Πού να πάτε, τι να δείτε το τριήμερο

Από τις Γεννίτσαρους και τις Μπούλες στη Νάουσα μέχρι τον Καλόγερο στο Ρέθυμνο, αλλά και τα πάρτι στους δρόμους της Αθήνας, η Ελλάδα προσφέρει δεκάδες διαφορετικές εμπειρίες για το τριήμερο της Απόκριας.

Εκτός από το πατρινό καρναβάλι η χώρα μας διακρίνεται για πάρα πολλά άλλα έθιμα στην περίοδο των Αποκριών που κρατάνε από τα αρχαία χρόνια. Αν σκοπεύετε να ταξιδέψετε δείτε τα δεκάδες διαφορετικά έθιμα που πολλά από αυτά κρατάνε από την εποχή των Διονυσιακών τελετών στην αρχαία Ελλάδα.

Από την εποχή των Τούρκων, ή από την εποχή ακόμα και των αρχαίων χρόνων δείτε ποια είναι τα έθιμα που... καλά κρατούν εκτός Αττικής:

Γαλαξίδι για... «Αλευρομουτζουρώματα»

Είναι ένα έθιμο που λαμβάνει χώρα το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας και κρατάει εδώ και αρκετούς αιώνες. Οι κάτοικοι χωρίζονται σε δύο ομάδες και πετάνε αντιστοίχως ο ένας στον άλλον αλεύρι και μαύρη σκόνη.

Θήβα για «Βλάχικο Γάμο»

Είναι ένα έθιμο που... μεταφέρθηκε από την Πίνδο στη Θήβα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, λόγω εσωτερικής μετανάστευσης. Ο Βλάχικος Γάμος είναι μια αστεία αναπαράσταση ενός γάμου βλάχων, όπου τη νύφη υποδύεται ένας άνδρας.

Στον Τύρναβο για «Μπουρανί» και τσίπουρο

Το Μπουρανί δεν είναι έθιμο ακριβώς αλλά μια εξαιρετική συνταγή η οποία όμως κρύβει από πίσω της μια ολόκληρη ιεροτελεστία. Οι κάτοικοι μαζεύονται στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και φτιάχνουν το «μπουρανί» μια σούπα η οποία περιέχει σπανάκι, τσουκνίδα, ραδίκι και ξύδι. Μετά το σερβίρισμα της σούπας, ξεκινάει γλέντι το οποίο καταλήγει να είναι μια... παρέλαση από φαλλικά σύμβολα και ο κόσμος βωμολοχεί... όλα φυσικά γιατί τα επιτάσσει το έθιμο.

Στην ακριτική Θράκη με τον «Καλόγερο»

Ο «Καλόγερος» είναι ένα πάρα πολύ παλιό έθιμο που αναβιώνει σε όλη την γειτονική περιοχή της Θράκης. Είναι ένας λαϊκός μύθος, με αρκετά πολύπλοκη πλοκή. Δύο καλόγεροι, η γριά «Μπάμπω» μαζί με το εφτά μηνών μωρό της, δύο κατσίβελοι, δύο νύφες και δύο χωροφύλακες. Το θεατρικό δρώμενα εξελίσσεται πολύ γρήγορα. Ο πρώτος καλόγερος θέλει να παντρευτεί και βρίσκει νύφη, ο δεύτερος καλόγερος όμως τον σκοτώνει η νύφη θρηνεί. Κάποια στιγμή ο καλόγερος ανασταίνεται. Και υπάρχει μια τελετή εξευγενισμού του στοιχειωμένου καλόγερου που οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι κρατά από τα Διονύσια των αρχαίων Ελλήνων.

Καστοριά και «Μπουμπούνες»

Η πόλη τυλίγεται στις φλόγες, σε ένα προ-χριστιανικό έθιμο που λατρεύεται η ίδια η φλόγα. Παράλληλα διαδραματίζεται και ο «Χάσκαρης» Στην άκρη ενός πλάστη δένουν ένα αβγό και το «μεταφέρουν» από στόμα σε στόμα. Όποιος καταφέρει να αρπάξει το αβγό κερδίζει.

Στην Κρήτη κλέβουν τη Νύφη

Είναι ένα από τα μεγάλα έθιμα πριν την καθαρά Δευτέρα, όπου την Παρασκευή έχουμε την μεγάλη καρναβαλική παρέλαση. Καθαρά Δευτέρα αναβιώνει το έθιμο του κλέψιμου της νύφης στο Μελιδώνι.

Σκύρος «Ο γέρος και η Κορέλα»



Οι ντόπιοι μεταμφιέζονται σε Γέρους (μαύρη κάπα, άσπρη υφαντή βράκα και πάρα πολλά κουδούνια μεταλλικά). Η Κορέλα είναι η ντάμα του και φοράει παραδοσιακή Σκυριανή στολή και χορεύει συνεχώς γύρω του. Σύμφωνα με την ιστορία το έθιμο ξεκίνησε πριν πολλές δεκαετίες όταν μετά από θεομηνία ένας βοσκός ζώστηκε κουδούνια για να προειδοποιήσει το χωριό ότι τα ζωντανά πεθαίνουν.

Κάρπαθος για να δικαστείτε!

Στην Κάρπαθο αναβιώνει η... Βικτωριανή εποχή, καθώς οι ντόπιοι «παίζουν» το δικαστήριο ανήθικων πράξεων. Οι ντόπιοι βρίζουν και κάνουν αταξίες, «συλλαμβάνονται» και τους απαγγέλλονται ξεκαρδιστικές κατηγορίες.

Οι Κουδουνάτοι της Νάξου

Οι Κουδουνάτοι στη μπλάτσα τ'Απεραθιού

Οι κουδουνάτοι τρέχουν από σπίτι σε σπίτι και ανεβαίνουν στα χωμάτινα δώματα σείοντας τα κουδούνια, έτσι ώστε να προκαλούν έναν δαιμονιώδη θόρυβο, επιστρέφοντας στο πρωτόγονο του ασυνειδήτου. Τα κουδούνια σείονται συνεχώς και με μεγαλύτερη ένταση. Οι κραυγές των κουδουνάτων και οι φωνές των παιδιών, που βγαίνουν στα σοκάκια και τους ακολουθούν, συνοδεύουν την βουή των κουδουνιών, ενώ όλοι μαζί καταλήγουν στη ‘μπλάτσα’ του χωριού, όπου στήνουν χορό, με συνοδεία από τα τσαμπουνοτούμπακα, και χτυπούν με τις σόμπες τους παρευρισκόμενους και διερχόμενους ανθρώπους.

Νάουσα με Γενίτσαρους και Μπούλες



Η υπόθεση είναι καθαρά ανδρική και η προετοιμασία της έχει τη μορφή αυστηρής ιεροτελεστίας που τηρείται κατά γράμμα εδώ και δεκαετίες. Το έθιμο αρχίζει την Κυριακή της Αποκριάς και συνεχίζεται μέχρι την Καθαρή Δευτέρα.Το ντύσιμο του Γενίτσαρου και της Μπούλας, που σημαίνει «νύφη», αρχίζει από νωρίς. Η φουστανέλα είναι η λεγόμενη αρματωλική, κοντή, πάνω από το γόνατο με εκατοντάδες πιέτες, τα λεγόμενα «λαγκόλια», που μπορεί να φτάνουν τις 400. Οι Γενίτσαροι κρατούν μαντίλι για το χορό, γιαταγάνι και χορεύουν πάνω σε κόκκινα τσαρούχια με μαύρες φούντες. Η Μπούλα είναι και εκείνη άνδρας που ντύνεται με φουστάνι κεντημένο με στεφάνια για να φαίνεται πλούσιο και φαρδύ, χρυσοκέντητη ζώνη, ασημικά και χρυσά κοσμήματα περασμένα στο στήθος και λουλούδια στο κεφάλι, όπως προστάζει το έθιμο. Οι Γενίτσαροι εμφανίζονται με κατάμαυρο μουστάκι, φαρδιά μύτη και υποβλητικό προσωπείο, το οποίο δένεται με έναν περίτεχνο τρόπο πάνω στα κεφάλια όσων συμμετέχουν στο «μπουλούκι» για να μην πέσει κατά τη διάρκεια του χορού. Η Μπούλα έχει πιο ευγενική μορφή, με βαμμένα κατάκκοκινα μάγουλα και χείλη. Όλη η Νάουσα χωρίζεται σε ομάδες οι οποίες πηγαίνουν στο δημαρχείο της πόλης να ζητήσουν άδεια από τον δήμαρχο για να χορέψουν στην πόλη. Το βράδυ οι μάσκες βγαίνουν. Το ιδιαίτερο αυτό έθιμο της αποκριάς, που δίνει έντονο παραδοσιακό χρώμα στο καρναβάλι της Νάουσας, χρονολογείται στον 18ο αιώνα, ενώ οι ρίζες του ανιχνεύονται σε γιορτές στην αρχαία Ελλάδα, σχετικές με τον θεό Διόνυσο.

Σύρος και Ζεϊμπέκια

Από τις 21 Φεβρουαρίου στις 7 το απόγευμα στην άνω Σύρο ξεκινά η παραδοσιασκή παρέλαση και το έθιμο των «Ζεϊμπεκιών». Τα Ζεϊμπέκια ότι είναι μια αποκριάτικη παράσταση με θέμα την απαγωγή της νύφης (αρχιχανούμισας), που είναι η γυναίκα του καπετάνιου. Λέγεται ότι το έθιμο αυτό το έφεραν φυγάδες Έλληνες από την Μικρά Ασία . Το αποκριάτικο αυτό έθιμο γίνεται την τελευταία Κυριακή των αποκριών και κυριαρχεί στην Άνω Σύρο και Ερμούπολη . Τα Ζεϊμπέκια είναι μια ομάδα 30 – 40 ατόμων: Τον πρώτο καπετάνιο, τον δεύτερο καπετάνιο, τον τρίτο καπετάνιο , που τον αποκαλούν και μουσταφά, την χανούμισσα ( γυναίκα του πρώτου καπετάνιου που ήταν άνδρας ντυμένος νύφη.) δύο Αραπάδες , που ήταν οι υπηρέτες του Καπετάνιου και τα Ζεϊμπέκια.

Στις 22 Φεβρουαρίου γίνεται η καθιερωμένη παρέλαση στην Ερμούπολη και στη συνέχεια, πάρτυ στους πεζόδρομους Θ. Σπερχειού και Πρωτοπαπαδάκη. Στις 24 Φεβρουαρίου έχουμε αναβίωση του εθίμου της τελευταίας αποκριάς των Καθολικών με το κάψιμο του Καρνάβαλου.



Καρναβάλι Ξάνθης

Σάββατο 21 Φεβρουαρίου
19.30 Βραδινή Καρναβαλική Παρέλαση
Τα αποκριάτικα πληρώματα που θα πάρουν μέρος στην μεγάλη καρναβαλική παρέλαση της Κυριακής, ξεκινώντας στις 19.30 από την διασταύρωση 28ης Οκτωβρίου και Καβάλας, θα παρελάσουν χορεύοντας σε ξέφρενους καρναβαλικούς ρυθμούς. Η παρέλαση θα καταλήξει στην Κεντρική Πλατεία όπου το γλέντι θα συνεχιστεί μ’ ένα ξέφρενο πάρτι. Μουσική επένδυση από τον Δημήτρη Αργυρίου και Δημήτρη Έμπορο. Ένα project που κινείται σε latin και σύγχρονους χορευτικούς ρυθμούς.

Κυριακή 22 Φεβρουαρίου 2015
Είσοδος Πόλης (από Καβάλα)
13.30 «Μεγάλη Καρναβαλική Παρέλαση»
Κορυφαία στιγμή των Εορτών είναι η Μεγάλη Καρναβαλική Παρέλαση. Άρματα και χιλιάδες καρναβαλιστές θα ξεχυθούν στους δρόμους της πόλης, με χρώματα και μουσικές να συνοδεύουν τον Βασιλιά Καρνάβαλο. Μουσική επένδυση από τον Δημήτρη Αργυρίου. Ένα project που κινείται σε latin και σύγχρονους χορευτικούς ρυθμούς. Μέσω της οδού 28ης Οκτωβρίου θα περάσει από την Κεντρική Πλατεία, και θα καταλήξει στο χώρο του γηπέδου του ΑΟΞάνθης όπου βρίσκονται τα στέκια των Συλλόγων. Με τη λήξη της παρέλασης ξεκινάει ένα μεγάλο πάρτι στο πάρκο απέναντι από το γήπεδο με τη συμμετοχή όχι μόνο των Καρναβαλιστών αλλά και του κόσμου.

Μουσική από τον DJ Joe Vida, πυροτεχνήματα, άφθονο κρασί, χορός.

Την Καρναβαλική Παρέλαση για την Δημόσια Τηλεόραση θα παρουσιάσει ο Γιώργος Λιανός.
Γέφυρα Ποταμού Κόσυνθου Με το Ξανθιώτικο έθιμο το κάψιμο του «Τζάρου» σε μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα με πυροτεχνήματα, ολοκληρώνονται οι εορταστικές εκδηλώσεις των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών – Ξανθιώτικο Καρναβάλι 2015.

Καρναβάλι Καλαμάτας

Σάββατο 21 Φεβρουαρίου, 14.00
«Ιζαμπιάδα» στην Κεντρική Προκυμαία του Λιμανιού Καλαμάτας

Κυριακη 22 Φεβρουαριου, 14.30
Μεγάλη καρναβαλική παρέλαση, τελετή λήξης και συναυλία με DEMY & BAND στην Κεντρική πλατεία.

Πανελλαδικό έθιμο

Γαϊτανάκι!
Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά έθιμα, που διατηρούνται ως τις μέρες μας, είναι το γαϊτανάκι. Το γαϊτανάκι είναι ένας χορός.Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι’ αυτόν το χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες, διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο. Οι υπόλοιποι δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν σε ζευγάρια.

Εκδηλώσεις στην Αθήνα

Καρναβάλι Μοσχάτου
Οι παρελάσεις ολοκληρώθηκαν αλλά την Καθαρά Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου 2015 θα γίνουν εκδηλώσεις και πέταγμα χαρταετού στη Παραλία Μοσχάτου και στο Πάρκο Ενόπλων Δυνάμεων στον Ταύρο.


Κέντρο Αθήνας
Στην Αθήνα ο χορός και το κέφι θα ξεκινήσει στη 13:30 το μεσημέρι το Σάββατο 21 Φεβρουαρίου στην Πλατεία Μοναστηρακίου με το το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής του Δήμου Αθηναίων να δίνει τον ρυθμό με τη συναυλία του «Ας αρχίσουν οι χοροί». Το βράδυ τις ίδιας μέρας (21/02 στις 20.00) οι μελωδίες του μεσοπολέμου, της επιθεώρησης, του κινηματογράφου και της ελληνικής οπερέτας θα ξυπνήσουν αναμνήσεις από την παλιά Αθήνα στο κοινό, που θα απολαύσει τη συναυλία «Άρωμα παλιάς Αθήνας» της Φιλαρμονικής Ορχήστρας και της Χορωδίας του Δήμου Αθηναίων στο Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας.

Την Κυριακή 22 Φεβρουαρίου στην Πλατεία Πλυτά στις 12:00 το μεσημέρι ο Σπύρος Πολυκανδριώτης θα μας ταξιδέψει με μία συναυλία ελληνικής παραδοσιακής μουσικής με σμυρναίικα, δημοτικά και νησιώτικα τραγούδια, αλλά και η Big Band του Δήμου Αθηναίων με λάτιν ρυθμούς στον Πεζόδρομο Διονυσίου Αρεοπαγίτου στις 13:00 το μεσημέρι θα δώσει αποκριάτικη χροιά στην κυριακάτικη μεσημεριανή βόλτα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου τα παιδιά διασκεδάζουν συμμετέχοντας σε αποκριάτικα εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις στα Μουσεία μας, όπου και οι μεγάλοι συμμετέχουν στις ξεναγήσεις και στις εκδηλώσεις με πρωταγωνιστή την αποκριάτικη παράδοση.

Η Καθαρά Δευτέρα θα εορταστεί και φέτος στον Λόφο του Φιλοπάππου, όπου οι εκδηλώσεις ξεκινούν από τις 11:00 το πρωί με παραδοσιακά κούλουμα με σαρακοστιανά εδέσματα σε μια μεγάλη γιορτή με πολύ μουσική και χορό.