Ιερό κειμήλιο: Επιστρέφει στο Άγιον Όρος ο χαμένος σταυρός του 1860

Ηταν μια κρύα μέρα του περασμένου Δεκεμβρίου όταν ο επιχειρηματίας και επίτιμος πρόξενος της Ελλάδας στο Μπαχρέιν Ηλίας Φέρτης έλαβε μια ειδοποίηση από το Auction.net, το οποίο χρησιμοποιούν οίκοι δημοπρασίας από διάφορες χώρες για να προωθήσουν τις δημοπρασίες που κάνουν.

Ο κ. Φέρτης είχε βάλει μια αναζήτηση για οτιδήποτε ελληνικό και η ειδοποίηση αφορούσε έναν επιτραπέζιο ελληνικό ασημένιο ξυλόγλυπτο σταυρό του 19ου αιώνα. Η προέλευση του σταυρού ήταν από το Αγιον Ορος, το οποίο ο επιχειρηματίας επισκέπτεται τακτικά τα τελευταία χρόνια «και γι’ αυτό μόλις τον είδα θέλησα να τον αγοράσω προκειμένου να επιστρέψει εκεί απ’ όπου έφυγε».

Δεν ήταν εύκολη υπόθεση, όμως, αφενός γιατί η δημοπρασία διεξαγόταν online και διήρκεσε δύο μέρες και αφετέρου επειδή ο ισπανικός οίκος Balclis είχε προς πώληση συνολικά 1.000 κομμάτια. O επιχειρηματίας δεν ήξερε πότε θα βγει το ιερό κειμήλιο που τον ενδιέφερε, αφού δεν υπήρχε συγκεκριμένη αριθμητική σειρά, κάτι που δυσκόλευε ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

«Ηταν μια πρόκληση γιατί δεν ήξερες πότε θα βγει το αντικείμενο που σε ενδιαφέρει, οπότε έπρεπε να ήσουν πάνω από το κομπιούτερ και να παρακολουθείς τη διαδικασία προκειμένου να μην το χάσεις», μου τονίζει με ήρεμο βλέμμα. Τελικά τα κατάφερε, αν και βοήθησε λίγο και η τύχη.

Τα «χτυπήματα» και η μοίρα

Η δημοπρασία του σταυρού από το Αγιον Ορος ξεκίνησε στις 19 Δεκεμβρίου το απόγευμα με έξι-επτά υποψήφιους αγοραστές, που άρχισαν να τον διεκδικούν.
Ο κ. Φέρτης «χτυπάει» κάθε φορά που βλέπει κάποιον να καταθέτει νέα προσφορά και διαισθάνεται ότι η τιμή θα πάει ψηλά: «Ημουν μέσα στη δημοπρασία από τις 4 το απόγευμα και γύρω στις 7 ήρθε η ώρα για τον σταυρό και, για καλή μου τύχη, μόλις άρχισαν να ανεβαίνουν τα “χτυπήματα” υπήρξε διακοπή στο Διαδίκτυο και στην online διαδικασία που εξελισσόταν».

Μετά από λίγα λεπτά το Ιντερνετ επανέρχεται και ο επιχειρηματίας ανακουφίζεται μόλις βλέπει ότι κατάφερε να αποκτήσει τον σταυρό. «Παρά τη διακοπή είχε προλάβει εν τω μεταξύ να περάσει η δική μου εντολή που ήταν η υψηλότερη και επειδή η δημοπρασία είχε πολλά αντικείμενα ακόμη, ο δημοπράτης, που βιαζόταν να προχωρήσει τη διαδικασία, κατοχύρωσε τον σταυρό σε μένα».

Την επομένη ο κ. Φέρτης απέστειλε μια επιστολή στην Ιερά Κοινότητα του Αγίου Ορους με την οποία ενημέρωνε για την αγορά του πολύτιμου σταυρού από τον ισπανικό οίκο δημοπρασιών και την πρόθεσή του να τον δωρίσει σε αυτή: «Μαζί με την επιστολή έστειλα και φωτογραφίες του σταυρού, ώστε να ελέγξουν αν είχε κλαπεί ή χαθεί από κάποια μονή, αλλά δυστυχώς επειδή η ψηφιακή καταγραφή έγινε πολύ αργότερα, δεν στάθηκε δυνατό να μάθουμε κάτι για την ιστορία του. Η απάντηση από τους Αγιους Πατέρες ήταν φυσικά θετική στο να παραλάβουν το κειμήλιο».

Προς το παρόν παραμένει μυστήριο σε ποια αθωνική μονή βρισκόταν ο ασημένιος ξυλόγλυπτος σταυρός που κατασκευάστηκε το 1860, αν κλάπηκε ή δωρήθηκε σε κάποιον και ποια διαδρομή ακολούθησε μέχρι να καταλήξει στην Ισπανία και τον μέχρι πρότινος ιδιοκτήτη του.

Δύο ημέρες μετά, ο οίκος δημοπρασιών που δημοπράτησε τον σταυρό απέστειλε με email μια επιστολή στον κ. Φέρτη, με την οποία τον ενημέρωνε για ένα κώλυμα που προέκυψε: «Με ενημέρωσαν ότι ο σταυρός αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά της Ισπανίας και για να εξαχθεί νόμιμα θα πρέπει να ζητηθεί ειδική άδεια από το υπουργείο Πολιτισμού της χώρας».

Μετά από αυτή την εξέλιξη ο επιχειρηματίας ενημέρωσε την Ιερά Κοινότητα για τα νέα δεδομένα, τονίζοντας ότι η διαδικασία εξαγωγής θα καθυστερήσει μέχρι να δοθεί η έγκριση από τους Ισπανούς. «Φτάσαμε στις αρχές Φεβρουαρίου για να με ενημερώσουν ότι εγκρίνεται από το ισπανικό υπουργείο Πολιτισμού η εξαγωγή του σταυρού στην Ελλάδα», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο αμισθί Ελληνας πρόξενος επί τιμή στο Μπαχρέιν.

Ο οίκος δημοπρασιών τον ενημέρωσε ότι θα αποστείλει σύντομα τον σταυρό. Οταν λοιπόν ο κ. Φέρτης τον παρέλαβε στα χέρια του σε ειδική συσκευασία, με τη σειρά του ενημέρωσε με επιστολές τόσο την Ιερά Κοινότητα όσο και τον πολιτικό διοικητή του Αγίου Ορους, πρέσβη επί τιμή και τέως υποδιοικητή της ΕΥΠ Αναστάσιο Μητσιάλη.
«Ζήτησα να βρεθεί μια ημερομηνία εάν αυτό ήταν εφικτό, ώστε να μεταβώ προσωπικά και να παραδώσω τον σταυρό, κάτι που θα γίνει το διήμερο 28-29 Μαρτίου στις Καρυές», μου λέει και το βλέμμα του φανερώνει μεγάλη ικανοποίηση.

Πιστεύει πως τελικά μπορεί να μάθουμε εν καιρώ πώς έφυγε το ιστορικό κειμήλιο από την Αθωνική Πολιτεία ή σε ποια μονή ανήκε, αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο μετά από ενδελεχή έρευνα που χρειάζεται χρόνο. «Πιστεύω ότι μέχρι να γίνει αυτή η διαδικασία και να μάθουμε σε ποια μονή ανήκει θα τον τοποθετήσουν μέσα στο Πρωτάτο στις Καρυές, που είναι ο αρχαιότερος σωζόμενος ναός του Αγίου Ορους και εκεί βρίσκεται και η εικόνα της Παναγίας Αξιον Εστί».

Ζήτημα χρέους

Η ερώτηση γιατί το έκανε δεν του φαίνεται παράξενη. «Νομίζω ότι είναι καλό όλοι μας αν εντοπίσουμε κάτι το οποίο είτε είναι πολιτιστική, είτε θρησκευτική μας κληρονομιά να προσπαθούμε με την όποια οικονομική δυνατότητα διαθέτει ο καθένας να μπορέσουμε να το επιστρέψουμε. Τέτοια κειμήλια, και δεν μιλώ για τον σταυρό, αξίζει πραγματικά να βρίσκονται εκεί που πραγματικά ανήκουν».

Ο κ. Φέρτης μέχρι πρότινος δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σχέση με το Αγιον Ορος, αν και άκουγε πολλά από φίλους του που πήγαιναν κατά περιόδους στην Αθωνική Πολιτεία. Αρχισε να το επισκέπτεται όταν ένιωσε μια εσωτερική ανάγκη να το πράξει επειδή «είναι ένας μοναδικός τόπος γαλήνης, ηρεμίας και περισυλλογής. Παράλληλα γνωρίζεις φωτισμένους ανθρώπους που σε βοηθάνε και ακούνε τα προβλήματά σου παρότι ζουν σε έναν άλλον, πολύ διαφορετικό κόσμο».

Συζητώντας για τον ασημένιο ξυλόγλυπτο σταυρό του 19ου αιώνα, που επιστρέφει εκεί που ανήκε, τον ρωτάω για την τιμή που τον απέκτησε και μου λέει απλά ότι το ποσό δεν ήταν μεγάλο, «αλλά αυτό δεν έχει και τόση σημασία. Αν δεν έπεφτε το Ιντερνετ, το τίμημα θα ήταν υψηλό».

Στο Μπαχρέιν

Μεγαλωμένος σε αστική οικογένεια, σπούδασε ηλεκτρονικούς υπολογιστές και δούλεψε αρκετά χρόνια στη Μέση Ανατολή, κυρίως στο Ντουμπάι, στο Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, ενώ από το 2013 δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στο Μπαχρέιν με μια εταιρεία συμβούλων.

«Η ελληνική κυβέρνηση μου έκανε την τιμή τα τελευταία πέντε χρόνια -και ανανέωσα για άλλα πέντε- να είμαι ο αμισθί επίτιμος πρόξενος στο Μπαχρέιν, για να βοηθάμε τους Ελληνες εκεί σε ό,τι χρειαστούν, ενώ οι σχέσεις των δύο κρατών είναι εξαιρετικές».

Εκτός από το Μπαχρέιν, ο κ. Φέρτης δραστηριοποιείται επιχειρηματικά και στην Ελλάδα, αφού ο πατέρας του είχε ξεκινήσει να εισάγει κρασιά από το εξωτερικό.
«Μπήκα νεαρός στον κόσμο του κρασιού, κυρίως επειδή δεν μου άρεσε η μπίρα. Ξεκίνησα από κάποια ελληνικά κρασιά και εντρύφησα σταδιακά στη φιλοσοφία του οίνου, στη δοκιμή μιας φιάλης, π.χ., που είναι πάντα κάτι καινούριο. Ετσι φτάσαμε σε μια εταιρεία που σήμερα αντιπροσωπεύει πάνω από 60 premium οινοποιεία στον κόσμο, από τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και άλλες χώρες».

Για όσους ασχολούνται με το αντικείμενο ο κ. Φέρτης είναι ο άνθρωπος που ουσιαστικά σύστησε το ροζέ κρασί από τη Γαλλία στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια είναι ο αντιπρόσωπος του οίκου Miraval στη χώρα μας, ένα από τα πιο γνωστά ροζέ στον κόσμο, αφού πρόκειται για το κρασί που παράγεται στο ομώνυμο Chateau που αγόρασαν ο Μπραντ Πιτ και η Αντζελίνα Τζολί όταν ήταν παντρεμένοι. «Υπήρξε μια εποχή που το ροζέ ήταν μια παρεξηγημένη κατηγορία γιατί συνήθως προοριζόταν για φτηνό κρασί, όπως συνέβαινε στη Νότια Γαλλία, όπου εμφιαλωνόταν στα ίδια μπουκάλια με αυτά στα οποία έμπαινε το γάλα. Ηταν ένα χύμα κρασί το οποίο έπαιρνε κάποιος για να το καταναλώσει άμεσα, όμως αυτή η κατηγορία σε μέρη που έχουν τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες, όπως η Ελλάδα και η Κυανή Ακτή, δημιουργεί ένα κρασί που πίνεται ευχάριστα, ειδικά στην παραλία».

Η άνοδός του ήταν ιλιγγιώδης τα τελευταία 15 χρόνια, μου επισημαίνει κλείνοντας τη συζήτηση και προσθέτοντας ακόμη ότι «κολοσσοί όπως οι Louis Vuitton Moet Hennessy Group και Pernod Ricard αγοράζουν σωρηδόν οινοποιεία που παράγουν ροζέ στη Γαλλία, ειδικά στην Προβηγκία, επειδή βλέπουν ότι έχει εξαιρετικό μέλλον η συγκεκριμένη κατηγορία».