80ό Φεστιβάλ Βενετίας: «Χαμένα Κορμιά», Λάνθιμος και Έμα Στόουν στη μόστρα

Δεν θα μπορούσε να υπάρξει χειρότερη στιγμή για να βρίσκεται κανείς στη μάλλον δυσάρεστη θέση του επικεφαλής ενός όχι μόνο λαοπρόβλητου κινηματογραφικού φεστιβάλ, αλλά του αρχαιότερου στον κόσμο, το οποίο μάλιστα φέτος κατά διαβολική σύμπτωση (ή για άλλους τραγική ειρωνεία) γιορτάζει την 80ή επέτειό του. Το Φεστιβάλ Βενετίας ή αλλιώς το πιο αγαπητό από τους σταρ του Χόλιγουντ και το πλέον ανοιχτό στα νέα μέσα, αφού έχει αγκαλιάσει όλες τις τηλεοπτικές συνδρομητικές πλατφόρμες και έχει καλωσορίσει τις ταινίες τους στο ρόστερ του -σε αντίθεση δηλαδή με το Φεστιβάλ των Καννών που εξακολουθεί να φυλάσσει κινηματογραφικές Θερμοπύλες-, σηκώνει την αυλαία του στις 30 μήνα, σε μια συγκυρία κάθε άλλο παρά ευοίωνη για την παγκόσμια βιομηχανία του θεάματος.

Μπορεί φιλμ όπως η «Barbie» ή το «Οπενχάιμερ» να υπενθύμισαν στη μεγάλη μάζα τον δρόμο προς τις σκοτεινές αίθουσες, και ειδικά το πρώτο να έφερε δυσθεώρητες εισπράξεις, όμως στην πραγματικότητα το Χόλιγουντ έχει κατεβάσει ρολά από τις αρχές Μαΐου, όταν δηλαδή η Ενωση των Σεναριογράφων (WGA) κήρυξε την απεργία της, η οποία συνεχίζεται για 109η ημέρα και έχει αναγκάσει τηλεοπτικές σειρές, κινηματογραφικές ταινίες, ακόμα και podcasts σε υποχρεωτική αγρανάπαυση.

Στα ακόμα χειρότερα νέα, στις κινητοποιήσεις συμμετέχουν από τη 14η Ιουλίου και οι Αμερικανοί ηθοποιοί, οι οποίοι όχι μόνο απαγορεύεται, σύμφωνα με τη σχετική υπόδειξη του σωματείου τους (SAG-AFTRA), να συμμετέχουν σε γυρίσματα φιλμ και τηλεοπτικών σειρών, αλλά ακόμα και να εμφανίζονται σε κοσμικές λαοσυνάξεις για την προώθηση projects που ολοκλήρωσαν πριν από την κήρυξη της απεργίας. Ο Κίλιαν Μέρφι, για παράδειγμα, μπορεί να αναμετράται με τον ρόλο της ζωής του στο φιλμ «Οπενχάιμερ», όμως ήταν εκκωφαντικά απών από την πρεμιέρα του Λονδίνου ακριβώς λόγω της απεργίας.

Αλεν, Πολάνσκι και Μπεσόν

Για τη φετινή Βενετία τα πράγματα διαφαίνονταν ακόμα πιο σκούρα, αφού χωρίς χολιγουντιανή πανστρατιά, σουλάτσο μπρος στις λαίμαργες στρατιές των παπαράτσι και πόζες στο κόκκινο χαλί δεν νοείται εξωστρεφής κινηματογραφικός θεσμός. Ομως ο πρόεδρος του φεστιβάλ Αλμπέρτο Μπαρμπέρα όχι μόνο πέτυχε να κρατήσει ψηλά τον πήχη τόσο του καλλιτεχνικού όσο και του κοσμικού ενδιαφέροντος, αλλά κατάφερε να ξεσηκώσει ήδη αντιδράσεις για την πληθώρα των συμμετοχών και των μετακλήσεων στη Μόστρα που ανοίγει την αυλαία της στις 30 Αυγούστου με την προβολή της ταινίας «Comandante» του Εντοάρντο Ντε Ανγκέλις - ο Ιταλός δημιουργός απολαμβάνει την τιμή αλλά και το προνόμιο να παίξει μπάλα εντός έδρας εξαιτίας της χολιγουντιανής απεργίας που οδήγησε την MGM στην απόφαση να αποσύρει το φιλμ «Challengers» του Λούκα Γκουαντανίνο από το διαγωνιστικό τμήμα και συνεπώς την πρωταγωνίστρια (και ηγερία της γενιάς Z) Ζεντάγια από το κόκκινο χαλί.

Ναι, ήταν ξεκάθαρα μια παράπλευρη αλλά σημαντική απώλεια για το φεστιβάλ, η οποία εξισορροπείται και με το παραπάνω από τη συμπερίληψη των νέων φιλμ του Γούντι Αλεν, του Ρομάν Πολάνσκι και του Λικ Μπεσόν - του τελευταίου μάλιστα εντός του επίσημου διαγωνιστικού προγράμματος. Βεβαίως, οι τρεις σημαντικοί σκηνοθέτες δεν ήρθαν να προσθέσουν αίγλη στο φεστιβάλ, αλλά μάλλον το στίγμα του αμφιλεγόμενου.

Εκτός από το ταλέντο και το κινηματογραφικό όραμα, και οι τρεις τους συνδέονται από το γεγονός ότι φέρνουν στην πλάτη τους κατηγορίες για σεξουαλική κακοποίηση, οι οποίες μάλιστα στην περίπτωση του Αλεν κόστισαν το 2019 την επαγγελματική συμφωνία του με την Amazon. Ο τελευταίος πάντως είναι και ο μόνος που έχει επιβεβαιώσει ότι θα είναι παρών στη Βενετία για την παγκόσμια πρεμιέρα της πρώτης εξ ολοκλήρου γαλλόφωνης ταινίας της καριέρας του με τίτλο «Coup de chance». Ο Μπεσόν, τον οποίο μόλις τον προηγούμενο μήνα δικαίωσε γαλλικό δικαστήριο απορρίπτοντας τις κατηγορίες εις βάρος του, πιθανότατα δεν θα πατήσει το πόδι του στη Μόστρα για την προβολή του «Dogman», ενώ πιθανολογείται πως ούτε ο 90χρονος Πολάνσκι θα είναι εκεί για να αφουγκραστεί από κοντά τις αντιδράσεις του κοινού στη μαύρη κωμωδία του με τίτλο «The Palace».

Πάντως, ακόμα κι αν αποφασίσουν να εμφανιστούν στις πρεμιέρες των ταινιών τους, θα το πράξουν έχοντας την αμέριστη στήριξη του Μπαρμπέρα, ο οποίος, αν και επικρίθηκε σφόδρα πως υποθάλπει κακοποιητές και τους ξεπλένει στα κανάλια της Γαληνοτάτης, δήλωσε ότι επιλέγει για τον εαυτό του τον ρόλο του προέδρου ενός φεστιβάλ και όχι εκείνον του δικαστή, ενώ εμφανίστηκε υπέρμαχος της άποψης πως θα πρέπει κανείς να διαχωρίζει την ιδιότητα του καλλιτέχνη από αυτή του ανθρώπου. Προφανώς δεν αρκεί το πλαίσιο ενός φεστιβάλ για να απαντηθεί το ερώτημα που ταλανίζει τη βιομηχανία του θεάματος και απασχολεί τη δημόσια συζήτηση έπειτα από το ξέσπασμα του #MeToo.

Σε κάθε περίπτωση, η αλήθεια είναι ότι η πρόσκληση των τριών οικουμενικά διάσημων -για σωστούς και λάθος λόγους- σκηνοθετών έφερε για μία ακόμα φορά τη Βενετία στον αφρό της επικαιρότητας. Ηταν δίκαιο και έγινε πράξη. Αλλωστε για την 80ή έκδοσή της η Μόστρα κατάφερε να έχει στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμά της μερικούς από τους πιο σημαντικούς, αναγνωρίσιμους και δημοφιλείς δημιουργούς - ποιος θα 'θελε να είναι στη θέση του φετινού προέδρου της Κριτικής Επιτροπής, σκηνοθέτη, μεταξύ άλλων, του «La La Land» και του «Whiplash» Ντάμιεν Σαζέλ;

Οπως για παράδειγμα τον Μπράντλεϊ Κούπερ, ο οποίος επέλεξε τη Βενετία για την παγκόσμια πρεμιέρα του δεύτερου, μετά το «A star is born», κινηματογραφικού πονήματός του με ήρωα τον μαέστρο-θρύλο Λέοναρντ Μπερνστάιν και τη σχέση με τη σύζυγό του Φελίσια Μοντεαλέγκρε. Μπορεί πολλοί να βιάστηκαν, μετά την κυκλοφορία του πρώτου τρέιλερ της ταινίας, να ψέξουν τον 48χρονο Αμερικανό ηθοποιό για την απόφασή του να μεγαλώσει τη μύτη του προκειμένου να υποδυθεί τον Μπερνστάιν, όμως οι προσδοκίες που έχει γεννήσει είναι πολύ μεγαλύτερες από τον στο πόδι σχολιασμό και το ελαφρά τη καρδία cancel.

Ο Κούπερ θα αναμετρηθεί ανάμεσα σε άλλες ταινίες με τη μαύρη κωμωδία του Πάμπλο Λαρέν (βλ. «Neruda», «Jackie», «Spencer») «Ελ Κόντε» που παρουσιάζει τον δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ ως βαμπίρ, με τα biopic του Μάικλ Μαν για τον Εντσο Φεράρι («Ferrari») και της Σοφία Κόπολα για την Πρισίλα Πρίσλεϊ («Priscilla»), το πολυαναμενόμενο «The Killer» του Ντέιβιντ Φίντσερ με πρωταγωνιστικό δίδυμο που «σκοτώνει» (βλ. Τίλντα Σουίντον και Μάικλ Φασμπέντερ) και βέβαια με το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου.

«Poor Things»

Το νέο φιλμ του Ελληνα δημιουργού που έρχεται πέντε χρόνια μετά την «Ευνοούμενη», η οποία χάρισε το Οσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου στην Ολίβια Κόλμαν, μια δεύτερη υποψηφιότητα στην Εμα Στόουν για το Οσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου και κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής του 75ου Φεστιβάλ Βενετίας, ήταν εδώ και καιρό για τα καθ’ ημάς ό,τι η «Barbie» για τον υπόλοιπο κόσμο.

Τι σημαίνει αυτό; Οτι είχε συγκεντρώσει το ενδιαφέρον πριν ακόμα ξεκινήσει γυρίσματα, είχε δημιουργήσει εικασίες για το καστ και τη μάλλον εκκεντρική υπόθεσή του, ενώ με την κυκλοφορία του πρώτου επίσημου τρέιλερ στις 8 Ιουνίου έγινε viral ώσπου να πεις «Χαμένα Κορμιά», όπως θα είναι δηλαδή ο ελληνικός τίτλος της ταινίας. Οσο για το εάν είναι κωμωδία, δράμα ή παρωδία; Είναι μάλλον ό,τι όλες οι ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου. Πολυσήμαντες για να χωρέσουν σε μία και μόνη κατηγορία και με τόσες ερμηνείες όσες οι θεατές τους. Πάντως στα χαρτιά περιγράφεται ως σουρεαλιστική ταινία επιστημονικής φαντασίας.

Η Μπέλα (Εμα Στόουν) αυτοκτονεί αλλά επανέρχεται στη ζωή μέσω ενός πειράματος ενός τρελού επιστήμονα (Γουίλεμ Νταφόε). Μόνο που στη νέα της ζωή αποκτά μυαλό μωρού παιδιού, μαθαίνει τον κόσμο από την αρχή και ξεκινά ένα ταξίδι αναζήτησης της ισότητας και της ελευθερίας με σκηνικό τη βικτωριανή εποχή. Βεβαίως, ό,τι και να γράψει ή να υποθέσει κανείς για ταινία του Λάνθιμου μάλλον υπολείπεται και ωχριά μπρος στο αποτέλεσμα. Γεγονός είναι πάντως πως η Βενετία εκτιμά το έργο, τη ματιά και την αισθητική του, αφού, εκτός από το Μεγάλο Βραβείο για την «Ευνοούμενη» το 2018, τον τίμησε μαζί με τον Ευθύμη Φιλίππου και για το σενάριο της ταινίας «Αλπεις» το 2011.

Η τρίτη συμμετοχή του Λάνθιμου στο διαγωνιστικό πρόγραμμα της Βενετίας συμπίπτει και με την τρίτη συνεργασία του με την Εμα Στόουν, στην οποία πολλοί αποδίδουν τον τίτλο της μούσας του. Συνεργάστηκαν στο «The Favourite», συναντήθηκαν ξανά στο μικρού μήκους φιλμ «Βληχή» -με αφορμή το πρόγραμμα «The Artist on the Composer» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του οργανισμού ΝΕΟΝ-, βρίσκονται ξανά στο «Poor Things».

Οι ίδιοι έχουν πολλές φορές επιβεβαιώσει την καλή σχέση και συνεργασία τους και έχουν δείξει πως έχουν βρει παραπάνω από απλώς έναν κώδικα επικοινωνίας. Πολλοί θυμούνται στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που δόθηκε για τη γυρισμένη στην Τήνο «Βληχή» στην Αθήνα, τον Μάιο του 2022, τη Στόουν να ρωτά τον Λάνθιμο τι της βρίσκει και συνεργάζεται μαζί της και εκείνον να της απαντά μεταξύ σοβαρού κι αστείου «αρχικά το ωραίο σου κοστούμι» - παρεμπιπτόντως, η δημιουργία που είχε επιλέξει έφερε την υπογραφή του οίκου Louis Vuitton.

Σε εκείνη την επίσκεψή της στη χώρα μας η 34χρονη Αμερικανίδα ηθοποιός, εκτός από το να σημειώσει πως είναι επιθυμία της να συνεργάζεται με δημιουργούς σαν τον Λάνθιμο, που θέτουν προκλήσεις και νοηματοδοτούν από την αρχή τη δουλειά της, είχε παρακολουθήσει μαζί του και τον αγώνα μπάσκετ του Ολυμπιακού απέναντι στη Μονακό στο πλαίσιο της Euroleague στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.

Ηταν μάλλον ό,τι πιο αναπάντεχο μαζί και ό,τι πιο ανθρώπινο, αλλά κυρίως καίριο, για δύο καλλιτέχνες που έχουν αποδείξει πως όταν συνεργάζονται ξέρουν πώς να σκοράρουν. Από τα αποδυτήρια. Το Φεστιβάλ Βενετίας θα ολοκληρωθεί στις 9 Σεπτεμβρίου με την απονομή των βραβείων και την παγκόσμια πρεμιέρα του φιλμ «Society of the Snow» του Χουάν Αντόνιο Μπαγιονά σε παραγωγή Netflix που μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το σημαδιακό αεροπορικό δυστύχημα του 1972 στη Νότια Αμερική που έμεινε γνωστό -χάρη στη σχεδόν ευτυχή κατάληξή του- ως το θαύμα των Ανδεων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: AFP / Visual Hellas