Η καρδιά της Ευρώπης... ταξιδεύει με τον ελληνικό «Ναυτίλο»

Είναι περίεργο να περπατάει κανείς στους δρόμους των Βρυξελλών και συχνά πυκνά να βλέπει αφίσες με την ελληνική λέξη «Ναυτίλος». Νιώθει κανείς περισσότερο κοντά στην Ελλάδα, παρά το κρύο και την βροχή της βέλγικης πρωτεύουσας. Η ελληνική αυτή λέξη αποτυπώνεται πάνω στις αφίσες της ομώνυμης έκθεσης, «Ναυτίλος: Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα» που διοργανώνεται στο BOZAR, το μεγάλο μουσείο και κέντρο καλών τεχνών των Βρυξελλών.

Μαθαίνουμε οτι η έκθεση που άνοιξε στις 24 Ιανουαρίου, έχει πάρει εξαιρετικές κριτικές από τον Ευρωπαικό τύπο και έχει ήδη έναν σημαντικό αριθμό επισκεπτών. Και όχι άδικα.

Φτάνοντας στον χώρο εντυπωσιάζεται κανείς από τη μεγαλοπρέπεια του κτιρίου, αλλά και την εξαιρετική οργάνωση των υπέυθυνων. Ομολογουμένως, δεν ξέραμε τι ακριβώς θα βλέπαμε στην έκθεση και μπήκαμε στον χώρο δειλά-δειλά, περιμένοντας ίσως μια… ελληνική «πατάτα» ...κάτι κλασσικά ελληνικό: αμφορείς και αρχαία αγαλματίδια.

Αυτό που αντικρύσαμε είναι μια εντυπωσιακή έκθεση, μία έκθεση που μας έκανε πολύ υπερήφανους και μας συγκίνησε. Εκατό αντικείμενα από τριάντα μουσεία της χώρας- πολλά απο τα οποία για πρώτη φορά ταξιδεύουν εκτός Ελλάδας- συγκλονίζουν με την ομορφιά τους και την εξαιρετική τους τεχνοτροπία. Δίπλα σε αυτά, 23 έργα σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών που συνομιλούν με την παράδοση και την ομορφιά της Ελλάδας, με τρόπους καθ' όλα ανατρεπτικούς.

Μπαίνοντας στην έκθεση συναντάμε πρώτο το έργο της Αιμιλίας Παπαφιλίππου, μια πολύ δυνατή εισαγωγή, μια ονειρική εγκατάσταση που μας ταξιδεύει στα βάθη της θάλλασας με ήχο, με προσομείωση των κυμάτων και με λίγη ελληνική άμμο που απεικονίζει την μήτρα, την αρχή όλων. Αυτό είναι και το πρώτο τμήμα της έκθεση, η «Γένεσις».

Συνεχίζοντας στο δεύτερο κομμάτι με τίτλο «Οικολογίες» μας τραβούν το βλέμμα τα κυκλαδικά αγαλματίδια, που η φυσιογνωμία τους πια είναι γνωστή σε όλο τον πλανήτη. Δίπλα τους οι  φωτογραφίες της Κατερίνας Καλούδη. Εικόνες από πέτρες και βράχους των Κυκλάδων. Αλλά και το εντυπωσιακό γλυπτό του Γιώργου Γυπαράκη δίπλα σε ένα αρχαίο τηγάνι από το αρχαιολογικό μουσείο Σύρου.

Η ευχάριστη έκπληξη οι φωτογραφίες του Σπύρου Στάβερη που μας μεταφέρουν σε ξέφρενα  πάρτι, γλέντια, αναδεικνύοντας την νυχτερινή ζωή και  τον τουρισμό στα ελληνικά νησιά.

Το τρίτο κομμάτ ι«Ναυτικοί Δρόμοι» είναι αφιερωμένο σε διαδρομές ανθρώπων, εμπορικά "κανάλια" και κατά συνέπεια παρουσιάζει Μυκηναικά και Μινωικά αγλαματίδια και αντικείμενα απαράμιλλης ομορφιάς.


Τα έργα «συνδιαλλέγονται» με το έργο του  Στρατή Βογιατζή, του σύγχρονου καλλιτέχνη
που ταξιδεύει σε Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία και Ισπανία φωτογραφίζοντας και βιντεοσκοπώντας ψαράδες, καθώς επίσης με την εγκατάσταση-πίνακα της Ρένας Παπασπύρου και τις φωτογραφίες του Γιώργου Γερόλυμπου.

Συνεχίζουμε με την ενότητα της Οδύσσειας, στην οποία συναντάμε το εμβληματικό έργο του τεράστιου έλληνα καλλιτέχνη, Βλάση Κανιάρη, που κάνει άμεση αναφορά στους έλληνες μετανάστες της δεκαετίας του '70. Τα αρχαία αντικείμενα είναι μια ζωντανή απόδειξη της επιρροής που άσκησε η Ελλάδα σε Ιταλία, Σικελία, Βόρειο Αφρική και Νότιο Γαλλία. Τα γλυπτά της Αφροδίτης Λίτη και οι φωτογραφίες του Στράτου Καλαφάτη δένουν απόλυτα με την αφήγηση.

Το επόμενο τμήμα με τίτλο «Ηγεμονία» τονίζει τον έλεγχο των θαλάσσιων επικοινωνιών, τις μεταφορές και τον πλούτο που δημιουργήθηκε στη Μεσόγειο. Η Αθήνα εδώ πρωταγωνιστεί μέσα από αντικείμενα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης και από τα έργα των Εμανουήλ Ζαχαριουδάκη και Σωκράτη Μαυρομάτη.

Στο έκτο κομμάτι της έκθεση, με τίτλο «Οικουμένη» η Ελληνιστική εποχή να πρωτοστατεί. Η Μακεδονία, τα αγαλματίδια της εποχής του Αλέξανδρου και του Φιλίππου, που άφησαν το ανεξίτηλο σημάδι τους στην Ευρώπη «στέκονται» δίπλα στο έργο του Νίκου Αλεξίου με τίτλο «The End» που είχε παρουσιαστεί και στην Μπιενάλε της Βενετίας και του Ευτύχη Πατσουράκη.

Τέλος, στο κομμάτι «Πίστη» ένα θρησκευτικό συναίσθημα, σε "περνάει" πάνω από θαλάσσια κύματα, ανάμεσα στα αγαλματίδια του Ποσειδώνα, του Απόλλωνα Δελφίνιου και των Νερείδων, που κινούνται μέσα στο αρχιπέλαγο. Η ενότητα κλείνει δραματικά με μια υπέροχη βιντεοεγκατάσταση της ελληνικής θάλασσας από τον Μάριο Σπηλιώπουλο.


Άποψη του έργου της Μαρίας Σχοινά


Το σημαντικότερο ελληνικό εικαστικό γεγονός του χειμώνα, συμβαίνει αυτή τη στιγμή στις Βρυξέλλες, δίνοντας ένα ζωντανό παράδειγμα οτι οι Έλληνες μπορούν να τα καταφέρουν θαυμάσια αν θέλουν.