Μαρία Καστίγιο ντε Λίμα: Η ιστορία της διάσημης Βραζιλιάνας διεμφυλικής σοπράνο που έρχεται στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Ένας θεατρικός μονόλογος εμπνευσμένος από την ελληνική μυθολογία, που γράφτηκε στην Αθήνα από έναν σπουδαίο Ουρουγουανό δραματουργό, έγινε όπερα από έναν βραβευμένο Αργεντίνο συνθέτη και αποδίδεται από την διασημότερη ανά τον κόσμο Βραζιλιάνα διεμφυλική σοπράνο: Αυτά είναι τα βασικά «συστατικά» της όπερας «Κασσάνδρα», σε μουσική Πάβλο Ορτίς, κείμενο Σέρχιο Μπλάνκο και πρωταγωνίστρια την διεθνώς γνωστή διεμφυλική λυρική ερμηνεύτρια Μαρία Καστίγιο ντε Λίμα, που θα παρουσιαστεί από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις 27, 28 και 29 Σεπτεμβρίου, σε σκηνοθεσία Ντιάνας Θεοχαρίδη και Αλέξανδρου Ευκλείδη.

«Ο μύθος της Κασσάνδρας αποκτά νέα διάσταση σε μια εξαιρετική όπερα γεμάτη συναισθηματική δύναμη και ένταση» έγραψε η « Clarín», η μεγαλύτερη εφημερίδα της Αργεντινής μετά την παγκόσμια πρεμιέρα της πρωτότυπης όσο και τολμηρής παράστασης, τον περασμένο μήνα, στο φημισμένο Θέατρο Κολόν ενώ διθυραμβικές ήταν και οι κριτικές που έλαβε από πολλά ακόμη διεθνή μέσα.

Η 34χρονη σήμερα Μαρία Καστίγιο ντε Λίμα, η οποία χαρακτηρίζεται ως φαινόμενο, εξαιτίας του τεράστιου εύρους της φωνής της, γεννήθηκε στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, σε μια φτωχή οικογένεια, με πατέρα οικοδόμο και μητέρα καθαρίστρια. Άρχισε να μαθαίνει μουσική από μικρή ηλικία. Είχε εξαιρετικές επιδόσεις στο πιάνο και στα 15 της μόλις χρόνια έγραψε τις πρώτες της όπερες με αποτέλεσμα το περιβάλλον της να τήν αποκαλεί «Μικρό Μότσαρτ». Είχε όμως ήδη αντιληφθεί πως η μεγάλη της αγάπη ήταν το λυρικό τραγούδι. Αφού μετακόμισε στην Αργεντινή, τόπο καταγωγής του πατέρας της, έγινε μέλος της χορωδίας του θεάτρου Κολόν ως τενόρο αφού πρώτα επιλέχθηκε μεταξύ εκατοντάδων υποψηφίων. Η ίδια αισθανόταν χαρούμενη με το επίτευγμά της, κάτι μέσα της, ωστόσο, την έκανε να μην νιώθει καλά.

Και αυτό το κάτι το ανακάλυψε ένα χειμωνιάτικο βράδυ του 2011, σε ένα περιθωριακό εναλλακτικό θέατρο ερμηνεύοντας τον drug ρόλο μιας Ρωσίδας ντίβας, της Maria Vkallasova. Το κοινό, ανάμεσα στο οποίο και κάποιοι συνάδελφοί της, έμειναν με το στόμα ανοιχτό όταν την άκουσαν να τραγουδά με απίστευτη άνεση και πάθος σε υψηλές νότες μιας σοπράνο και η ίδια αισθάνθηκε μια απίστευτη απελευθέρωση.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 2014, με ασπίδα προστασίας το νόμο που είχε ψηφιστεί στην Αργεντινή δύο χρόνια πριν, άλλαξε την ταυτότητα του φύλου της στα επίσημα έγγραφα και έγινε η πρώτη διεμφυλική καλλιτέχνις που εμφανίστηκε ως σοπράνο στη σκηνή του ιστορικού Θεάτρου του Μπουένος Άιρες. Δεν υποβλήθηκε, ωστόσο, σε ορμονοθεραπεία, φοβούμενη ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επηρεάσει τη φωνή της. Είχε όμως πλέον αποφασίσει ότι από δω και στο εξής να τραγουδά ως σοπράνο.

«Δεν αναπολώ το παρελθόν με πόνο. Το βλέπω ως μια περίοδο που με βοήθησε να διαμορφώσω ποια είμαι σήμερα, προσωπικά και καλλιτεχνικά» δήλωσε με νόημα η ίδια σε συνέντευξή στους New York Times.

Η παράσταση

Αυτήν ακριβώς την προσωπική ελευθερία που κατάφερε να κατακτήσει η Μαρία Καστίγιο ντε Λίμα είναι και ο κεντρικός θεματικός άξονας της «Κασσάνδρας» που θα φιλοξενήσει η Εθνική Λυρική Σκηνή. Εμπνευσμένη από την μυθική ηρωίδα η οποία ευλογήθηκε από τον γοητευμένοι Απόλλωνα να μπορεί να προβλέπει το μέλλον και στη συνέχεια ο ίδιος την καταράστηκε να μην πιστεύει κανείς τις προφητείας της, η σύγχρονη «Κασσάνδρα» της οπερατικής παράστασης είναι μια διεμφυλική μετανάστρια που περιπλανιέται τη νύχτα στην περιφέρεια μιας ανώνυμης πόλης σε αναζήτηση πελατών, μια μετανάστρια στο ίδιο της το σώμα, που αφηγείται με σπασμένα αγγλικά την ιστορία της για τη μοναξιά, την απομόνωση και την επιθυμία για κατανόηση.

«Το κείμενό μου Κασσάνδρα ήταν ένα πραγματικό αρχαιολογικό εγχείρημα, δεδομένου ότι από την αρχή προσπάθησα να ξεθάψω τον μύθο σε μια προσπάθεια να τον κατανοήσω. Δεν επιχείρησα ποτέ να εξηγήσω το παρόν μας μέσα από τον μύθο. Ακριβώς το αντίθετο: ξεκινώντας από την εποχή μας, προσπάθησα να κατανοήσω αυτόν τον μύθο που μας μιλά με αινιγματικό τρόπο για τον έρωτα και τον θάνατο, την επιθυμία, τη βία, τον πόλεμο…» σημειώνει ο Σέρχιο Μπλάνκο και προσθέτει: «Όταν άρχισα να γράφω αυτό το κείμενο, το 2008 στην Αθήνα, το πρώτο ερώτημα που έθεσα στον εαυτό μου καθώς περπατούσα δίπλα στην Ομόνοια ήταν: στους σκοτεινούς καιρούς που ζούμε σήμερα, τι θα μπορούσε να είναι καλύτερο από το να δώσουμε τον λόγο σε μια ξένη που, από τη δική της λαθραία θέση, χρησιμοποιεί τη γλώσσα με απόλυτη ελευθερία, χωρίς να υποτάσσεται σε γλωσσικούς, ηθικούς ή πολιτιστικούς περιορισμούς; Έτσι έφτασα να δώσω ζωή σε αυτή την Κασσάνδρα, η οποία δεν είναι πλέον αιχμάλωτη του ενός ή του άλλου είδους αλλά παίρνει την ελευθερία της στα χέρια της. Θα δείτε ότι αυτή η Κασσάνδρα δεν έχει διαβατήριο, και αυτό της επιτρέπει να διαβεί όλες τις πύλες, ακόμη και την πύλη του θανάτου. Εντέλει, η Κασσάνδρα δεν είναι αιχμάλωτη καμιάς εποχής. Ακούγοντας κανείς την Κασσάνδρα καταλαβαίνει ότι η ελευθερία που την ορίζει δεν είναι ιδανικό προς επίτευξη, αλλά μια κατασκευή που η ίδια κατάφερε να σφυρηλατήσει με τόση ομορφιά. Με τον ίδιο τρόπο που, όπως λέγεται, ο Φλωμπέρ δήλωνε πως η Μαντάμ Μποβαρύ ήταν ο ίδιος, θα ήθελα να μπορώ κι εγώ να πω: “H Κασσάνδρα είμαι εγώ”».

Από την πλευρά του ο συνθέτης του έργου, ο βραβευμένος Πάβλο Ορτίς εξηγεί αναφερόμενος στο ύφος της μουσικής του: «Σκοπός μου ήταν να γράψω ένα έργο προσιτό στον μέσο οπερόφιλο, που να αναδεικνύει τις μοναδικές ποιότητες της φωνής της Μαρίας και την εξαιρετική δραματική της ευελιξία. Είχα επίσης την πρόθεση να αποτυπώσω το συναισθηματικό βάθος που κρύβει το κείμενο του Σέρχιο Μπλάνκο, την απέριττη ομορφιά των σπαστών αγγλικών του και τα πολλά νοήματα που είναι ενσωματωμένα στη φαινομενικά απλοϊκή δομή του».