Έφυγε από τη ζωή την Τρίτη, σε ηλικία 75 ετών, η ποιήτρια και μεταφράστρια Τζένη Μαστοράκη, μία από τις σημαντικότερες ποιήτριες της γενιάς του ‘70.
Γεννήθηκε το 1949 και σπούδασε βυζαντινή και μεσαιωνική φιλολογία στην Αθήνα.
Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1971 με τα ποιήματα «Το συναξάρι της αγίας νιότης», που δημοσιεύτηκαν στην «Ποιητική Αντι-ανθολογία» του Δημήτρη Ιατρόπουλου.
Τα επόμενα χρόνια δημοσίευσε τις συλλογές «Διόδια» (1972), «Το σόι» (1978), «Ιστορίες για τα βαθιά» (1983) και «Μ’ ένα στεφάνι φως» (1989), καθώς και ποιήματα σε διάφορα έντυπα.
Κλείσιμο
Σημαντικό είναι το έργο της και στην μετάφραση. Η Μαστοράκη, που γνώριζε αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά, μετέφρασε λογοτεχνία, ποίηση και θέατρο, αλλά και δοκίμια.
Μεταξύ άλλων απέδωσε στα ελληνικά με μοναδικό τρόπο έργα του Τζ. Ντ. Σάλινγκερ («Ο φύλακας στη σίκαλη»), του Ελίας Κανέτι, του Έντγκαρ Άλαν Πόε, του Χάρολντ Πίντερ, του Λιούις Κάρολ, του Χάινριχ Μπελ, του Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα («Γέρμα») και του Θερβάντες.
Το 1989 το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης τής απένειμε το βραβείο Thornton Niven Wilder ενώ του 1992 βραβεύτηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Παιδικού Βιβλίου (ΙΒΒΥ, International Board on Books for Young People) για τη μετάφραση του παιδικού βιβλίου «Ο ταξιδιώτης της αυγής».
Το 2020 έλαβε το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για τη συνολική της προσφορά στην οποία «διαφαίνεται η άρρηκτη σχέση γραφής και ανάγνωσης και η βιωματική εμπλοκή της με τη γλώσσα, την ιστορία και τη λογοτεχνία».
Η Τζένη Μαστοράκη ήταν η κατά οκτώ χρόνια μικρότερη αδελφή του δημοσιογράφου και σκηνοθέτη Νίκου Μαστοράκη. Με ανάρτησή του αναφέρεται στον θάνατό της, ενώ δημοσίευσε και μια φωτογραφία από τα παιδικά τους χρόνια.
Δήλωση από τη Λίνα Μενδώνη
Για την απώλεια της Τζένης Μαστοράκη, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
Η απώλεια της Τζένης Μαστοράκη μας στερεί μία από τις μεγαλύτερες μορφές των σύγχρονων Γραμμάτων μας. Εκπρόσωπος της Γενιάς του 70, μας καταλείπει ένα ποιητικό έργο, το οποίο πέρασε τα σύνορα και γνώρισε πολλές ξενόγλωσσες εκδόσεις. Διακρίνεται για το απόλυτα προσωπικό του στίγμα, αναδεικνύοντας την άρρηκτη σχέση γραφής και ανάγνωσης αλλά και την πολύχρονη βιωματική εμπλοκή της δημιουργού με τη γλώσσα, την ιστορία και τη λογοτεχνία.
Η Τζένη Μαστοράκη υπήρξε κορυφαία μεταφράστρια. Αναμετρήθηκε με κλασικά και σύγχρονα κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, από την πεζογραφία, την ποίηση, το θέατρο, αλλά και εμβληματικά δοκίμια, από διαφορετικές γλώσσες. Μας πρόσφερε μεταφράσεις που αποτελούν σημεία αναφοράς, τόσο για τα ίδια τα έργα, όσο και για τον επανακαθορισμό του μεταφραστικού είδους. Το μεταφραστικό corpus της Τζένης Μαστοράκη, το οποίο συγκρότησε επί δεκαετίες, με αφοσίωση, επίμονη και επίπονη δουλειά, διακρίνεται για τη γλωσσική του ακρίβεια και το ξεχωριστό αισθητικό του αποτύπωμα.
Μέσω της μακράς πορείας της αναδείχθηκε σε μοναδική περίπτωση των ελληνικών Γραμμάτων, που τίμησε με την αδιάλειπτη και ποιοτική, χωρίς εκπτώσεις, προσφορά της. Στο έργο της συνδύασε την ασυμβίβαστη μέριμνα για τη γλώσσα με τη δημιουργική ανάπλαση του παρελθόντος, τη χαρτογράφηση της μνήμης και τη σιωπηλή, αλλά εκφραστικότατη αφομοίωση του βιώματος.
Η Τζένη Μαστοράκη σπάνιος άνθρωπος, σπάνιος δημιουργός, με παραδειγματική αφοσίωση στην Τέχνη, δεν επεδίωξε ποτέ την περιττή και άσκοπη δημοσιότητα. Πρόλαβε, όμως, να χαρεί την αναγνώριση του έργου της, όπως πιστοποιούν οι πολυάριθμες βραβεύσεις της, με εξέχουσα την απονομή του Μεγάλου Βραβείου Γραμμάτων 2020.
Στην οικογένειά της και στους φίλους της, απευθύνω τα πιο ειλικρινή μου συλλυπητήρια.
Η ΕΖΑ κινείται σε θετική, οικονομική τροχιά, αφήνει πίσω τις δυσκολίες του παρελθόντος, ανανεώνεται και γράφει νέες ιστορίες επιτυχίας, με ένα επιχειρηματικό μοντέλο που έχει αξία, προοπτική, αλλά είναι ταυτόχρονα και απολαυστικό
