Αμφίπολη: Γιατί επιμένει να αμφισβητεί την ελληνικότητα του τάφου η Παλαγγιά;

Την ώρα που οι ανασκαφές στον τύμβο της αρχαίας Αμφίπολης προχωρούν και η διεθνής κοινότητα αναμένει με ξεχωριστό ενδιαφέρον τις νέες ανακοινώσεις, οι έριδες μεταξύ των αρχαιολόγων συνεχίζονται, τη φορά αυτή για την «ελληνικότητα» του τάφου.

Υπέρμαχος της θεωρίας ότι ο τάφος δεν είναι ελληνικός και μακεδονικός, αλλά ρωμαϊκός, η καθηγήτρια κλασικής αρχαιολογίας, Όλγα Παλαγγιά, πρωτοστατεί στις αντιδράσεις κατά των επίσημων ανακοινώσεων, που βγαίνουν από το υπουργείο Πολιτισμού και βασίζονται στα ευρήματα της ομάδας ανασκαφής, υπό την επικεφαλής, Κατερίνα Περιστέρη.

Μια ματιά στο παρελθόν της κυρίας Παλαγγιά είναι ενδεικτική των πεποιθήσεών της. Ανάλογη θέση, εξάλλου, διατύπωνε και το 2008, αναφερόμενη στον τάφο του Φιλίππου του Β' (πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου), που ανακάλυψε ο Μανώλης Ανδρόνικος στη Βεργίνα, το Νοέμβριο του 1977.

Συνεργάτιδα, τότε, του Σκοπιανού αρχαιολόγου Ευγένιου Μπόρζα, η κυρία Παλαγγιά είχε αμφισβητήσει τα ευρήματα Ανδρόνικου στη Βεργίνα -ακόμη και με άρθρο με την υπογραφή τη δική της και του Μπόρζα, που είχε δημοσιευθεί στο γνωστό περιοδικό National Geographic, στις 23 Απριλίου 2008.

Στο συγκεκριμένο δημοσίευμα, που είχε αναπαραχθεί μάλιστα σε πολλές αρχαιολογικές ιστοσελίδες ανά τον κόσμο, αναφερόταν πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο τον Αριδαίο και στη σύζυγό του και όχι στον Φίλιππο τον Β', πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου -άρα δεν ήταν ελληνικός και μακεδονικός.

Τότε, η εφημερίδα «Έθνος», σε άρθρο της, με τίτλο «Επίθεση στον τάφο του Φιλίππου», είχε κατηγορήσει ευθέως την κυρία Παλαγγιά για φιλοσκοπιανή προπαγάνδα.

Εκείνη, τότε, είχε απαντήσει στην εφημερίδα με την εξής επιστολή:

«Κύριε Διευθυντά, το σημερινό (σ.σ. της 29ης Απριλίου 2008) δημοσίευμα «Επίθεση στον τάφο του Φιλίππου. Το National Geographic αμφισβητεί τον Ανδρόνικο με σκοπιανή... ομπρέλα» αποτελεί αήθη επίθεση στο πρόσωπό μου, υπονοώντας ότι εξυπηρετώ σκοπιανά συμφέροντα επειδή αποδίδω τον Τάφο Β της Βεργίνας όχι στον Φίλιππο Β της Μακεδονίας, αλλά στον γιο του, Φίλιππο Γ Αρριδαίο, ετεροθαλή αδελφό και διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Κατά το δημοσίευμά σας, η απόδοση του Τάφου Β στον Φίλιππο Γ συνεπάγεται ότι η Βεργίνα δεν είναι οι αρχαίες Αιγές, με αποτέλεσμα να επιτρέπει στην προπαγάνδα των Σκοπίων να επιχειρηματολογούν ότι οι Αιγές δεν βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους. Προφανώς η εφημερίδα σας αγνοεί ότι ο Φίλιππος Γ θάφτηκε στις Αιγές όπως μας πληροφορεί ο αρχαίος ιστορικός Διόδωρος, επομένως, όπου βρίσκεται ο τάφος του, εκεί είναι αναγκαστικά και οι Αιγές.

Ο συνεργάτης μου Ευγένιος Μπόρζα δεν είναι Σκοπιανός αλλά Αμερικανός ιστορικός ρουμανικής καταγωγής. Η άποψη ότι ο Τάφος Β ανήκει στον Φίλιππο Γ δεν είναι καινούργια. Την έχουμε παρουσιάσει σε δημοσιεύσεις και διαλέξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εκείνο που παρέλειψε να γράψει η εφημερίδα σας είναι ότι αφαιρούμε μεν τον Τάφο Β από τον Φίλιππο Β, του αποδίδουμε όμως τον διπλανό Τάφο Α. Πρόκειται για οικογενειακό νεκροταφείο της οικογένειας του Μεγάλου Αλεξάνδρου γιατί ο παραδίπλα τάφος, Τάφος Γ, στέγαζε το σώμα του γιου του, Αλεξάνδρου Δ .

Αφορμή για το δημοσίευμα του National Geographic υπήρξε το συνέδριο που οργανώσαμε στο Σικάγο για τη χρονολόγηση των βασιλικών τάφων της Βεργίνας. Το Νάσιοναλ Τζεογκράφικ επικεντρώθηκε σε ένα από τα συμπεράσματά μας, ότι ο Τάφος Β περιείχε τα όπλα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα οποία πήρε ο αδελφός του Φίλιππος Γ Αρριδαίος. Υποστηρίξαμε ότι η χρυσελεφάντινη ασπίδα της Βεργίνας δεν ανήκε στον Φίλιππο Β αλλά στον Αλέξανδρο και ότι θάφτηκε μαζί με τον αδελφό και διάδοχό του. Πώς μπορούν οι απόψεις μας αυτές να εκληφθούν ως προπαγάνδα των Σκοπίων όταν το μόνο μας μέλημα είναι να αποδείξουμε ότι ο ελληνικός λαός κατέχει τα όπλα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ότι ο Φίλιππος Β είναι θαμμένος δίπλα στον γιο του Φίλιππο Γ Αρριδαίο στη βασιλική πρωτεύουσα των Αιγών;

Η εφημερίδα σας γράφει ότι στο συνέδριο της Αμερικής δεν εκλήθησαν να μιλήσουν οι μαθητές του Ανδρόνικου. Δεν εκλήθησαν γιατί κάθε ανακοίνωση της δικής μας άποψης επέφερε επί των κεφαλών μας υβριστικά δημοσιεύματα των εφημερίδων. Το δημοσίευμα της 29ης Απριλίου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Δυστυχώς ο επιστημονικός διάλογος φαίνεται ότι είναι αδύνατος. Οποιος δεν συμφωνεί με τις απόψεις τους, στιγματίζεται ως Σκοπιανός. Φέρω βαρέως την προσβολή αυτή προς το πρόσωπό μου και προς το πρόσωπο του συνεργάτη μου, διακεκριμένου ιστορικού και φιλέλληνα Ευγενίου Μπόρζα».

Στην κυρία Παλαγγιά είχε απαντήσει η Αγγελική Κοτταρίδη, που ήταν μέλος της ομάδας Ανδρόνικου:

«Οι τάφοι είναι βασιλικοί, και αυτό ουδείς το έχει ποτέ αμφισβητήσει. Η κεραμική του τάφου ΙΙ, που είναι ο τάφος του Φιλίππου του Β', ανήκει αυστηρά στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ.».

Τέσσερις βασιλείς είχαν πεθάνει τότε στη Μακεδονία. Ο Φίλιππος ο Β', το 336 σε ηλικία 45 ετών, ο Αλέξανδρος ο Γ' (το 326 σε ηλικία 33 ετών), ο Φίλιππος Γ' ο Αριδαίος (το 317 κοντά στα 40 του χρόνια) και ο μικρός Αλέξανδρος, το 308 σε ηλικία 13 ετών. Ο νεκρός του βασιλικού τάφου ήταν περίπου 45 ετών.

Η κυρία Κοτταρίδη υπενθύμιζε ότι ο Διόδωρος αναφέρει πως ο Φίλιππος Αριδαίος εκτελέστηκε το 317 από την Ολυμπιάδα. Ο Κάσσανδρος έκανε ανακομιδή των οστών και τα μετέφερε με τιμές στις Αιγές. Σε περίπτωση ανακομιδής, «δεν μπορούμε να έχουμε νεκρική πυρά επάνω από τον τάφο. Εδώ όμως, έχουμε».

Το «National Geographic», έπειτα απ' όλα τα παραπάνω, είχε αναδιπλωθεί, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν υιοθετεί τις απόψεις των Μπόρζα και Παλαγγιά.

Σήμερα, η Όλγα Παλαγγιά δίνει και πάλι... αγώνα, προκειμένου να αποδείξει ότι ο τύμβος στο λόφο Καστά δεν είναι ελληνικός και μακεδονικός.

Από την πρώτη στιγμή επιμένει στην άποψή της πως το μνημείο της Αμφίπολης δεν χτίστηκε τον 4ο, αλλά τον 1ο π.Χ. αιώνα.

Μιλώντας σήμερα στο Mega, τόνισε:

«Εγώ λέω ότι μπορεί να είναι του 1ου αιώνα π.Χ. Έλληνες έχουν κατασκευάσει το μνημείο, σε ελληνικό έδαφος βρίσκεται, αλλά πιστεύω ότι έχει χρηματοδοτηθεί από Ρωμαίους».

Μάλιστα, υποστήριξε πως με τον τύμβο της Αμφίπολης παίζονται πλέον πολιτικά παιχνίδια και γίνεται προσπάθεια εκμετάλλευσης των ανακαλύψεων, λόγω της ευαίσθητης περιοχής της Μακεδονίας.

Αφησε μάλιστα και υπαινιγμούς ότι οι αρχαιολόγοι της ανασκαφής τα κάνουν όλα για τη χρηματοδότηση...

Η κυρία Παλαγγιά επέμεινε στην άποψη ότι ίσως πρόκειται για ένα μνημείο που χτίστηκε μετά τη μάχη των Φιλίππων, λέγοντας ότι πρόκειται για ένα ηρώο πεσόντων.

«Άλλωστε, πιστεύω ότι στην Αμφίπολη δεν είναι μόνο ένας ο νεκρός, αλλά περισσότεροι. Πιστεύω ότι χτίστηκε ως ηρώο για τη μάχη των Φιλίππων» είπε, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «το γεγονός ότι δεν έχει θυρόφυλλα δείχνει ότι το μνημείο ήταν επισκέψιμο... Αντίθετα, όλοι οι μακεδονικοί τάφοι ήταν σφραγισμένοι. Για το λόγο αυτό λέω ότι είναι μεταγενέστερο και όχι μακεδονικού τύπου».