Μανώλης Κορρές: «Το Ηρώδειο κατείχε το παγκόσμιο ρεκόρ της μεγαλύτερης στέγης»

Το Ηρώδειο, ένα από τα πιο όμορφα θέατρα και σημαντικά θέατρα του κόσμου, κάποτε είχε στέγη και κατείχε -για σχεδόν δύο χιλιετίες- το παγκόσμιο ρεκόρ του θεάτρου με την μεγαλύτερη στέγη!

Μέχρι σήμερα, οι επιστημόνες δυσκολεύονταν να πιστέψουν ότι το Ηρώδειο -έκτασης πλέον των τριών στρεμμάτων και έχοντας άνοιγμα προς γεφύρωση από τον τοίχο της σκηνής μέχρι πίσω από το κοίλο 52 μέτρα- είχε κάποτε πλήρη και ενιαία στέγαση. Και όμως, σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Μανώλης Κορρές, έπειτα από εκτεταμένη έρευνα στο μνημείο.

Στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Η στέγη του Ηρωδείου και άλλες γιγάντιες γεφυρώσεις», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μέλισσα» και θα παρουσιαστεί την Κυριακή 12 Οκτωβρίου (στις 6.30 μ.μ.) ο καθηγητής, Mανώλης Κορρές γράφει: «Κανείς ίσως από τους αναρίθμητους επισκέπτες του δεν έχει ακούσει ή σκεφθεί ότι το οικείο σε όλους Ηρώδειο υπήρξε το υψηλότερο κτήριο της χώρας, έως την εποχή του Hilton και του Πύργου των Αθηνών, ή ότι αυτό πρέπει να είναι ο κάτοχος του παγκόσμιου έως σήμερα ρεκόρ για το μεγαλύτερο άνοιγμα στέγης (50 μ.) εκ φυσικής ξυλείας, χωρίς ενδιάμεσα στηρίγματα.

Παρά τις φιλολογικές περί στέγης μαρτυρίες, πλείστοι αρχαιολόγοι και ιστορικοί της αρχιτεκτονικής ισχυρίσθηκαν ότι η γεφύρωση της τεράστιας αποστάσεως των τοίχων του Ηρωδείου δεν πρέπει να ήταν δυνατή.

Και όμως, ακόμη και στην παρούσα κατάσταση ερειπίου, το κτήριο διατηρεί οικοδομικές λεπτομέρειες που με βεβαιότητα αποδεικνύουν την πάλαι ποτέ ύπαρξη της στέγης του και ταυτοχρόνως υποδεικνύουν τη βασική διάταξη των ζευκτών αυτής.

Η προτεινόμενη από τον συγγραφέα αναπαράσταση βασίζεται σε όλες τις σωζόμενες στο κτήριο μαρτυρίες, σε ό,τι είναι γνωστό για τα τεράστια επιτεύγματα των Ρωμαίων σε αυτή την ειδικότητα, συμπεριλαμβανομένης της γεφυροποιίας, σε ό,τι είναι γνωστό για τα επιτεύγματα της οικοδομικής του ξύλου γενικώς πριν από τη βιομηχανική εποχή και σε ό,τι είναι γνωστό για τις επιστημονικές γνώσεις των αρχαίων».

Το Ηρώδειο και η ιστορία του
To Ηρώδειο κτίσθηκε μεταξύ των ετών 160 και 174 μ.Χ. από τον πάμπλουτο Ηρώδη Αττικό, φιλόσοφο και γόνο παλιάς αθηναϊκής οικογένειας, στη μνήμη της συζύγου του Ρήγιλλας.

Πρόκειται για τυπικό ρωμαϊκό ωδείο, εντός του οποίου παρουσιαζόταν κυρίως μουσική. Το οικοδόμημα ήταν μεγάλο και ιδιαίτερα πολυτελές. Το μαρμάρινο κοίλο του, μεγαλύτερο του ημικυκλίου, είχε διάμετρο 80 μέτρων και χωρούσε 4.800 θεατές. Η ημικυκλική ορχήστρα είχε επίστρωση από ασπρόμαυρα μάρμαρα. Συνολικού μήκους 92 μέτρων και ύψους 28, κτισμένο με λαξευτή τοιχοποιΐα, το επιβλητικό οικοδόμημα της σκηνής πλαισιωνόταν εκατέρωθεν από κλιμακοστάσια διακοσμημένα με ψηφιδωτά. Τυπική για ρωμαϊκό ωδείο, η εσωτερική τριώροφη όψη της σκηνής ήταν επενδεδυμένη με πολύχρωμα μάρμαρα και διαμορφωμένη με επάλληλες διακοσμητικές κιονοστοιχίες και κόγχες που φιλοξενούσαν αγάλματα μελών του αυτοκρατορικού οίκου και της οικογένειας του Ηρώδη.

Ο Παυσανίας, που επισκέφθηκε την Αθήνα επί Μάρκου Αυρηλίου, περιέγραψε το Ηρώδειο ως «το αξιολογότερο απ' όλα τα άλλα οικοδομήματα αυτού του είδους». Ατυχώς, το 268 μ.Χ., ούτε έναν αιώνα από την ολοκλήρωση της κατασκευής του, το ωδείο καταστράφηκε από πυρκαγιά κατά την εισβολή των Ερούλων. Έκτοτε το ερείπιό του αξιοποιήθηκε ως λατομείο οικοδομικού υλικού, προστατευμένος τόπος κατοικίας και οχυρό. Το 1667 ενσωματώθηκε στο τείχος που περιέβαλε την νότια κλιτύ της Ακρόπολης, ενώ το 1857, λίγο πριν επέμβουν οι αρχαιολόγοι, το βάθος της επίχωσης στο κοίλο υπερέβαινε τα 12 μέτρα και ο χώρος χρησίμευε ως αγρός για καλλιέργειες. Η πλήρης ανασκαφή αποκάλυψε ένα κατεστραμμένο κοίλο, με λιγοστές επί τόπου σωζόμενες σειρές εδωλίων κι' αυτές έντονα ασβεστοποιημένες από την αρχική πυρκαγιά.