Βρετανικό Μουσείο: Διεθνής σάλος και φόβοι για κλοπή και κορυφαίων ελληνικών αρχαιοτήτων
22.08.202309:57
Παντελής έλλειψη φύλαξης, κλοπές που ξεκίνησαν εδώ και μία δεκαετία και αντιφατικές δηλώσεις σχετικά με τα συστήματα ασφαλείας συνθέτουν ένα «μπάχαλο» που εκθέτει το μουσείο - Σχεδόν 2.000 αρχαιότητες κλάπηκαν ή καταστράφηκαν, γράφει η Telegraph
Χιλιάδες αρχαιότητες αδιευκρίνιστης αξίας, μεταξύ των οποίων και αρχαιοελληνικές, αντιφατικές δηλώσεις αναφορικά με τα συστήματα ασφαλείας, παντελής έλλειψη φυλάκων σε κορυφαίες πτέρυγες, όπως αυτές με τις αρχαϊκές αρχαιότητες, και άλλα τόσα εξωφρενικά στοιχεία φέρνει στο φως η πρόσφατη υπόθεση της κλοπής πολύτιμων θησαυρών από το Βρετανικό Μουσείο. Η έρευνα, που είναι σε εξέλιξη, δείχνει ότι οι κλοπές δεν είναι πρόσφατες αλλά ενδεχομένως να έχουν ξεκινήσει εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με πιθανότερο δράστη τον 56χρονο συντηρητή και επιμελητή Πίτερ Χιγκς, υπεύθυνο μάλιστα για το Τμήμα Ελληνικών Αρχαιοτήτων!
Επικαλούμενη πηγές από το Βρετανικό Μουσείο που μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας, η Telegraph αναφέρει σε πρόσφατο δημοσίευμά της ότι ο πραγματικός αριθμός των αντικειμένων ανεκτίμητης αξίας που εκλάπησαν ή καταστράφηκαν από τον ίδιο άνθρωπο ξεπερνά τα 1.500 και «πλησιάζει τα 2000». Επιπλέον, άνθρωποι μέσα από το Βρετανικό Μουσείο διαψεύδουν τον επίσημο ισχυρισμό της διοίκησής του ότι λήφθηκαν άμεσα μέτρα όταν αποκαλύφθηκαν οι κλοπές, αφού ισχυρίζονται ότι οι καταγγελίες που έγιναν χρόνια πριν περί πώλησης αρχαιοτήτων μέσω eBay σε γενικές γραμμές «αγνοήθηκαν».
Το μπάχαλο που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο μουσείο, που φιλοξενεί όχι μόνο τα Γλυπτά του Παρθενώνα αλλά και κορυφαίας αξίας ελληνικές αρχαιότητες, εγείρει σοβαρά ερωτήματα όχι μόνο για την ασφάλεια του μουσείου αλλά και για την τύχη όλων αυτών των θησαυρών ενώ ταυτόχρονα καταρρίπτει, από μόνο του, ένα από τα πιο προβεβλημένα επιχειρήματα των Βρετανών ότι το εθνικό μουσείο τους είναι πιο ασφαλές από αυτό της Ακρόπολης.
Υπεύθυνος για τις ελληνικές αρχαιότητες ο δράστης - Ποιες λείπουν
Το εξωφρενικό είναι ότι ο φερόμενος ως δράστης Πίτερ Χιγκς όχι μόνο δρούσε ανενόχλητος αφαιρώντας όλα αυτά τα χρόνια πολύτιμους θησαυρούς από τις συλλογές που είχε κρυμμένες το μουσείο για μελέτη και έρευνα, αλλά έφτασε να τους πουλάει στο eΒay! Και αυτό δεν το έκανε μόνο μία φορά αλλά πολλές όλα αυτά τα χρόνια, με μόλις μία περίπτωση εντοπισμού του από έναν ειδικό, ο οποίος μάλιστα έκανε πρώτος και την καταγγελία.
Το παράδοξο είναι ότι αρκούσε μια ματιά στους επίσημους καταλόγους για να διαπιστώσει κανείς ότι αυτές οι αρχαιότητες προέρχονταν από τις συλλογές του μουσείου και να συλληφθεί ο δράστης. Μεταξύ των αντικειμένων που εντοπίστηκαν ότι λείπουν περιλαμβάνονται χρυσαφικά, κοσμήματα, πολύτιμοι και ημιπολύτιμοι λίθοι, χωρίς κανείς ακόμα να μπορεί να διευκρινίσει το ακριβές μέγεθος, ούτε ποιοι θησαυροί έχουν χαθεί ή πουληθεί.
Με έναν πρόχειρο, ωστόσο, υπολογισμό η αξία τους εικάζεται ότι ξεπερνά τα δεκάδες εκατομμύρια λίρες, ενώ εξετάζεται σοβαρά η σύνδεση του δράστη με μια σειρά από παράλληλες υποθέσεις απώλειας ή κλοπής. Ορισμένοι ειδικοί φοβούνται ότι οι κλεμμένοι θησαυροί, που ενδέχεται να περιλαμβάνουν πολύτιμους λίθους, γυαλί και μέταλλο ακόμα και από το 1500 π.Χ., βρίσκονται ήδη στα χέρια ιδιωτών συλλεκτών.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ο Χιγκς θεωρούνταν ένας από τους περίφημους «Μνημείων Ανδρες» του μουσείου (Monuments Men), όπως αποκαλούν στα αγγλικά τους υπεύθυνους για την προστασία θησαυρών και μνημείων από τη λεηλασία ή την καταστροφή (από αυτόν τον όρο είχε εμπνευστεί την ομώνυμη ταινία ο Τζορτζ Κλούνεϊ). Μάλιστα, μόλις δυο χρόνια πριν, ο Χινγκς είχε εγγυηθεί την προστασία των αρχαιοελληνικών θησαυρών ως επιμελητής της έκθεσης «Αρχαίοι Ελληνες: Αθλητές, πολεμιστές και ήρωες» που βρίσκεται σε περιοδεία.
Ο φόβος ότι μπορεί να έχουν κλαπεί ελληνικές αρχαιότητες είναι περισσότερο από έντονος, δεδομένου ότι ο Χιγκς είχε αποκλειστική πρόσβαση στις αποθήκες, χωρίς κανείς να έχει ποτέ ελέγξει ποια ακριβώς αντικείμενα θα μπορούσαν να λείπουν ή ποια θα μπορούσε να έχει ήδη πουλήσει στο Διαδίκτυο. Ο ειδικός στους μεσογειακούς πολιτισμούς και την Ελλάδα αρχαιολόγος με ανάλογο διδακτορικό ήταν πέραν κάθε υποψίας, χωρίς κανείς να έχει αντιληφθεί ή υποπτευτεί τις κινήσεις του.
Ο ίδιος έλεγε ότι για να ζήσει έκανε ιδιαίτερα μαθήματα Αγγλικών, προσφέροντας ξεναγήσεις σε όσους ήθελαν να μάθουν περισσότερα για τους αρχαίους θησαυρούς. Μάλιστα ήταν ευρύτερα γνωστός στο βρετανικό κοινό από τις συχνές εμφανίσεις του στην τηλεόραση, όπου προσπαθούσε με εκλαϊκευτικό τρόπο να εξηγήσει τη σημασία των ελληνικών αρχαιοτήτων!
Ο φερόμενος ως δράστης, ο 56χρονος συντηρητής και επιμελητής Πίτερ Χιγκς, υπεύθυνος για το Tμήμα Ελληνικών Αρχαιοτήτων, δρούσε ανενόχλητος αφαιρώντας όλα αυτά τα χρόνια πολύτιμους θησαυρούς από τις συλλογές που είχε κρυμμένες το μουσείο για μελέτη και έρευνα, αλλά έφτασε να τους πουλάει στο eBay
Σε μια από τις εμφανίσεις του έλεγε, μάλιστα, ότι αγάπησε τις αρχαιοελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες από ένα αντίγραφο του Συμπλέγματος του Λαοκόοντα στον κήπο ενός θείου του. Αρνούμενοι τις κατηγορίες, τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένειά του επιμένουν στην αθωότητά του και υποστηρίζουν με δηλώσεις που έκαναν στην εφημερίδα «Daily Mail», όπου αναφερόταν εκτενώς στο θέμα, ότι θα κάνουν ό,τι μπορούν «για να λάμψει η αλήθεια».
Οπως και να ’χει, εκτός από τον ίδιο τον Χιγκς, οι ευθύνες πέφτουν στο μουσείο που δεν φρόντιζε, ως όφειλε, να προστατεύσει αυτούς τους ανεκτίμητους θησαυρούς. Η αμέλεια συνιστά ένα οιονεί έγκλημα όχι μόνο κατά της Ελλάδας αλλά και κατά της ανθρωπότητας που έχει εμπιστευτεί σε έναν οργανισμό ο οποίος έχει απολέσει τη φερεγγυότητά του, την προφύλαξη και έκθεση αντιπροσωπευτικών και κορυφαίων δειγμάτων του πολιτισμού της.
Η «Guardian» γράφει χαρακτηριστικά ότι είναι γνωστές τουλάχιστον πέντε υποθέσεις κλοπής θησαυρών, μεταξύ των οποίων δύο αρχαιοελληνικών αρχαιοτήτων. Χαρακτηριστική είναι η απώλεια μιας μαρμάρινης κεφαλής από το τμήμα των αρχαϊκών θησαυρών - και μάλιστα εν ώρα λειτουργίας του μουσείου. Η εφημερίδα αναφέρει ότι ενώ οι περισσότερες αίθουσες καλύπτονται με CCTV κάμερες, η αίθουσα με τα αρχαϊκά δεν είχε ούτε μόνιμο φύλακα αλλά ούτε καν κάμερα, γεγονός εξωφρενικό για τέτοιο μουσείο και με τέτοιους θησαυρούς!
Η εφημερίδα μάλιστα εικάζει ότι ακριβώς για τους λόγους αυτούς το πιθανότερο είναι στις περισσότερες κλοπές να εμπλέκεται κάποιος από το εσωτερικό του μουσείου. Είναι ενδεικτικό ότι το 2002 οι «Sunday Times» είχαν στείλει έναν ρεπόρτερ ο ο οποίος είχε μπει ανενόχλητος στην ίδια πτέρυγα, όπου υπεύθυνος παρέμενε επί σειρά ετών ο Χιγκς, και είχε αφαιρέσει ένα κομμάτι από ελληνικό άγαλμα χωρίς να γίνει αντιληπτός από κανέναν!
Το επέστρεψε την επόμενη μέρα αλλά είχε ήδη φροντίσει να καταγράψει την εμπειρία του σε ρεπορτάζ απευθύνοντας εύλογα ερωτήματα στον Χιγκς για την ασφάλεια όλων των θησαυρών. Το 2020, η «Daily Telegraph» έκανε άλλη αποκάλυψη γράφοντας πως ένας ειδικός στις αρχαιότητες είχε ενημερώσει το προσωπικό του μουσείου ότι είχε δει ένα ρωμαϊκό κόσμημα στο eBay. Αυτή η «εξαφάνιση» ήταν που οδήγησε τελικά στη σταδιακή εξιχνίαση της υπόθεσης και στο να καταστεί ο Χιγκς ο κύριος ύποπτος.
Ολα αυτά τα αντικείμενα φαίνεται ότι εξαφανίζονταν επί χρόνια, αλλά το Βρετανικό Μουσείο ανακάλυψε αιφνιδίως την απώλειά τους μόλις πριν από λίγους μήνες. Ο Χιγκς είχε προσληφθεί ως ειδικός στους αρχαιοελληνικούς θησαυρούς το 1993 και αποτελούσε έναν από τους κορυφαίους επιμελητές του μουσείου, με την ανώτερη επιμελητική θέση να του εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση στις αποθήκες του μουσείου. Καθώς λειτουργούσε ανενόχλητος για χρόνια, έπρεπε να διαπιστωθεί μια σειρά από κλοπές που συνδέθηκαν με το ψευδώνυμο που χρησιμοποιούσε στο eBay και τους λογαριασμούς του στο PayPal, όπως αυτή που έφερε το φως η «Daily Telegraph», για να φτάσουμε στη σημερινή απόλυση και ενδεχόμενη σύλληψή του.
Η έρευνα της Αστυνομίας, που είναι, μάλιστα, σε εξέλιξη, αναφέρει ότι είναι σε συνεννόηση με τη διεύθυνση του Μουσείου και ότι εξετάζουν εξονυχιστικά ακόμα και πρώην διευθυντές όπως τον Νιλ ΜακΓκρέγκορ, ο οποίος, σημειωτέον, υπήρξε από τους πιο φανατικούς εχθρούς της ιδέας της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα μας. Ηταν εκείνος που έλεγε επιδεικτικά ότι τα Γλυπτά «δεν είναι καν ελληνικά» και αρνιόταν οποιαδήποτε ανάλογη συζήτηση.
Σήμερα τόσο η «Guardian» όσο και άλλα έντυπα εμπλέκουν το όνομά του στην όλη υπόθεση αναφέροντας ότι προφανώς «είναι μια δυσάρεστη συγκυρία και σοκ για τον ΜακΓκρέγκορ» ο οποίος, ωστόσο, δεν δικαιολογείται για την εξωφρενική δήλωση ότι «δυστυχώς όλα τα μουσεία είναι έκθετα σε κλοπές και πάντοτε είναι πιθανές μικρής έκτασης κλοπές» - μόνο που εδώ δεν μιλάμε για μια συγκυριακή κλοπή αλλά για ένα συνεχιζόμενο έγκλημα χρόνων.
Οι ύποπτες δραστηριότητες του μουσείου
Το Βρετανικό Μουσείο ανακοίνωσε με τη σειρά του ότι διεξάγει ανεξάρτητη έρευνα για το πώς ακριβώς κατάφερε ο υπάλληλος, που πλέον έχει απολυθεί, να αφαιρέσει ανενόχλητος τα αντικείμενα και ότι θα προσπαθήσει να επαναξιολογήσει τα συστήματα ασφαλείας του. Πολλοί είναι πλέον αυτοί και, κυρίως, ανώτερα στελέχη από άλλα μουσεία που αναρωτιούνται αν μπορεί πια, έπειτα από όλες αυτές τις δυσάρεστες περιπτώσεις και την πρωτοφανή υπόθεση κλοπής, το μουσείο να εγγυηθεί την προστασία των θησαυρών ή να σταθεί θεματοφύλακας της μόνιμης συλλογής του, με πολλά από τα αντικείμενα να θεωρούνται ύποπτης προέλευσης - ίσως αυτός να είναι ο λόγος που δεν γνωστοποιούνται και δεν ανακοινώνονται επίσημα.
Μάλιστα, η δικηγορική εταιρεία Art Recovery International, η οποία ειδικεύεται σε ζητήματα αποκατάστασης θησαυρών, δημοσίευσε στο Twitter πώς «ίσως τα Γλυπτά του Παρθενώνα να μην είναι τόσο ασφαλή στη Βρετανία», κάτι σοκαριστικό μεν για τη βρετανική κοινή γνώμη, αλλά προσθέτει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα στα δικά μας επιχειρήματα.
Οσο για τον σημερινό διευθυντή του μουσείου, Χάρτβινγκ Φίσερ, αρκέστηκε στη δήλωση ότι «πρόκειται για ένα εξαιρετικά ασυνήθιστο γεγονός», συμπληρώνοντας: «Το Μουσείο ζητάει συγγνώμη γι’ αυτό που συνέβη». Από την πλευρά του ο Τζορτζ Οζμπορν, πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, δήλωσε ότι «Οι διαχειριστές έχουν λάβει αποφασιστικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, συνεργαζόμενοι με την ομάδα στο Μουσείο. Καλέσαμε την Αστυνομία, επιβάλαμε έκτακτα μέτρα για να αυξήσουμε την ασφάλεια, ξεκινήσαμε μια ανεξάρτητη έρευνα για το τι συνέβη και τα διδάγματα που πρέπει να μάθουμε και χρησιμοποιήσαμε όλες τις πειθαρχικές εξουσίες που έχουμε στη διάθεσή μας για να αντιμετωπίσουμε το άτομο που πιστεύουμε ότι είναι υπεύθυνο», ενώ συμπλήρωσε ότι υπήρξε «εξαιρετική ανησυχία» όταν νωρίτερα φέτος διαπιστώθηκε ότι «αντικείμενα της συλλογής εκλάπησαν».
Σύμφωνα με τον Οζμπορν, η προτεραιότητα είναι τώρα να ανακτηθούν κατ’ αρχάς τα κλεμμένα αντικείμενα και στη συνέχεια να διαπιστωθεί τι θα μπορούσε να γίνει για να αποτραπεί ένα αντίστοιχο συμβάν στο μέλλον και να γίνει ό,τι χρειάζεται προκειμένου να διασφαλιστεί πως δεν θα επαναληφθεί κάτι ανάλογο.
Εκφράζοντας έντονη αμφιβολία για όλους όσοι εργάζονταν στο μουσείο μέχρι σήμερα και φόβους για την εμπλοκή και άλλων κορυφαίων ονομάτων του μουσείου, ο πρώην έφορος του μουσείου, σερ Νάιτζελ Μπόρντμαν δήλωσε αποφασισμένος, από την πλευρά του, να προχωρήσει σε ανεξάρτητη αστυνομική έρευνα σε συνεργασία με τη Λούσι Ντ’Ορσi, επικεφαλής της Βρετανικής Αστυνομίας Μεταφορών (BTP). Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι συνολικά οι συλλογές του μουσείου περιλαμβάνουν εκατομμύρια αντικείμενα, από τα οποία μερικές χιλιάδες είναι διαθέσιμα για έκθεση.
Oλοι αυτοί οι ανεκτίμητοι θησαυροί εναπόκεινται σε μόλις χίλιους -συνολικά- εργαζoμένους, αριθμός ελάχιστος όχι μόνο για να διαχειριστεί όλο αυτόν τον ανεκτίμητο πλούτο αλλά και τους εκατομμύρια επισκέπτες που περνούν από τις αίθουσες. Μέχρι να βρεθούν οι υπεύθυνοι και να αποδοθούν επίσημα κατηγορίες από τη Μητροπολιτική Αστυνομία, πολλά είναι τα ερωτήματα για το πόσο εκτεθειμένοι είναι οι ελληνικοί θησαυροί, με κορυφαίους τα Γλυπτά του Παρθενώνα που φιλοξενούνται στις πτέρυγες, με το θέμα της ασφάλειας να είναι πια παραπάνω από σοβαρό.
Η ελληνική πλευρά φροντίζει να ζυγίζει, για την ώρα, τις ανακοινώσεις της, με το υπουργείο Πολιτισμού και συγκεκριμένα την κυρία Λίνα Μενδώνη, ερωτηθείσα από ξένο δημοσιογράφο σχετικά με το θέμα, να απαντά: «Είναι εξαιρετικά λυπηρό και ιδιαίτερα σοβαρό το γεγονός που πρόσφατα γνωστοποίησε το Βρετανικό Μουσείο. Το υπουργείο Πολιτισμού παρακολουθεί με πολύ μεγάλη προσοχή την εξέλιξη του θέματος».