.

Ποιος, όμως, θα το έλεγε τότε ότι θα ήταν τελικά ο ίδιος ο Αλκίνοος Ιωαννίδης που θα έκλεινε φέτος το 7ο Μουσικό Φεστιβάλ Χίου με μια sold out συναυλία, ευχαριστώντας θερμά τους φίλους του Ολγα και Λευτέρη από σκηνής και αποτίοντας έτσι φόρο τιμής στον κόσμο ενός νησιού που ξέρει τι σημαίνει επιμονή και θάρρος. Είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που δεν εγκατέλειψαν ποτέ την Ολγα από μικρή και την έκαναν να ονειρεύεται την επιστροφή στην πατρίδα. Αλλωστε τη Χίο επέλεξε, όπως εξομολογείται, για να περάσει την καραντίνα, οργανώνοντας μάλιστα μαζί με την Ανδριάννα Νεαμονίτη ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τους πρόσφυγες.

«Ηταν το όνειρό μου να ζήσω και τις τέσσερις εποχές στη Χίο και τα κατάφερα, έστω και στις δύσκολες εποχές του κορωνοϊού. Ηταν τόσο συγκινητικό να βλέπεις όλα αυτά τα πιτσιρίκια από το καμπ με τα γιουκαλίλια να διασκεδάζουν και να χαίρονται, να τα βλέπουμε στη συνέχεια να μπαίνουν στον καράβι για να φύγουν για Πειραιά και να τραγουδάνε τα τραγούδια που τους μάθαμε εμείς στο πρόγραμμα». Μου εξομολογείται με χαρά ότι έχει κρατήσει δεσμούς με πολλές οικογένειες που βρίσκονται ήδη στη Γερμανία, όπως με την Αναχίτα από το Ιράν που παντρεύτηκε εκεί και έκανε παιδάκι, ή με πολλούς χριστιανούς από το Ιράκ που βρήκαν καταφύγιο στη Χίο και από εκεί πήγαν στη νότια Γερμανία, όπου ήταν υποχρεωμένοι να μείνουν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η Συμφωνική του Βερολίνου

Ωστόσο, τι σημαίνει κρίση η ίδια το είχε μάθει από πρώτο χέρι όταν ταξίδεψε μέχρι τη Βενεζουέλα για να διδάξει τα παιδιά από τις φτωχές συνοικίες που συμμετείχαν στο περίφημο πρόγραμμα «El Sistema», που έκανε παντού διάσημο τον Ντουνταμέλ, ο οποίος έδωσε με αυτά συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Η Ολγα είχε ήδη να ανταγωνιστεί τουλάχιστον 150 υποψηφίους στην τελική λίστα για το πρόγραμμα, αλλά με το λαμπρό βιογραφικό και μια αποφασιστικότητα που διακρίνεις στη σιγουριά του λόγου της κατάφερε να επιλεγεί ως δασκάλα βιολιού.

Είχε ήδη δίπλωμα στο βιολί ως παιδαγωγός και μουσικός ορχήστρας από το περίφημο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου (UdK Berlin) και την Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου της Λειψίας «Felix Mendelsson Bartholdy», είχε συμπράξει με την κρατική ορχήστρα Staats oper Hannover και Staats oper Berlin, τη Συμφωνική Ορχήστρα του Βερολίνου, ενώ ακόμα και σήμερα συμμετέχει, όποτε βρεθεί ευκαιρία, στο Φεστιβάλ Infektion της Κρατικής Οπερας του Βερολίνου. Αλλά επειδή μια ολοκληρωμένη και καταξιωμένη μουσικός όπως η Ολγα δεν μπορεί να μην έχει ανησυχίες και να παρακινείται από το όραμά της έφτασε να ιδρύσει ολόκληρο μουσικό σχήμα, και συγκεκριμένα το Berlin Music Ensemble, το οποίο ειδικεύεται στις μουσικές ηχογραφήσεις και είχε επιλεγεί από το «Presider Deutschen Schallplattenkritik» για την καλύτερη ηχογράφηση κινηματογραφικής ταινίας για το 2018.

Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς για την Ολγα, αλλά σίγουρα όχι ότι δεν παραμένει μια ακάματη οδηγός της τέχνης της, που δεν μένει μόνο στις εμφανίσεις, αλλά θέλει -στον βαθμό που μπορεί- να μεταφέρει τα δώρα της στον κόσμο και στα παιδιά από μέρη χωρίς δυνατότητες. Γι’ αυτό και γνώριζε ότι η «υπόθεση Βενεζουέλα» δεν θα είναι εύκολη: «Μόνη μου ζήτησα, εκτός από τα μαθήματα βιολιού και μουσικής, να κάνω μεθοδική, και το δέχθηκαν. Αυτό σήμαινε ότι θα είχα επιπλέον ώρες, χωρίς όμως να ξέρω ακριβώς ούτε πού θα βρεθώ ούτε τι σήμαινε αυτό. Από τις παραθαλάσσιες περιοχές της Βενεζουέλας στην Καραϊβική ή τις ωραίες περιοχές των Ανδεων, τελικά κατέληξα στην καρδιά της απέραντης ζούγκλας, στα πιο υποβαθμισμένα μέρη, ως υπεύθυνη για όλα τα έγχορδα. Θυμάμαι να έχω υπό την επίβλεψή μου χίλια παιδιά και να προσπαθώ να μάθω όλα αυτά τα πολύπλοκα ονόματα -Χοσέ-Μαρία Σάντσεθ κ.λπ.- και να ανταποκριθώ στα τρελά ωράρια που ξεκινούσαν υποτίθεται μεσημέρι, αλλά επειδή ήθελα να κάνω μεθοδική έπρεπε να αρχίζουμε στις εννιά το πρωί. Αλλά δεν με πείραζε, αρκεί που έβλεπα όλα αυτά τα τρομερά ταλέντα να κάνουν τρελά πράγματα σε άθλιες συνθήκες, σε τεράστιες αίθουσες με πεσμένους τοίχους, βγαλμένα καλώδια και ενώ γύρω μας έτρεχαν κατσαρίδες».

Ομως, δεν ήταν η πρώτη φορά που η ίδια αντιμετώπιζε ακραίες καταστάσεις: είχε βρεθεί, στο πλαίσιο του προγράμματος του Ιδρύματος «Σεντ-Μπαρμπόιμ» στην Παλαιστίνη, στη Ραμάλα και στην ελεγχόμενη από τη Χαμάς Ναμπλούς στη Δυτική Οχθη κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα: «Μου έδωσε πάρα πολλά το πέρασμά μου από αυτές τις περιοχές, παρά τις δυσκολίες. Ενιωθα τρομερή οικειότητα με αυτά τα μέρη γιατί με έφερναν όλο και πιο κοντά στην Ελλάδα. Και αντιλαμβανόμουν απόλυτα ως Ελληνίδα την ιδιαίτερη σχέση που είχαν οι ίδιοι με τον θάνατο. Παρότι όταν άκουγαν ότι είμαι Γερμανίδα με αντιμετώπιζαν ως ξένη, αλλά και ως πολύφερνη νύφη, όταν έλεγα ότι είμαι από την Ελλάδα με ένιωθαν πιο δική τους. Μου είχαν ένα διαμέρισμα σε ένα κτίριο που το πρωί λειτουργούσε ως σχολείο και θυμάμαι να προσπαθώ να σηκώσω το ρεύμα, το οποίο έπεφτε διαρκώς, με ένα ξύλο ή να προσπαθώ να πλυθώ με νερό που ήταν καφέ από τη σκουριά. Αλλά δεν με πείραζε - αρκεί που έδινα παρηγοριά στο παιδί που το προηγούμενο βράδυ είχαν σκοτώσει τον κολλητό του... Θυμάμαι πάντως να κάνω μαθήματα βιολιού σε ένα παλιό αρχοντικό, με έναν καλοντυμένο, χαμογελαστό κύριο να με περιμένει πάντα στην είσοδο, έχοντας έτοιμο το τσάι μου, με τα πάντα τακτοποιημένα, με αναμμένα κεράκια, ιδιαίτερα ευγενικό και προσηνή. Δεν μπορούσα τότε να αντιληφθώ ότι αυτός ο κύριος προφανώς ήταν ο αρχηγός της Χαμάς στην περιοχή. Ενιωθα βαθιά συγκίνηση όταν τα παιδιά μού έλεγαν ότι είμαι η καλύτερη δασκάλα. Θυμάμαι ένα παιδί να μου λέει ότι ονειρευόταν να γίνει ποδοσφαιριστής, αλλά ότι δεν θα τα κατάφερνε ποτέ γιατί δεν του επιτρεπόταν να φύγει από την Παλαιστίνη. Εγώ του έλεγα να μην εγκαταλείπει ποτέ τα όνειρά του και ότι αξίζει να προσπαθήσει με όλη του την ψυχή».

H αρχιτέκτων μητέρα της

Αν ο Οσκαρ Ουάιλντ έλεγε ότι το σημαντικό είναι να βλέπεις από τη λάσπη στα αστέρια, η Ολγα Holdorff - Μυριαγκού τα κατάφερε στα πολύ δύσκολα: έχασε την αγαπημένη της μητέρα μόλις στα 14, αλλά πήρε από αυτή το μεγάλο μάθημα ότι θα πρέπει, παρά τις δυσκολίες, να μπορεί να συνεχίζει.

Εμβληματική φιγούρα της Χίου και παιδί-θαύμα, όπως και η Ολγα, η μητέρα της Στέλλα Holdorff - Μυριαγκού άφησε το νησί για σπουδές Αρχιτεκτονικής στο Γκρατς και τη Στουτγκάρδη. Ηδη μιλούσε άπταιστα γερμανικά -«χωρίς καν προφορά», όπως λέει η Ολγα- και γι’ αυτό πέτυχε να επιβληθεί ως μία από τις κορυφαίες φοιτήτριες και η καλύτερη στο έτος της. Τελειώνοντας τη σχολή κατάφερε να εργαστεί στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Χανς Μπέρναρντ Σάρουν -ένας από τους κορυφαίους αρχιτέκτονες στον κόσμο και κεντρικός εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού μοντερνισμού- μέσω του οποίου μπόρεσε να συμμετάσχει στον σχεδιασμό της Φιλαρμονικής του Βερολίνου και της Κρατικής Βιβλιοθήκης.

Δεν ήταν όμως μόνο η επιστήμη της στην οποία διακρίθηκε η Στέλλα Holdorff - Μυριαγκού, αφού δεν έπαψε να συμμετέχει ενεργά στα κοινά δίνοντας αγώνες υπέρ της Ελλάδας τον καιρό της χούντας, αλλά και για τα δικαιώματα των γυναικών κ.λπ. Το όραμά της για μια πιο δίκαιη κοινωνία την έκανε να υλοποιήσει με τρόπο υποδειγματικό την ανάπλαση της περιοχής γύρω από την πλατεία Unionplatz προχωρώντας σε προσεκτική, οικολογική αναδιαμόρφωση, με αγώνα ενάντια στην άσκοπη κατεδάφιση κτιρίων και τον διωγμό των οικονομικά ασθενέστερων, ενώ συνέβαλε στη διατήρηση της οικονομικής κατοικίας για όλους. Στην προσπάθειά της αυτή συνεργάστηκε στενά με διάφορους συλλόγους και φορείς.

Ολα αυτά μπορούσε να τα υλοποιήσει ως πολεοδόμος πλέον και υπεύθυνη για το ομόσπονδο κρατίδιο του Δυτικού Βερολίνου. Στις αρμοδιότητές της, εκτός από την ανάπλαση της πόλης, συγκαταλέγονταν έργα υποδομής και ο οικιστικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός. Δυστυχώς, όμως, δεν κατάφερε μέχρι τέλους να συνεχίσει να αλλάζει τις πόλεις και τον κόσμο αφού έφυγε από τη ζωή όταν η Ολγα βρισκόταν στην εφηβεία, μεταδίδοντάς της όμως το σθένος, την αποφασιστικότητα και τη δύναμη - κυρίως την πεποίθηση ότι όταν όλα φαίνονται ενάντια και δύσκολα, τότε είναι που αξίζει να επιμένεις. Πολλές φορές άλλωστε ο κόσμος δεν αλλάζει με τη βία αλλά με την τέχνη και την καλοσύνη, και αυτό η Ολγα Holdorff - Μυριαγκού το έχει κάνει τρόπο ζωής.