Ιάννης Ξενάκης: Το μαγικό σύμπαν του σπουδαίου συνθέτη - επιστήμονα «ξεδιπλώνεται» στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Την πρώτη ολοκληρωμένη μεγάλη έκθεση στην Ελλάδα για τον πρωτοπόρο συνθέτη, θεωρητικό της μουσικής, αρχιτέκτονα, μηχανικό, μαθηματικό και έναν από τους πιο προοδευτικούς και δημιουργικούς στοχαστές του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, τον Ιάννη Ξενάκη, διοργανώνει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ). «Ιάννης Ξενάκης: Ηχητικές Οδύσσειες» είναι ο τίτλος της σημαντικής αυτής εκθεσιακής παρουσίασης η οποία θα ανοίξει τις πύλες της για το κοινό στις 7 Ιανουαρίου και θα έχει ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

Στο πλαίσιο της ιδρυτικής αποστολής του, που συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και την ανάδειξη του έργου διακεκριμένων σημαντικών πολιτιστικών δημιουργών της ελληνικής διασποράς, το ΕΜΣΤ, σε συνεργασία με το Musée de la Musique-Philharmonie de Paris από την Γαλλία και το Ωδείο Αθηνών και το ΚΣΥΜΕ από την Ελλάδα, αναδεικνύει την πολύπλευρη προσωπικότητας του πρωτοπόρου δημιουργού.

Κατά τη δεκαετία του 1950, ο Ιάνης Ξενάκης έσπασε τους κώδικες της σύγχρονης μουσικής και δημιούργησε ένα μουσικό είδος απολύτως δικό του. Άμεσα αναγνωρισμένος από τους ομότεχνούς του και από το κοινό, αλλά και σε διαρκή κατάσταση επανεφεύρεσης και επανάστασης, ο Ξενάκης συνέθεσε ριζοσπαστική μουσική που είναι ταυτόχρονα μια αναφορά στην Αρχαιότητα, μια ωδή στη φύση και τα στοιχεία της, ένας φόρος τιμής στον μοντερνισμό στο ακρότατο σημείο του, και ένα όραμα για τη χρήση της τεχνολογίας. Το έργο του, ευρύτατα αναγνωρισμένο διεθνώς, δεν έχει μέχρι σήμερα παρουσιαστεί σε βάθος στην Ελλάδα.

Ο Ξενάκης πρωτοστάτησε στη χρήση μαθηματικών μοντέλων στη μουσική, παραδείγματος χάρη της θεωρίας των παιγνίων. Υπήρξε –και είναι ακόμη σήμερα– μία από τις κορυφαίες επιρροές διεθνώς στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής μουσικής και της μουσικής σύνθεσης από υπολογιστή. Η έκθεση, που είναι μια συμπαραγωγή της Musée de la Musique-Philharmonie de Paris και του ΕΜΣΤ, παρουσιάζει πρωτότυπο και ανέκδοτο υλικό από τα πολλαπλά στρώματα της ακατάβλητης δημιουργικότητας του Ιάννη Ξενάκη: φωτογραφίες, αρχιτεκτονικά σχέδια, απεικονιστικές παρτιτούρες, μακέτες και ανέκδοτο ακουστικό υλικό. Χωρισμένη σε έξι ενότητες, η έκθεση Ηχητικές Οδύσσειες επικεντρώνεται στο πιο σημαντικό και αντισυμβατικό κομμάτι του έργου του και ρίχνει φως στην προσωπική του ιστορία, όπως επίσης και στην εικαστική, λογοτεχνική και μουσική παραγωγή του. Ενσωματώνει τον συνθέτη στον καιρό του και στα πολιτικά και πολιτιστικά κινήματα που τον καθόρισαν ως καλλιτέχνη. Σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, σχεδιασμένο από την Εύα Μανιδάκη και τον Θανάση Δεμίρη (Flux Office), o επισκέπτης καλείται να βυθιστεί στην πολυτάραχη προσωπική ιστορία του Ιάννη Ξενάκη, να ανακαλύψει το εύρος του έργου του και των ενδιαφερόντων του και να ταξιδέψει στο μοναδικό και πολυδιάστατο σύμπαν του.

Ο σχεδιασμός της έκθεσης έχει ως βάση τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εργαστηρίου, που αντλεί αναφορές από αίθουσες αρχιτεκτονικών γραφείων, studio ηχογραφήσεων και χώρων μουσικών προβών της εποχής του Ξενάκη. Στοχεύει στη δημιουργία ενός χώρου συνάντησης των επισκεπτών με το έργο του δημιουργού για την κατανόηση της πολυδιάστατης προσωπικότητάς του δίνοντας την αίσθηση της εισόδου σε έναν χώρο παραγωγής και δημιουργίας. Η ανάγκη αυτή ενισχύεται με έμφαση στην παρουσίαση πρωτότυπων τεκμηρίων και εκθεμάτων που οργανώνονται και παρουσιάζονται σε κεκλιμένες επιφάνειες – αναλόγια, με αναφορά στα αρχιτεκτονικά σχεδιαστήρια και το σύστημα της «Πολυαγωγίας» (UPIC) του Ξενάκη.

Η δομή του εκθεσιακού χώρου οργανώνεται από τις τέσσερις υφιστάμενες κολώνες που φτιάχνουν έναν εσωτερικό υποχώρο, στον οποίο οργανώνονται προθήκες με το αρχείο του δημιουργού και αρχιτεκτονικά προπλάσματα. Τα εγκάρσια αναρτημένα εργαστηριακά φωτιστικά δημιουργούν έναν ορίζοντα πάνω από τις προθήκες και τα κάθετα πετάσματα διαμορφώνουν υποχώρους με ηχοαπορροφητικό υλικό όπου λαμβάνουν τόπο τα ηχητικά συμβάντα του Ι. Ξενάκη.

Σχέδια, παρτιτούρες, σημειώσεις αναρτημένα σε κεκλιμένες επιφάνειες κατά μήκος της έκθεσης είναι οργανωμένα σε θεματικές ενότητες και υποομάδες, σαν να έχουν τοποθετηθεί από τον ίδιο τον καλλιτέχνη.

Αντιδιαμετρικά με την είσοδο, σε διάλογο με τα εκθέματα, ορίζεται ένας χώρος γραφείου/σχεδιαστηρίου όπου ο επισκέπτης μπορεί να καθίσει ως «καλεσμένος του καλλιτέχνη». Στο σημείο αυτό έχει δημιουργηθεί μια κατασκευή αρχειοθήκης – βιβλιοθήκης, όπου στις κυψέλες της φιλοξενούνται βιβλία, δίσκοι, αντικείμενα και μουσικά όργανα της προσωπικής του συλλογής.

Ειδήσεις σήμερα:

Τραγωδία στη Θεσσαλονίκη: Νεκρός 32χρονος αστυνομικός σε μπαρ - Τον μαχαίρωσε 44χρονος Νορβηγός

Μετά από άσκηση χαμηλού ύψους η πτώση του αεροσκάφους στην Καλαμάτα - Τα δύο σενάρια που εξετάζονται

Οι 41 χώρες-φορολογικοί παράδεισοι που μπαίνουν στο μικροσκόπιο της εφορίας