Το αποτύπωμα της Ελληνικής Επανάστασης στην παγκόσμια τέχνη μέσα από την ανανεωμένη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη

Ανανεωμένη και εμπλουτισμένη με νέα αντικείμενα, αρκετά από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά, είναι πλέον η μόνιμη έκθεση για την ιστορία της Νεότερης Ελλάδας που φιλοξενεί, στο τρίτο του όροφο, το Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού στην οδό Κουμπάρη. Η έκθεση αυτή, την οποία οραματίστηκε και υλοποίησε ο αείμνηστος Άγγελος Δεληβορριάς, το 2000, εισέρχεται σε μια νέα, δημιουργική φάση και ετοιμάζεται να υποδεχτεί το κοινό στις 25 Μαρτίου, ανήμερα της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης, οπότε και θα ανοίξει ξανά τις πύλες της.

Η ιδέα αλλά και η ευκαιρία για την ανανέωση των αιθουσών 33 έως 36, που «διηγούνταν» γλαφυρά την ιστορία του Ελληνισμού από την Επανάσταση του 1821 έως και τη δεκαετία του ΄60, προέκυψαν χάρη στη διοργάνωση δύο άλλων, μεγάλων εκθέσεων του μουσείου που φιλοξενήθηκαν στο κτίριο της Πειραιώς, τις «1821 Πριν και Μετά» και «Μικρά Ασία. Λάμψη–Καταστροφή–Ξεριζωμός-Δημιουργία». Για τις ανάγκες και των δύο αυτών εκθέσεων μετακινήθηκαν πολλά αντικείμενα από τον κορμό της μόνιμης έκθεσης για τη Νεότερη Ελλάδα, ερευνήθηκαν εντατικά όλες οι υπόλοιπες συλλογές του Μουσείου Μπενάκη ενώ αποκτήθηκαν, μέσω δωρεών, πολλά νέα, σπάνια αντικείμενα και κειμήλια.

Όταν ήρθε λοιπόν η στιγμή της επανεγκατάστασης της μόνιμης έκθεσης στον τρίτο όροφο του μουσείου, γεννήθηκε η ιδέα για έναν επανασχεδιασμό της ο οποίος θα διατηρεί μεν τους βασικούς άξονες της ιστορικής αφήγησης θα είναι ωστόσο εμπλουτισμένος από τα νέα αποκτήματα αλλά και τα ενδιαφέροντα στοιχεία που προέκυψαν από την ενδελεχή έρευνα που είχε γίνει όλον αυτόν τον καιρό.

Τον απαιτητικό ρόλο του σχεδιασμού της επανέκθεσης της συλλογής ανέλαβε ο επιστημονικός διευθυντής του μουσείου, Γιώργης Μαγγίνης, ο οποίος κλήθηκε να χτίσει ένα νέο εκθεσιακό οικοδόμημα πάνω στα θεμέλια ενός ήδη υπάρχοντος και μάλιστα εξαιρετικά σημαντικού.
Από τα πρώτα κιόλας λεπτά της περιήγησής του ο επισκέπτης, που είχε επισκεφθεί κατά το παρελθόν τους ίδιους χώρους, αντιλαμβάνεται τις ουσιαστικές αλλαγές που έχουν γίνει. Η εμβληματική «Αγία Λαύρα» του Θεόδωρου Βρυζάκη, έχει μεταφερθεί σε άλλο σημείο και έχει δώσει πλέον τη θέση της σε μια σειρά φιλελληνικών έργων Γάλλων, κατά κύριο λόγο, ζωγράφων, τα οποία φιλοτεχνήθηκαν τη δεκαετία του 1820.

Η μεγάλη απήχηση και επιρροή του Αγώνα των Ελλήνων στην Ευρώπη, και κυρίως στις μητροπόλεις της τέχνης, όπως το Παρίσι και το Λονδίνο, σε καλλιτεχνικό και όχι μόνον επίπεδο, αναδεικνύεται τόσο από τα φιλελληνικά ζωγραφικά έργα διαφόρων περιόδων που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση όσο και από τα αντίστοιχα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων διακοσμητικά από μέταλλο και πορσελάνη και ρολόγια εικονογραφημένα με ελληνικά θέματα αλλά και το πλούσιο αρχειακό υλικό με κείμενα ενίσχυσης του Αγώνα.

Πρωταγωνιστική θέση στην φιλελληνική αυτή ενότητα κατέχει η προτομή του βρετανού πλοιάρχου Φρανκ Άμπνεϊ Χέιστινγκς, έργο του σημαντικού γλύπτη Αντώνιου Σώχου, δάνειο της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα για την έκθεση «GrandTour» που διοργανώθηκε τον Ιούλιο του 2023.

Η δημιουργία του ελληνικού κράτους, η διακυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια, η βασιλεία του Όθωνα και το πρώτο Σύνταγμα, η βασιλεία του Γεωργίου Α ́, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και η εποχή του Ελευθέριου Βενιζέλου, η Μικρασιατική Καταστροφή, ο μεσοπόλεμος και το Έπος του 1940-1941 ζωντανεύουν μέσα από κειμήλια, προσωπικά αντικείμενα, φορεσιές και έργα τέχνης.

Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν δύο έργα που έχει φιλοτεχνήσει ο σπουδαίος γλύπτης Γιαννούλης Χαλεπάς, ο Άγγελος και οι Εννέα Μούσες με τα οποία και ολοκληρώνεται μια έκθεση παλαιότερη ως προς το βασικό στήσιμό της αλλά και συνάμα φρέσκια και εμπλουτισμένη με νέους, αθέατους μέχρι σήμερα θησαυρούς που έχουν πολλές και ενδιαφέρουσες ιστορίες να διηγηθούν για τη νεότερη Ελλάδα.

Σημειώνεται πως τη Δευτέρα 25 Μαρτίου, ημέρα της Εθνικής Επετείου, η είσοδος στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Κουμπάρη θα είναι ελεύθερη για το κοινό από τις 13:00 έως τις 18:00. Επιπλέον, στο Στο αμφιθέατρο του Μουσείου θα προβάλλεται το ντοκιμαντέρ του Ηλία Γιαννακάκη «1821 Πριν και Μετά: Η γέννηση της Σύγχρονης Ελλάδας», μια παραγωγή του Μουσείου Μπενάκη και της Marketing Greece ,το οποίο αναφέρεται στην επετειακή έκθεση για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821.