Documenta: 3.5 εκατομμύρια ευρώ από το Κάσελ της Γερμανίας στην Αθήνα

Δεν είναι η γνωστή ιστορία. Δεν είναι η Ελλάδα που ζητά χρήματα από την Γερμανία.Είναι η Γερμανία που αποφασίζει να μοιραστεί μια διοργάνωση σταθμό για την ιστορία της τέχνης.

Όταν ιδρύθηκε η Documenta το 1955 στο Κάσελ της Γερμανίας, ο ρόλος της ήταν τολμηρός και ταυτόχρονα συγκινητικά αισιόδοξος: η τέχνη του σκοταδισμού των Ναζί έλαβε επίσημα τέλος και οι Γερμανοί μέσω αυτού του μεγάλου εικαστικού γεγονότος σε μια μικρή επαρχιακή Γερμανική πόλη, θα μαθαίνουν τι θα πει τέχνη. Η έκθεση ήθελαν να έχει έναν ακόμα σκοπό, να θυμίζει ότι η τέχνη είναι ο φάρος ώστε μια κοινωνία να κινείται μπροστά.

Φέτος η Documenta κλείνει 60 χρόνια ζωής. Έχει καταφέρει να θεωρείται η σημαντικότερη -και σοβαρότερη- εικαστική έκθεση του πλανήτη. Πάντα πολιτική, πάντα προκλητική (μέσα από τη ματιά του εκάστοτε επιμελητή) και πάντα σε ταυτόχρονη επαφή με την κοινωνία.

Για πρώτη φορά από την αρχή της λειτουργίας της, η Documenta θα μοιραστεί μεταξύ δύο πόλεων: την Αθήνα και το Κάσελ. Ο τίτλος της; «Μαθαίνοντας από την Αθήνα». Και τον Απρίλιο του 2017 θα δούμε για πρώτη φορά την Documenta στην πόλη μας. Σήμερα, οι δήμαρχοι των δύο πόλεων έδωσαν κοινή συνέντευξη τύπου μιλώντας για την διοργάνωση και τις συνεργασίες που θα ξεκινήσουν ήδη, σε λίγους μήνες.

Καταρχήν, η Documenta έχει ήδη υπολογίσει πως θα χρειαστούν 3.5 εκατομμύρια ευρώ για την αθηναϊκή πλευρά της έκθεσης. Χωρίς να αναμένει από την Αθήνα οικονομική αρωγή, το Κάσελ ζητά φορείς και οργανισμούς απλώς να συνδράμουν στην προσπάθεια. Και θα είναι μια πραγματικά σημαντική προσπάθεια αυτή. «Τα παιδιά στα σχολεία θα μαθαίνουν πράγματα για τον ελληνικό πολιτισμό για όλο τον χρόνο πριν την Documenta και θα γίνουν πολλές εκδηλώσεις που θα γνωρίζουν στους Γερμανούς τον ελληνικό πολιτισμό» δήλωσε ο δήμαρχος της πόλης κ. Bertram Hilden, ο οποίος τόνισε ότι «εμείς, ως τοπικοί παράγοντες, δεν μπορούμε να ασκήσουμε εξωτερική πολιτική μπορούμε όμως να σταθούμε μέσα από τις δομές μας αρωγοί στα προβλήματα των πολιτών μας. Η  documenta14 που θα διεξαχθεί στην Αθήνα και στο Κάσελ μπορεί να συμβάλει στο να κατανοήσουμε καλύτερα ο ένας τον άλλον, να έρθουμε πιο κοντά και να χτίσουμε γέφυρες. Η Documenta μπορεί να είναι ένα μέρος αυτής της ελπίδας».

Ο κύριος Καμίνης, μιλώντας για την διοργάνωση ανέφερε ότι «Κάσελ και Αθήνα, δύο ευρωπαϊκές πόλεις έρχονται μπροστά σε μια πολύ σημαντική ευκαιρία  πολιτιστικής συνεργασίας. Η ισότιμη φιλοξενία, δημιουργική συνεργασία αποτελεί μια πρόκληση πολιτισμού που κινητοποιεί την πόλη, τον δήμο και τους κατοίκους της Αθήνας, την Κοινωνία των Πολιτών και βεβαίως τους πολιτιστικούς φορείς.Η  δημοτική αρχή θα πράξει το καλύτερο δυνατόν για μια άρτια συνεργασία. Αξιοποιώντας μέσα, δομές, κτήρια, βιβλιοθήκες, αρχεία, φορείς, την Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής, τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού & Νεολαίας, την Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων».

Η τελευταία σημείωση όμως του Δημάρχου της Αθήνας ήταν και η πιο ουσιαστική καθώς ανατρέχοντας στην ιστορία μας θύμισε, πως η Documenta προωθούσε εδώ και τόσα χρόνια την Ευρωπαϊκή ιδέα. «Αυτή η ιδέα έχει αλλάξει πολύ από το 1955 ως σήμερα. Και η τελευταία της πράξη ξετυλίγεται με φόντο την Αθήνα. Και δεν είναι τυχαίο πως η Αθήνα αυτή τη στιγμή γίνεται κεντρική σκηνή για την Documenta καθώς έχει υπάρξει η "τελική σκηνή" πολλές φορές στο παρελθόν για την Ευρώπη. Ο τελευταίος εμφύλιος της Ευρώπης συνέβη στην Ελλάδα και η τελευταία δικτατορία της Ευρώπης συνέβη στην Ελλάδα» είπε ο κύριος Καμίνης.

Από την πλευρά του, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Documenta, Adam Szymczyk, ο οποίος έχει μαζί με επιμελητές της έκθεσης μετακομίσει στην Αθήνα για να ζήσει και να μπορέσει να μάθει όντως την πόλη, μίλησε για την επικείμενη έκθεση λέγοντας πως «η παράλληλη διοργάνωση της documenta14 στην Αθήνα και το Κάσελ αποτελεί μια πρόκληση που επιβάλλουν οι συνθήκες. Συνθήκες οι οποίες άλλαξαν από την έναρξη της διοργάνωσης πριν από 60 χρόνια. Η τέχνη αποτελεί το μέσο και συχνά τη δίοδο σε προβλήματα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά. Παρέχει τις δομές αλλά και το χώρο για συγκερασμό διαφορετικών απόψεων. Πεδίο ανταλλαγής αλλά και δράσης».

Σε ότι αφορά την διαχρονική πολιτιστική συμβολή της Αθήνας, σημείωσε : «Η Αθήνα από γεωγραφικής αλλά και ιστορικής θέσης διαδραμάτισε και διαδραματίζει ρόλο σημαντικό στη Δημοκρατία και στην παγκοσμιοποίηση της Τέχνης. Έχει συγκεράσει διαφορετικές τάσεις. Το Κάσελ μπορεί να μάθει από την Αθήνα και η Αθήνα με τη σειρά της να μάθει από το Κάσελ».

Τι είναι η documenta

Η εικαστική έκθεση documenta διοργανώνεται κάθε πέντε χρόνια στο Κάσελ από το 1955. Στις προηγούμενες δεκατρείς documenta η πόλη φιλοξένησε πολλούς καλλιτέχνες και ανθρώπους του πολιτισμού από ολόκληρο τον κόσμο.  Το 2017 η documenta 14 θα διοργανωθεί και σε δεύτερο σημείο –την Αθήνα ως εργαστήριο σύγχρονων ιδεών- καθιστώντας το Κάσελ και την ελληνική πρωτεύουσα ισότιμους τόπους φιλοξενίας της έκθεσης. Με αυτό το σκεπτικό, και υπό τον τίτλο «Μαθαίνοντας από την Αθήνα», ο Szymczyk επέλεξε τη διπλή δομή, που αποφασίστηκε για την documenta 14.

Τα εγκαίνια της documenta 14 στην Αθήνα έχουν προγραμματιστεί για τον Απρίλιο του 2017, ενώ μετά από δύο μήνες, στις 10 Ιουνίου, θα γίνουν τα εγκαίνια και στο Κάσελ. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει ένας μήνας κατά τον οποίο η έκθεση θα διεξάγεται παράλληλα και στα δύο σημεία. Επιπλέον, παρόλο που κάθε σκέλος της έκθεσης θα διαμορφωθεί αυτόνομα, θα αλληλοεπηρεάζονται ως προς το περιεχόμενο, και θα φιλοξενηθούν σε επιλεγμένους  χώρους στην Αθήνα και στο Κάσελ.