Αμφίπολη: «Κλειδί» για το αίνιγμα του τάφου η τέταρτη θύρα;

Το καινούργιο αίνιγμα του Τύμβου Καστά -αλλά ταυτόχρονα και μια αφορμή αισιοδοξίας για την ακεραιότητα των περιεχομένων του- συνιστά ο τρίτος θάλαμος.

Τρία στοιχεία συνθέτουν τον νέο γρίφο: Το μεγαλύτερο ύψος του τρίτου ταφικού δωματίου, η μικρή και έκκεντρη σε σχέση με τις τρεις προηγούμενες είσοδος και, κυρίως, το ότι δεν υπάρχει οπή στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο, αλλά απλώς μερικοί αποκολληθέντες λιθόπλινθοι, πιθανότατα από φυσικά αίτια.

Οι ερευνητές προχωρούν πλέον με τις προσεκτικές κινήσεις χειρουργού, καθώς η πρακτική «βυθομέτρηση» του τρίτου θαλάμου έγινε με χειροκίνητο γεωτρύπανο. Προχωρώντας εκατοστό προς εκατοστό, το μήκος του εργαλείου εξαντλήθηκε, χωρίς να συναντήσει στη διαδρομή του άλλο υλικό εκτός από το ενδοτικό αμμόχωμα της επίχωσης. Το πρώτο πρόχειρο συμπέρασμα ύστερα από αυτή την επέμβαση ήταν ότι το ύψος του τρίτου θαλάμου εντός του Τύμβου Καστά είναι τουλάχιστον επτά μέτρα.

Η διαφορά ύψους ανάμεσα στον τελευταίο χώρο που έχει αποκαλυφθεί έως τώρα και τους προηγούμενους, η οποία πιθανώς υπερβαίνει το μισό μέτρο, παραπέμπει σε μια υπόσκαφη ταφική κατασκευή. Εάν, δηλαδή, υπάρχουν ανθρώπινα υπολείμματα, έπιπλα, κινητά αντικείμενα κ.λ.π. στον συγκεκριμένο θάλαμο -ή και στον επόμενο- τότε αυτά μάλλον βρίσκονται κυριολεκτικά θαμμένα στη γη.

Τύμβος Αμφίπολης
Αναπαράσταση βασισμένη στο σκίτσο του ζωγράφου Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου που αναρτήθηκε στο προσωπικό του ιστολόγιο «Περί τέχνης ο λόγος» (peritexnisologos.blogspot.gr)

Επ' αυτού συνηγορεί πιθανότατα και μία από τις αρχικές εκτιμήσεις των ερευνητών, οι οποίοι μιλούσαν ακόμη και για το ενδεχόμενο μιας λαξευτής κατασκευής, βαθιά μέσα στον Τύμβο.

Εικάζεται σχετικά ότι προτού δημιουργηθεί ο τεχνητός γήλοφος στη θέση Καστά, υπήρχαν βραχώδεις όγκοι, τους οποίους ο κατασκευαστής του ταφικού μνημείου ήταν αναγκασμένος να λάβει υπόψη του. Και είτε τους παρέκαμψε, είτε τους ενσωμάτωσε στο σχέδιό του.

Πάντως, εφόσον υπάρχει διαφορά επιπέδου μεταξύ των δύο πρώτων και του τρίτου χώρου, το πιθανότερο είναι ότι μόλις αρχίσουν να αφαιρούνται οι επιχώσεις από τον τρίτο θάλαμο, δηλαδή πίσω από τον τοίχο με το ιωνικό περιθύρωμα, θα αρχίσουν να ξεπροβάλλουν σκαλοπάτια. Η εκδοχή της ύπαρξης ενός κεκλιμένου διαδρόμου τύπου «ράμπας», δεν φαίνεται να συνάδει με το πνεύμα της μεγαλοπρέπειας του ταφικού μνημείου.

Το δεύτερο νέο στοιχείο που προβληματίζει έντονα τους αρχαιολόγους, είναι η μικρή θύρα που αποκαλύφθηκε στον τέταρτο τοίχο, με άνοιγμα πλάτους μόλις 96 εκ. αντί του 1.68 μ. των τριών προηγούμενων θυρωμάτων.

Γιατί αυτή η είσοδος είναι πιο στενή, σαν να οδηγεί σε κρύπτη; Γιατί είναι τοποθετημένη πιο αριστερά και όχι σε ευθεία με τις τρεις πρώτες; Ποιο είναι το ύψος της, εφόσον το πάτωμα του τρίτου θαλάμου είναι χαμηλότερο; Βέβαια, το κυριότερο ζήτημα που θέτει η θύρα που εντοπίστηκε στον τέταρτο ή «Κίτρινο» τοίχο είναι το τι κρύβει πίσω της και το πού οδηγεί. Δεν αποκλείεται καθόλου ότι, περνώντας μέσα από αυτό το στενό πέρασμα οι αρχαιολόγοι, θα βρουν το «κλειδί» για την αποκωδικοποίηση του τάφου της Αμφίπολης.


Αυτή είναι η πύλη προς τον τέταρτο θάλαμο

Τέλος, όπως διευκρινίστηκε στο protothema.gr από τους εκπροσώπους του υπουργείου Πολιτισμού, τα κομμάτια του τέταρτου τοίχου που φαίνονται να λείπουν από το πάνω δεξί τμήμα του τέταρτου τοίχου, δεν συνδέονται με ανθρώπινη ενέργεια. Πρόκειται, μάλλον, για πλίνθους οι οποίοι αποκολλήθηκαν, πιθανώς εξαιτίας κάποιας σεισμικής δόνησης.

Το στοιχείο αυτό είναι κρίσιμο, καθώς ενισχύει την πεποίθηση της κυρίας Κατερίνας Περιστέρη και των συνεργατών της, περί μη σύλησης του τάφου της Αμφίπολης. Εάν υποτεθεί ότι οι τυμβωρύχοι είχαν καταφέρει να διεισδύσουν ως τον τρίτο θάλαμο, μοιάζει πλέον πολύ πιθανόν να εγκατέλειψαν την προσπάθεια, αποκαρδιωμένοι από την σύνθετη, σαδιστικά πανούργα θα έλεγε κανείς, σφράγιση του μνημείου.

Ο τρίτος θάλαμος, είτε λόγω του αυξημένου βάθους και άρα της μεγαλύτερης ποσότητας επιχώσεων, είτε λόγω της (σχεδόν) ακέραιης κατάστασης στην οποία βρέθηκε ο τέταρτος τοίχος, αποτελεί την πιο ισχυρή μέχρι στιγμής ένδειξη ότι το όποιο περιεχόμενο του τάφου παραμένει ανέγγιχτο.