Ludovico Einaudi: «Σε περιόδους κρίσης ανακαλύπτουμε τις απλές πτυχές της ζωής»

«Τα αληθινά πράγματα κρατούν για πάντα, όπως η πραγματική αγάπη» διατείνεται η διαφήμιση της Vodafone RED. Και η μουσική που «ακολουθεί» το ζευγάρι που βλέπουμε στις οθόνες μας από τα νιάτα έως και τα γηρατειά του, είναι αλησμόνητη. Είναι γραμμένη από τον Ludovico Einaudi, Ιταλό συνθέτη κλασσικής μουσικής, που έχει ντύσει με την μουσική του ταινίες όπως  «O Μαύρος Κύκνος» με την Νάταλι Πόρτμαν, αλλά και η γαλλική «Οι Άθικτοι» που είδαμε πέρσι στις κινηματογραφικές αίθουσες.



Ο Ludovico Einaudi είναι εγγονός του Προέδρου της Ιταλίας Luigi Einaudi, βέρος Ιταλός και ένας από τους γνωστότερους συνθέτες κλασσικής μουσικής, ένας μινιμαλιστής γίγαντας όπως τον αποκαλούν πολλοί, βιρτουόζος του πιάνου, που μαζί με άλλους συνθέτες όπως ο Phillip Glass και ο Michael Nyman έχουν καθορίσει τη σύγχρονη κλασσική μουσική.

Ο Einaudi έχει οπαδούς στην χώρα μας εδώ και πολλά χρόνια, όμως πρόσφατα απέκτησε ένα ευρύτερο κοινό, μετά την προβολή της διαφήμισης της Vodafone RED, η οποία έκανε ακόμα και τους πιο σκληρούς να συγκινηθούν. Έτσι ξαφνικά, η μουσική του ακουγόταν σε όλη την Αθήνα, μέσα από ελληνικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς. Εξαιτίας αυτής της απήχησης, διοργανώθηκε και η πρώτη του συναυλία στην Ελλάδα και θα τον δούμε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 24 Οκτωβρίου. Ο συνθέτης μίλησε αποκλειστικά στο Πρώτο Θέμα για την μουσική, την κρίση, την αγάπη και την επικείμενη επίσκεψη του στην χώρα μας.

Γνωρίζετε ότι στην Αθήνα πάρα πολλοί σας γνώρισαν ως μουσικό από την διαφήμιση της Vodafone RED;
Ξέρω για την διαφήμιση αυτή και την έχω δει μιας και έπαιξε και σε άλλες χώρες, αλλά δεν γνώριζα ότι ήταν τόσο δημοφιλής στην Ελλάδα και ότι έτσι με γνώρισαν οι περισσότεροι Έλληνες (γελάει).


Πιστεύετε ότι βοηθάει την κλασσική μουσική η χρήση της σε διαφημίσεις;

Πιστεύω ότι είναι ένας τρόπος επικοινωνίας της δουλειάς σου και η τηλεόραση. Προσωπικά όταν βλέπω ότι η “σύνδεση” του θέματος της διαφήμισης με την δουλειά μου είναι καλή, τότε δεν με πειράζει καθόλου να προωθείται η μουσική μου μέσω μιας διαφήμισης. Το σημαντικό είναι η δουλειά μου να προσεγγίζει ανθρώπους και αν αυτός είναι ένας τρόπος εγώ χαίρομαι ιδιαίτερα, ειδικά όταν οι άνθρωποι θα το συνδέσουν με ένα θέμα όπως αυτό της αγάπης σε αυτή τη διαφήμιση. Οπότε χαίρομαι γιατί πιθανώς κάποιοι Έλληνες που είδαν την διαφήμιση αυτή, έμαθαν την μουσική μου τους προκάλεσε θετικά συναισθήματα και θα έρθουν στην συναυλία μου στις 24 για να γνωρίσουν καλύτερα την δουλειά μου. Και αυτό είναι πάντα ευχάριστο.


Μιας και μιλάμε για αγάπη και συναισθήματα, η δουλειά σας λένε πολλοί ότι περιγράφει την αγάπη -η διαφήμιση που προαναφέραμε είναι απλά ένα παράδειγμα. Πολλοί άνθρωποι που ακούνε την μουσική σας -και σας το ρωτώ καθώς το έχω δει σε συναυλία σας μπροστά στα μάτια μου- νιώθουν έντονα συναισθήματα και πολλές φορές δακρύζουν. Εσείς γνωρίζετε για αυτά τα “συμπτώματα” που προκαλεί η μουσική σας;

Ναι η αλήθεια είναι ότι και το διαβάζω πολλές φορές και το βλέπω ότι η μουσική μου έχει αυτό το αντίκτυπο, πολλές φορές όμως εντυπωσιάζομαι που είναι πολύ συναισθηματικές οι αντιδράσεις, περισσότερο από ότι μπορούσα να φανταστώ. Πολλές φορές εκπλήσσομαι δηλαδή από την ένταση, αλλά και πάλι είναι κάτι που ζητώ από την δουλειά μου γιατί και εγώ από συναισθήματα εμπνέομαι, οπότε εφόσον αυτά μεταφέρονται στο κοινό, αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι.


Πιστεύετε ότι η αγάπη είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή;

Ναι πιστεύω ότι η αγάπη είναι η βάση για τα πάντα στη ζωή. Ότι κάνουμε, ότι κάναμε και ότι θα κάνουμε, ότι βλέπουμε, ότι ονειρευόμαστε, πηγάζει από την αγάπη.


To άλμπουμ σας «i Giorni» ήταν εμπνευσμένο από τα ταξίδια σας στην Αφρική, το «Nightbook» ήταν ένας διάλογος με τον Γερμανό ζωγράφο Anselm Kiefer, για το τελευταίο σας άλμπουμ «In a Time Lapse», το οποίο θα ακούσουμε και στην συναυλία σας στην Αθήνα, από που αντλήσατε έμπνευση;


Είναι μια σκέψη πάνω στον χρόνο και πως αντιλαμβανόμαστε εμείς οι άνθρωποι τον χρόνο σήμερα. Πως τον κερδίζουμε και πως τον χάνουμε επίσης. Σήμερα όλα είναι τόσο γρήγορα που χάνουμε πολλές στιγμές. Κάποιες φορές περνάνε μέρες ολόκληρες και δεν τις καταλαβαίνουμε. Και έχουμε και μια βιασύνη σαν κοινωνία, να φτάσουμε κάπου γρήγορα, αλλά πολλές φορές αναρωτιέμαι αν ξέρουμε που πηγαίνουμε. Έχουμε χάσει κάποια νοήματα της ζωής. Πιστεύω ότι αυτό το άλμπουμ είναι μια σκέψη πάνω σε αυτό το φαινόμενο και στο γεγονός ότι αν το συνειδητοποιήσουμε, μπορούμε ακόμα να απολαύσουμε εμπειρίες της ζωής διαφορετικά, πιο αργά, πιο ουσιαστικά. Είναι πολύ όμορφο να θυμόμαστε κάθε μέρα ότι ζούμε, και να συνειδητοποιούμε, πως μπορούμε να αισθανόμαστε την ζωή και τον κόσμο γύρω μας με έναν διαφορετικό τρόπο λίγο πιο μοναδικό.


Μιλάτε για αυτή την εμπειρία και την αίσθηση αυτής. Η μουσική όπως και άλλες τέχνες είναι και αυτή μια εμπειρία πολύ σημαντική στην ζωή. Στη σύγχρονη κοινωνία όλα είναι πιο γρήγορα και πολλές φορές πιο επιφανειακά. Πιστεύετε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έχει απομακρυνθεί από την τέχνη επειδή τα θέλει όλα γρήγορα και άμεσα;


Είχαμε γίνει λίγο πιο επιφανειακοί μέχρι τώρα ναι αυτό είναι αλήθεια, δεν κοιτούσαμε γύρω μας. Και όχι μόνο στην τέχνη, αλλά ακόμα και στα πολύ πιο απλά και καθημερινά πράγματα. Όπως το να παρατηρείς το φως της ημέρας, να κοιτάς τον ουρανό, να αισθάνεσαι στο πρόσωπο σου τον αέρα, η ζωή είναι φτιαγμένη από απλές λεπτομέρειες. Πρέπει να ξαναβρούμε τις χαρές που ξεχάσαμε και να εκτιμούμε κάτι που είναι πολύ απλό. Την χαρά του να τρως κάτι νόστιμο, που μπορεί να είναι πολύ απλό όπως μια φέτα ψωμί, το να εκτιμάς μια ωραία μυρωδιά. Φτάσαμε σαν κοινωνία σε ένα σημείο που τα ξεχάσαμε όλα αυτά τα απλά πράγματα που κάνουν την ζωή μας τόσο όμορφη.



Πολλοί ισχυρίζονται ότι λόγω της κρίσης πολλοί άνθρωποι επιστρέφουν σε μια απλότητα και σε παλιότερες αξίες. Ακόμα και δια της βίας, μέσω της κρίσης αναγκαστήκαμε να αναθεωρήσουμε τις ζωές μας και να έρθουμε κοντά σε απλά πράγματα. Ένα από αυτά είναι και η τέχνη;


Ναι όσο σύνθετη είναι η τέχνη είναι και απλή. Ότι την ξαναθυμόμαστε τώρα είναι σημαντικό και σίγουρα αυτό είναι το θετικό της κρίσης. Γενικώς σε περιόδους κρίσης υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που συνειδητοποιούν ότι μπορούν να ζήσουν με πιο απλό τρόπο και να χαρούν τις βασικές πτυχές της ζωής. Και ξέρετε καμιά φορά αυτές οι πτυχές είναι καλύτερες από το να έχεις πολλά αντικείμενα και πράγματα και χρήματα, έχουμε τόσα πολλά και η αλήθεια είναι ότι δεν χρειαζόμαστε τόσα πολλά. Είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε γύρω μας πλούτο, σπατάλη αλλά δεν πιστεύω ότι όλα αυτά τα υλικά αγαθά τα χρειαζόμαστε τόσο. Ένα απλό δωμάτιο είναι πολύ πιο όμορφο από ένα τεράστιο κάστρο πιστεύω. Και μετά υπάρχουν τα απλά πράγματα που δεν είναι υλικά αγαθά όπως η μουσική.


Η κρίση έχει αλλάξει την δική σας ζωή;


Όταν ξεκίνησα ήμουν τυχερός, τα πράγματα ήταν καλύτερα τότε,αλλά η αλήθεια είναι ότι μέχρι και πρόσφατα δεν καταλάβαινα την κρίση τόσο, γιατί δούλευα συνεχώς σε διαφορετικές χώρες. Βέβαια αν δούλευα τριάντα χρόνια πριν σε αυτό το χώρο, σίγουρα θα ήμουν πλουσιότερος από ότι είμαι τώρα. Αλλά δεν χρειάζομαι περισσότερα από αυτά που έχω, είμαι πολύ χαρούμενος με το γεγονός ότι μπορώ να ταξιδεύω και να δουλεύω. Βλέπω συναδέλφους μου που δεν μπορούν πια να δουλέψουν εκτός Ιταλίας και είναι πιο δύσκολα για αυτούς, οπότε αισθάνομαι ευγνώμων που έχω ακόμα συνεργασίες σε άλλες χώρες και που ο κόσμος θέλει να ακούει την μουσική μου.


Έχετε ως μόνιμη κατοικία σας την Ιταλία όμως. Πιστεύετε ότι η μουσική σας θα ήταν διαφορετική αν ζούσατε εκτός Ιταλίας; Δηλαδή ένας Ιταλός συνθέτης να συνθέτει μουσική κάπου αλλού;


Αν δεν ζούσα στην Ιταλία, σίγουρα το γεγονός ότι μεγάλωσα στην Ιταλία, θα είχε σημασία και επιρροή στη μουσική μου, καθώς η καταγωγή μου, μου έδωσε πολλά ερεθίσματα τα οποία και κουβαλώ. Η κουλτούρα μου είναι μέσα στη μουσική μου. Αλλά φυσικά η καθημερινότητα της χώρας μου, το φως, η αρχιτεκτονική, η ιστορία της χώρας μου, είναι μέσα στη μουσική μου και με εμπνέει καθημερινά οπότε ναι μάλλον θα ήταν διαφορετική η μουσική μου αν δεν ζούσα εδώ.


Όταν τελειώνετε ένα κομμάτι ποιος είναι αυτός που το ακούει πρώτος;

H οικογένεια μου πριν από όλους τους συνεργάτες μου τις περισσότερες φορές.


Μεγαλώσατε σε μια οικογένεια που σας έδωσε ποικίλα ερεθίσματα. Ο παππούς σας ήταν Πρόεδρος της Ιταλίας. Ο πατέρας σας δεν ασχολήθηκε με την πολιτική αλλά τα βιβλία, καθότι είχε έναν μεγάλο εκδοτικό οίκο που εξέδιδε συγγραφείς όπως ο Primo Levi και ο Italo Calvino. Πιστεύετε ότι κάποιες από αυτές τις εμπειρίες σας επηρέασαν και την μουσική που συνθέτετε;

Ήμουν πολύ κοντά στον Ίταλο Καλβίνο. Όταν ήμουν παιδί βεβαίως γιατί όπως καταλαβαίνετε έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε (γελάει). Ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος, μου άρεσε πολύ η προσωπικότητα του, τα βιβλία του αλλά και τα κείμενα εκτός λογοτεχνίας που έγραφε, τα οποία έχω ξαναδιαβάσει κατά καιρούς και με εκφράζουν ακόμα. Και υπάρχουν οι αναμνήσεις μου μαζί του, που πάντα αυτές αποτελούν έμπνευση για μένα.


Το ίδιο θα λέγατε και για τον Λουτσιάνο Μπέριο; (πειραματικός Ιταλός συνθέτης και καθηγητής του)


Φυσικά, ο Μπέριο μου έδωσε πάρα πολλά ειδικά όταν ξεκίνησα τις σπουδές μου και δεν είχα πολλές βάσεις, ήταν πραγματικός μαέστρος με όλη την έννοια της λέξης. Μου έδωσε πάρα πολλά όχι μόνο στην δουλειά μου, δηλαδή στο τεχνικό κομμάτι της μουσικής, αλλά ταυτόχρονα ήταν ένας ανοιχτόμυαλος άνθρωπος και μου έδινε ερεθίσματα από την λογοτεχνία, την φιλοσοφία και μου έμαθε να τα συμπεριλαμβάνω στη μουσική, οπότε όπως καταλαβαίνετε αυτό μου άνοιξε νέους ορίζοντες και να βλέπω τα πράγματα με πιο ολοκληρωμένο τρόπο.



Στο άλμπουμ “Nightbook” του 2009 ξεκινήσατε μια νέα μουσική διαδρομή. Εκτός από σόλο πιάνο που σας είχαμε συνηθίσει ως τότε, εισάγατε και ηλεκτρονικό ήχο. Με το νέο σας άλμπουμ το συνεχίζετε αυτό. Υπάρχει κάτι νέο μουσικά για εσάς από εδώ και πέρα;


Σε κάθε νέο πρότζεκτ προσπαθώ να κάνω κάτι διαφορετικό αλλά για μένα η διαφορά δεν είναι μόνο στα όργανα ή στο αν ο ήχος είναι ηλεκτρονικός και ενορχηστρωμένος και δεν έχει τόση σημασία αν είναι έγχορδα ή πιάνο αλλά ο τρόπος που συνθέτω τη μουσική που διαφέρει. Στο μέλλον λοιπόν ελπίζω να γράψε κάτι διαφορετικό και καλύτερο από τα προηγούμενα. Αλλά αυτό που με ενδιαφέρει είναι το περιεχόμενο περισσότερο της μουσικής και αυτό που κουβαλάει. Τα συναισθήματα όπως είπαμε πρωτύτερα...



O Ludovico Einaudi θα δώσει την πρώτη του συναυλία στην Αθήνα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 24 Οκτωβρίου.
Η μουσική του κυκλοφορεί στην Ελλάδα από την ΕΜΙ.