Φάκλαρης: Λεηλατημένος ο Τάφος της Αμφίπολης

Την εκτίμηση ότι ο Τάφος της Αμφίπολης έχει λεηλατηθεί τουλάχιστον μία φορά και μετά το γεγονός έμεινε ανοιχτός και εκτεθειμένος, κάνει ο Παναγιώτης Φάκλαρης, καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που επί 36 χρόνια θήτευσε στις ανασκαφές της Βεργίνας και εργάστηκε στους δυο ασύλητους Μακεδονικούς τάφους της Μεγάλης Τούμπας. Μιλώντας στο TheTOC.gr, ο κ. Φάκλαρης λέει ξεκάθαρα: «Ο τάφος της Αμφίπολης λεηλατήθηκε τουλάχιστον μια φορά και έμεινε ανοιχτός, εκτεθειμένος μετά τη σύληση του για μεγάλο διάστημα». 

Συμφωνεί με την χρονολόγηση της επικεφαλής της ανασκαφής Κατερίνας Περιστέρη ότι ο τάφος είναι του 4ου αιώνα, όμως ο κ. Φάκλαρης δεν αποκλείει και να πρόκειται για δημιούργημα των αρχών του 3ου αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με την άποψη του καθηγητή, ένοικος στο εντυπωσιακό μνημείο είναι κάποιος βετεράνος της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος γύρισε στην πατρίδα πολύ πλούσιος, ώστε να κατασκευαστεί προς τιμήν του ένας τόσο μεγαλοπρεπής τύμβος: «Το μνημείο συμφωνεί με τη χρονολόγηση και των άλλων μακεδονικών τάφων, δηλαδή των τάφων στους οποίους τάφηκαν οι Μακεδόνες βετεράνοι του πολέμου που επέστρεψαν από την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου», εξηγεί.

«Ο τάφος ήταν εκτεθειμένος, ανοιχτός μετά τη σύληση για αρκετό διάστημα»

Εξηγώντας την υπόθεσή του ότι ο Τύμβος έχει λεηλατηθεί, ο κ. Φάκλρης μιλά για «εκτεταμένη λεηλασία»: «Τα μέχρι τώρα στοιχεία με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο τάφος έχει συληθεί τουλάχιστον μια φορά, φαίνεται και δεύτερη, και (οι τυμβωρύχοι) έχουν πάρει υλικό από μέσα, έχουν καταστρέψει πράγματα, έχουν τραυματίσει και χτυπήσει τα αγάλματα, τις Σφίγγες, τις Καρυάτιδες. Δείγμα της λεηλασίας είναι ότι έχουν απολεπιστεί τα κονιάματα μπροστά στις Σφίγγες και στο δρόμο. Αυτό σημαίνει ότι ο τάφος ήταν εκτεθειμένος, ανοιχτός μετά τη σύληση για αρκετό διάστημα. Εχουν γίνει επεμβάσεις, έχει λεηλατηθεί ο τάφος». Για τον κ. Φάκλαρη το χώμα εντός του τάφου είναι μια ακόμη απόδειξη ότι το μνημείο έχει συληθεί. «Το χώμα εισέρρευσε από τα ανοίγματα που άφησαν οι τυμβωρύχοι. Για μεγάλο χρονικό διάστημα εισέρρευσε στο μνημείο χώμα μαζί με νερό. Γι’ αυτό είναι σε στρώσεις. Είναι σαφές: οι οπές στους τοίχους τι δείχνουν; Πέρασαν τυμβωρύχοι από εκεί. Ανοιξαν τους διαφραγματικούς τοίχους που ήταν για προστασία από την τυμβωρυχία, τους διέρρηξαν κι έχουν περάσει μέσα», λέει ο ίδιος.

«Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μη βρεθούν εντός του μνημείου πολύτιμα αντικείμενα. Μπορεί, όμως, να βρούμε υπολείμματα από τα έπιπλα που υπήρχαν, μαρμάρινους θρόνους ή κάτι άλλο. Οπωσδήποτε κάποια πράγματα θα βρεθούν. Μπορεί κάποια θραύσματα από όπλα αν ήταν σιδερένια, που δεν ενδιέφερε τους τυμβωρύχους να τα πάρουν. Σε όλους τους Μακεδονικούς τάφους κάτι βρίσκεται από τα κινητά ευρήματα. Και θα είναι διαφωτιστικό, φυσικά», αναφέρει ο καθηγητής για το τι περιμένει τους αρχαιολόγους όταν φτάσουν στον ταφικό θάλαμο.

Ο κ. Φάκλαρης δεν αποκλείει ακόμα το ενδεχόμενο να βρεθούν επιγραφές ή άλλα ευρήματα που θα διαφωτίσουν για την ταυτότητα του ένοικου του τάφου: «Αν δεν βρούμε επιγραφή, ή ένα δαχτυλίδι με σφραγίδα με το όνομα του νεκρού δεν μπορούμε να πούμε τίποτα για το πρόσωπο που βρίσκεται στον τάφο. Σ’ ένα τάφο στα Λευκάδια βρέθηκαν επιγραφές με 18 ονόματα. Με το πατρώνυμο και με το όνομα του συζύγου στην περίπτωση γυναικών ενοίκων… Είναι μετρημένες στα δάχτυλα οι επιγραφές αλλά υπάρχουν σε μακεδονικούς τάφους».

Όσο για το ερώτημα πόσοι είναι οι θάλαμοι στο μνημείο της Αμφίπολης, ούτε ο κ. Φάκλαρης αποκλείει το γεγονός να υπάρχουν κι άλλοι, αλλά πάντως όχι πολλοί ακόμα: «Το λογικό είναι πίσω από τις Καρυάτιδες που είναι η πρόσοψη του μνημείου να υπάρχει ένα δωμάτιο και το επόμενο. Αν υπάρχουν κι άλλοι θάλαμοι, αυτό θα είναι ασυνήθιστο για μακεδονικό τάφο».

«Τα στοιχεία δεν οδηγούν ότι ο τάφος της Βεργίνας ανήκει στον Φίλιππο Β΄»

«Το ζήτημα συνεχίζει να συζητείται γιατί τα στοιχεία που υπάρχουν δεν οδηγούν στον Φίλιππο κατά τη δική μου άποψη», υποστηρίζει ο κ. Φάκλαρης που συντάσσεται με την άποψη της κ. Παλαγγιά, «αλλά δεν είναι το θέμα μας αυτό. Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα, ένα μεγάλο πρόβλημα που μπορεί να συζητηθεί κάποια άλλη στιγμή. Με βάση τα στοιχεία που έχω υπ’ όψιν μου, ωστόσο, δεν είναι βασιλικός ο τάφος της Βεργίνας και κακώς έχει αποδοθεί στον Φίλιππο Β΄».