Κυκλοφόρησε και στα ελληνικά το βιβλίο της Frances Wood, «Πού ταξίδεψε ο Μάρκο Πόλο;»

«Πριν από εφτακόσια χρόνια, τρεις άντρες αποβιβάστηκαν από μια μικρή γαλέρα στη λιθόστρωτη αποβάθρα της Βενετίας. Παραπατούσαν ελαφρά, καθώς τα πόδια τους είχαν ξεσυνηθίσει το σταθερό έδαφος μετά από βδομάδες στη θάλασσα. Δεν τους περίμενε κανείς και η επιστροφή τους στην πατρίδα θα είχε περάσει μάλλον απαρατήρητη, αν δεν ξεχώριζαν λόγω των κουρελιασμένων ρούχων που φορούσαν. Είχαν μια απερίγραπτη ταταρική οσμή στην εμφάνιση και στην προφορά, έχοντας στην ουσία σχεδόν ξεχάσει τη βενετσιάνικη γλώσσα τους. Φορούσαν βρώμικες δερμάτινες μπότες μέχρι το γόνατο και φοδραρισμένους μεταξωτούς χιτώνες, δεμένους στη μέση επίσης με μετάξι, ενώ η παχιά γούνινη επένδυση ήταν ορατή μέσα από σχισίματα που έχασκαν στο κάποτε φίνο ρούχο. Οι κουρελιασμένοι χιτώνες έφταναν μόνο μέχρι τα γόνατά τους και έκλειναν στο στήθος με στρογγυλά μπρούντζινα κουμπιά, σύμφωνα με τη μόδα των Μογγόλων. Όταν έφτασαν στο οικογενειακό σπίτι, πέταξαν τους κουρελιασμένους χιτώνες τους και φόρεσαν μακριά βενετσιάνικα φορέματα από κόκκινο μετάξι που έφταναν ώς το έδαφος. Έπειτα πήραν τους βρώμικους και κουρελιασμένους μογγολικούς χιτώνες τους και έσκισαν την επένδυση. Σμαράγδια, ρουμπίνια, γρανάτες, διαμάντια και ζαφείρια έπεσαν στο έδαφος από κρυμμένα μέρη στις ραφές».

Με αυτά τα λόγια περιγράφεται πριν 500 χρόνια, από τον αφηγητή ονόματι Ραμούζιο, η επιστροφή του Μάρκο Πόλο στη Βενετία, μαζί με τον πατέρα και τον θείο του. Η επιστροφή του όμως από πού ακριβώς; Αυτό πραγματεύεται το βιβλίο της Φράνσις Γουντ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οκτάνα. 

Αναμφίβολα ο Μάρκο Πόλο κατέχει μια εξέχουσα θέση στη λαϊκή φαντασία, δίπλα στους μεγάλους πρωτοπόρους ταξιδευτές, όπως ο Κολόμβος, ο Βάσκο ντα Γκάμα και ο Μαγγελάνος. Αιώνες τώρα το πρόσωπό του μοιάζει να γεφυρώνει τις τεράστιες χιλιομετρικές αποστάσεις αλλά και τις αμέτρητες πολιτισμικές αποκλίσεις που χωρίζουν την Ευρώπη από τη μεσαιωνική Κίνα, τα κανάλια της Βασιλεύουσας από τον λαβύρινθο της Απαγορευμένης Πόλης. Ο θρύλος μάλιστα έφτασε να υποστηρίζει ότι στον πολιτισμικό αυτό ιεραπόστολο χρωστάμε την εισαγωγή των νουντλς στην Ιταλία ή του σπαγγέτι στην Κίνα (ανάλογα από ποια ήπειρο το κοιτάζει κανείς) ενώ του αποδόθηκε επίσης η έμπνευση του ιταλικού παγωτού.

Εκείνο όμως που οι περισσότεροι δεν ξέρουν είναι ότι μια πολύ σοβαρή αμφισβήτηση της λαϊκής φήμης του Μάρκο Πόλο διατυπώθηκε από τον διαπρεπέστερο Γερμανό μογγολιστή, Χέρμπερτ Φράνκε, το 1966. Την αμφιβολία του συμμερίστηκε ο σπουδαίος ιστορικός ασιατικής της τέχνης με έδρα στην Οξφόρδη, Κραιγκ Κλούνας και στη συνέχεια μοιράστηκε τον προβληματισμό του με τη Βρετανίδα ιστορικό Φράνσις Γουντ. Στην αιρετική της αυτή μελέτη (με αγγλικό τίτλο Did Marco Polo go to China? και χρονολογία 1η έκδοσης το 1985), η σπουδαία σινολόγος (με σπουδές στο Καίμπριτζ και στο πανεπιστήμιο του Πεκίνου) ξεκινά από την υπόθεση εργασίας ότι ο «Εντιμότατος Μάρκο» σε καμία από τις αποστολές που πραγματοποίησε ως απεσταλμένος του Μέγα Χαν τον οποίο υπηρέτησε για 17 χρόνια δεν έφτασε ώς την Κίνα, και άρα δεν ήταν ο πρώτος εξερευνητής της. Εντοπίζει μάλιστα στο αρχικό κείμενο του 13ου αιώνα πλήθος ανακρίβειες, αντιφάσεις, ανομοιογένειες και παραλείψεις που αναπαρήχθηκαν επί αιώνες σε εκατομμύρια αντίτυπα και παραλλαγές. Παράλληλα διασταυρώνει στοιχεία μέσα από αρχεία και πηγές, αποδεικνύοντας ότι τα περιβόητα Ταξίδια του Μάρκο Πόλο δεν είναι ένα γνήσιο ντοκουμέντο μιας θαυμαστής ευρωπαϊκής περιπλάνησης στην Άπω Ανατολή αλλά ένα συλλογικό κείμενο-συρραφή από διηγήσεις άλλων ταξιδιωτών της Ανατολής.

Στις αρετές της ιστορικού προστίθεται και αυτή της αφηγήτριας: η Γουντ ξέρει να φωτίζει μυστικές γωνιές, να δίνει ανάσες στα ιστορικά στοιχεία και να ελαφραίνει με πινελιές χιούμορ το οδοιπορικό της πάνω στα χνάρια του Μάρκο Πόλο που… σκόνταψε απότομα πάνω στο Σινικό τείχος το οποίο ποτέ δεν είδε!
Η μετάφραση είναι του Γιώργου Πινακούλα, ενώ η καλλιγραφία του εξωφύλλου ανήκει στον Μογγόλο βραβευμένο καλλιτέχνη Αλεξάντρ Γκανζόριγκ την οποία φιλοτέχνησε ειδικά για την ελληνική έκδοση, γράφοντας το όνομα το Μάρκο Πόλο στη γλώσσα της χώρας όπου σίγουρα ταξίδεψε ο Μάρκο Πόλο. Οι ανεξάρτητες εκδόσεις ΟΚΤΑΝΑ από τη Θεσσαλονίκη (https://octanabooks.gr) εγκαινίασαν  με τη συγκεκριμένη έκδοση τη σειρά δοκιμίων τους, μετά από μια σειρά διαλεχτούς τίτλους μεταφρασμένης ξένης λογοτεχνίας (Τόμας Μαν, Ρομέν Γκαρί, κ.ά.).