Νεώρια Χανίων: Αποκαθίσταται και αποκτά πολιτιστικές χρήσεις το ιστορικό ενετικό συγκρότημα
18.09.202319:25
Τι προβλέπει η σχετική μελέτη
Ένα από τα πλέον ιστορικά και εμβληματικά συγκροτήματα των Χανίων, τα Ενετικά Νεώρια της παλιάς πόλης, θα αποκατασταθούν και θα φιλοξενήσουν νέες, πολιτιστικές κατά κύριο λόγο χρήσεις. Το πράσινο φως για την έναρξη των εργασιών άναψε το αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) με την θετική του γνωμοδότηση ως προς την οριστική μελέτη του έργου που εκπονήθηκε σε συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμούμε την Περιφέρειας Κρήτης, τον Δήμο Χανίων και το Πολυτεχνείου Κρήτης.
Σύμφωνα με την εγκριθείσα μελέτη οι νέες χρήσεις των επτά Νεωρίων που βρίσκονται ανατολική πλευρά του παλιού λιμανιού της πόλης των Χανίων χωρίζονται σε δύο λειτουργικές ενότητες. Στο πλαίσιο της πρώτης ενότητας για Νεώρια Ν1 έως Ν4. προβλέπεται η δημιουργία και η λειτουργία χώρου περιοδικών εκθέσεων και εκδηλώσεων. Ο νέος εκθεσιακός χώρος θα βρίσκεται θα επικοινωνεί με το κέντρο της πόλης, με την παλαιά κεντρική πύλη – η είσοδος θα γίνεται πλέον από το Νεώριο Ν5 - αλλά και με το το θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης».Στο Ν5 προβλέπονται εγκαταστάσεις πωλητηρίου και εκθέσεων για την ιστορία του συγκροτήματος και τη ναυπηγική τέχνη των Βενετών, κατά τον 16ο και 17ο αιώνα.
Όσον αφορά στην δεύτερη ενότητα, που περιλαμβάνει τα Νεώρια Ν6 και Ν7, αυτή προβλέπει τη λειτουργία αίθουσας ομιλιών, μουσικής και σκηνικών τεχνών χωρητικότητας 170 ατόμων η οποία θα επικοινωνεί με τα υπόλοιπα νεώρια μέσω τοξωτής διόδου.
«Το ερευνητικό πρόγραμμα, αντικείμενο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτιστικής Ανάπτυξης που υπεγράφη, το 2020, οριστικοποίησε τις επεμβάσεις που αποκαθιστούν την ιστορικότητα και τον μνημειακό χαρακτήρα των Νεωρίων, προβάλλοντας την αρχική χρήση του μνημείου και τη σχέση του με τη θάλασσα. Αποδίδεται στο κοινό, με νέες ευέλικτες χρήσεις, και χώρους που έχουν μείνει ανενεργοί, στο σύνολό τους. Οι επεμβάσεις έχουν στόχο τη διατήρηση του ενιαίου χαρακτήρα του μνημειακού συγκροτήματος και της αυθεντικότητας του, τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης των Νεωρίων με το αστικό περιβάλλον αλλά και τη σχέση του εμβληματικού συγκροτήματος με τη θάλασσα» σημείωσε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και πρόσθεσε: «Η προστασία, η διάσωση του μνημειακού συνόλου, η ανάδειξή του και απόδοση των νέων χρήσεων υπηρετεί τον αναπτυξιακό σχεδιασμό μας με την αξιοποίηση του πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος της πόλης των Χανίων. Παράλληλα, απαντά στο αίτημα της τοπικής κοινωνίας για ενσωμάτωση των Νεωρίων στην καθημερινότητα της πόλης και των πολιτών».
Η ιστορία των Νεωρίων
Τα δύο συγκροτήματα Νεωρίων στην ανατολική πλευρά του λιμανιού των Χανίων κατασκευάστηκαν κατά την ενετική περίοδο, σε διαφορετικές όμως φάσεις. Μεταξύ του Μεγάλου Αρσεναλίου και των διατηρούμενων επτά Νεωρίων, στη θέση των υπολοίπων μη σωζόμενων εννέα Νεωρίων, βρίσκονται σήμερα η Πλατεία Κατεχάκη και το νεώτερο διατηρητέο μνημείο του Παλαιού Τελωνείου. Στην περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας τα Νεώρια έπαψαν να χρησιμοποιούνται και δεν φαίνεται να δέχθηκαν επεμβάσεις. Την περίοδο 1913-1930, στον χώρο μεταξύ του Μεγάλου Αρσεναλίου και των σωζόμενων σήμερα επτά Νεωρίων, κτίστηκε το Τελωνείο Χανίων και τα Νεώρια χρησιμοποιήθηκαν ως αποθήκες του Τελωνείου. Το 1929 ιδρύθηκε η Σταφιδική Ένωσις Χανίων και το εργοστάσιο της κτίστηκε σε μικρή απόσταση στα ανατολικά των Νεωρίων, τα οποία και πάλι χρησιμοποιήθηκαν ως αποθήκες. Τη δεκαετία του 1960, η κεντρική νότια πύλη του συγκροτήματος διαλύθηκε, προκειμένου, να διευκολυνθεί η κίνηση των οχημάτων. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 τα τρία πρώτα Νεώρια παραχωρήθηκαν στον Δήμο Χανίων για την οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων.