Δεκάδες πολύτιμα έργα τέχνης βγήκαν για πρώτη φορά από τα μεγάλα ξένα μουσεία που τα φιλοξενούν, μεταξύ των οποίων και το Βρετανικό Μουσείο, και ταξίδεψαν στην Αθήνα, προκειμένου να συνατηθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης στο πλαίσιο της έκθεσης «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα έως σήμερα» πουθα εγκαινιαστεί στις 7 Δεκεμβρίου. Πέρα από ένα μεγάλο, παγκοσμίου ενδιαφέροντος εικαστικό γεγονός, η έκθεση αυτή συμβολίζει, με τον πλέον ιδανικό τρόπο, τους στενούς δεσμούς της παγκόσμιας τέχνης αλλά και την σημαντικότητα της συνεύρεσης έργων διαφορετικών εποχών και καλλιτεχνών που είναι εμπνευσμένα από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, στον τόπο όπου γεννήθηκε.
Η προτομή του Ήλιου (αριστερά), το άγαλμα της «Σελήνης» (δεξιά) και οι «Εποχές» του Γιάννη Τσαρούχη (κέντρο)
Όπως υπογράμμισε, ωστόσο, με νόημα ο γενικός διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης κατά την παρουσίαση που έκανε το μεσημέρι της Τετάρτης, ο δανεισμός των έργων στο πλαίσιο της διοργάνωσης μιας έκθεσης δεν θα πρέπει να συγχέεται με την διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. «Μην μπλέκουμε τον δανεισμό που γίνεται για τις ανάγκες μιας έκθεσης με το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Και το 2017 είχαμε δανειστεί έργα από το Βρετανικό Μουσείο. Άλλο πράγμα ο δανεισμός για τις εκθέσεις και άλλο τα Γλυπτά του Παρθενώνα» τόνισε για να προσθέσει αμέσως μετά με κατηγορηματικό τρόπο:«Εμείς θέλουμε τον αρχιτεκτονικό διάκοσμο του Παρθενώνα ενωμένο για πάντα, χωρίς ανταλλάγματα. Όλος ο πλανήτης, όλος ο δυτικός πολιτισμός επιθυμεί να είναι η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα ένας τρόπος για δούμε τον σημερινό κόσμο του 21ου αιώνα ενωμένο κάτω από το παγκόσμιο σύμβολό του που είναι ο Παρθενώνας. Γιατί ο Παρθενώνας δεν είναι ένα οποιοδήποτε μνημείο αλλά το μνημείο της αρμονίας, της αισθητικής, της αρχιτεκτονικής τελειότητας και της δημοκρατίας».
Ο γενικός διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης
Απευθυνόμενος δε προς τους «φίλους» του, όπως χαρακτήρισε την διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου, είπε χαρακτηριστικά: «Εάν επιστρέψετε τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα παραμείνετε εσαεί στην ιστορία ως πρωταγωνιστές της ηθικής και της δημοκρατίας.Ο κόσμος θα σάς θυμάται για πάντα σε αντίθεση με τους εκάστοτε πρωθυπουργούς και υπουργούς που δεν θα τους θυμάται κανείς».
Η Υδρία του Μειδία που ήρθε από το Βρετανικό Μουσείο
Όσο για τις σχέσεις του Μουσείου της Ακρόπολης με το Βρετανικό Μουσείο ο κ. Παντερμαλής σημείωσε πως είναι πολύ καλές. Απόδειξη γι΄ αυτό εξάλλου αποτελεί και το γεγονός ότι έστειλε στην Αθήνα οκτώ πολύτιμα κομμάτια από την συλλογή του για τις ανάγκες της έκθεσης, από τα εννέα που είχαν συνολικά ζητηθεί – το 9ο είχε ήδη δανειστεί σε κάποιο άλλο μουσείο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η εντυπωσιακή και σπάνια Υδρία του Μειδία η οποία συνδέεται συμβολικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα καθώς οι αναλογίες της σε ύψος και πλάτος είναι οι ίδιες με αυτές των υδροφόρων από την βόρεια ζωφόρο του
«Ο Κρόνος -Χρόνος που τρώει τα παιδιά του», του Ρούμπενς (Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης)
Από Ρούμπενς και Μποτιτσέλι μέχρι Τσαρούχη και Γύζη
Ο επισκέπτης της έκθεσης έχει τη μοναδική ευκαιρία να περιπλανηθεί μέσα σε μια μοναδική πανδαισία έργων που ενώνουν, για πρώτη φορά, την Αρχαιότητα με το Βυζάντιο, την Αναγέννηση και τη Νεότερη Τέχνη, φιλοτεχνημένων από διαφορετικά υλικά. Αγάλματα, ανάγλυφα, αγγεία, νομίσματα, κοσμήματα, εικόνες, τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής φτιαγμένα από μάρμαρο, πηλό, μέταλλο και χρώμα...Όλα τους στην υπηρεσία ενός μεγαλεπίβολου κοινού στόχου: Πώς προσωποποιούνται έννοιες, συναισθήματα, τόποι, επιλογές, αλληγορίες. Ποιο είναι το πρόσωπο της Ζήλιας, του Φθόνου, της Συκοφαντίας, του Πόθου, του Έρωτα, του Ονείρου, της Δίκης, της Αδικίας, του Θανάτου αλλά και των ηπείρων, των πόλεων, των βουνών και των ποταμών.
Κλείσιμο
«Ο Ηρακλής στο Σταυροδρόμι» ανάμεσα στην Αρετή και την Κακία (Gallerie dell'Accademia, Βενετία)
Τα «Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα» του Francesco del Brina (Μουσείο Ουφίτσι της Φλωρεντίας)
Σε αυτόν τον συναρπαστικό διάλογο – Τετραλογία συμμετέχουν, επί ίσοις όροις 165 συνολικά έργα: Από τον «Κρόνο-Χρόνο που τρώει τα παιδιά του», τουΡούμπενς (Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης), την «Συκοφαντία του Απελλή» του Μποτιτσέλι (Μουσείο Ουφίτσι της Φλωρεντίας), το χάλκινο αγαλμάτιο του «Ύπνου» (Kunsthistorisches Museum της Βιέννης), τον «Έρωτα - Ψυχή» τoυ Jacopo Jucchi, τα «Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα» του Francesco del Brina (Μουσείο Ουφίτσι της Φλωρεντίας), τον «Ηρακλή στο Σταυροδρόμι» ανάμεσα στην Αρετή και την Κακία (Gallerie dell'Accademia, Βενετία), την αλληγορία της «Ζωγραφικής» του Bourdon (ιδιωτική συλλογή), την «Αλληγορία των τεσσάρων στοιχείων της Φύσης» του Stefano Pozzi, μέχρι τις «Εποχές» του Γιάννη Τσαρούχη, τον γλυπτό «Πόνο» του Νικολάου Γύζη, τα Ψηφιδωτά της «Θάλασσας» και του «Ωκεανού» (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης), την «Αλληγορία της θείας Μετάληψης» από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
«Έρως - Ψυχή» Jacopo Jucchi
Η «Η Συκοφαντία του Απελλή» του Μποτιτσέλι (Μουσείο Ουφίτσι της Φλωρεντίας)
Η έκθεση χωρίζεται σεέξι διαφορετικές ενότητες Χρόνος, Φύση, Θεότητες, Άνθρωπος & Ανθρώπινη Φύση, Θεσμοί, Αλληγορίες, και ολοκληρώνεται με έναν Επίλογο. Η παρουσίαση των έργων όμως δεν είναι αποκλειστικά χρονολογική καθώς κάποια από αυτά επικοινωνούν με συγγενείς ενότητες στις οποίες πέφτει κατευθείαν το βλέμμα του επισκέπτη. Αυτός ο υπερβατικός διάλογος ωστόσο κρύβεται και πίσω από την βασική λέξη του τίτλου της έκθεσης, «ΝοΗΜΑΤΑ», η οποία υπογραμμίζει τα αόρατα νήματα που συνδέουν τις προσωποποιήσεις, τις αλληγορίες και τους συμβολισμούς.
Ο «Πόνος» του Νικολάου Γύζη
Η Δίκη σφυροκοπά την Αδικία - Αμφορέας 520π.χ ( Kunsthistorischen Museum Βιέννη)
Για τον Νικόλαο Σταμπολίδη η έκθεση αυτή αποτελεί, όπως ο ίδιος μάς εξομολογήθηκε, την υλοποίηση μιας ιδέας που γεννήθηκε πριν από 50 ολόκληρα χρόνια από τους σπουδαίους δασκάλους του, τον Γιώργο Δεσπίνη και τον Μανόλη Ανδρόνικο, πορεύτηκε στο μυαλό και την ψυχή του επί δεκαετίες και υλοποιήθηκε με εντατική, σκληρή δουλειά της τελευταίας διετίας.
