H Λένα Πλάτωνος μελοποιεί Έμιλι Ντίκινσον

Η Λένα Πλάτωνος, στη μακρόχρονη καλλιτεχνική της πορεία, που ξεκινά από τα χρόνια της Λιλιπούπολης και τη συνεργασία της με τον Μάνο Χατζιδάκη στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, μέχρι και σήμερα, αποδεικνύει ότι η έντονη αισθαντικότητα του έργου της είναι μια ανεξάντλητη πηγή δημιουργίας.

Τώρα, παρουσιάζει τώρα για πρώτη φορά έναν κύκλο αγγλόφωνων τραγουδιών σε ποίηση Έμιλι Ντίκινσον, σε μια συναυλία στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 5 Ιουνίου, με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη να απαγγέλει στα ελληνικά τους στίχους της σπουδαίας Αμερικανίδας ποιήτριας του 19ου αιώνα.

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας η Σαβίνα Γιαννάτου θα ερμηνεύσει τον κύκλο τραγουδιών «Καρυωτάκης - 13 τραγούδια», από τα πιο αγαπημένα στο κοινό έργα της Λένας Πλάτωνος.

«Τα πρώτα μου τραγούδια, όταν σπούδαζα πιάνο στη Βιέννη, ήταν ροκ μπαλάντες σε αγγλικούς στίχους ενός Άγγλου φίλου, και αποτέλεσαν εξαιρετική εμπειρία για την ικανότητά μου γενικά να φτιάχνω τραγούδια» εξηγεί η Λένα Πλάτωνος.

Και μπορεί εκείνες οι ηχογραφήσεις να χάθηκαν, όχι όμως και η ανάγκη της να συνεχίσει να μελοποιεί δικούς της πια αγγλικούς στίχους.

Ήταν ένα χρόνο πριν όταν η συνθέτρια αποφάσισε να μελοποιήσει δέκα ποιήματα της Έμιλι Ντίκινσον, τα περισσότερα ερωτικά, τα οποία δούλεψε για δύο γυναικείες φωνές (Αθηνά Ρούτση και η Sissi Rada).

Η «συνάντησή» της με την ποίηση της μεγάλης Αμερικανίδας ποιήτριας ήταν αρκετά καθοριστική, παραδέχεται η ίδια. «Το έργο της διαθέτει αφάνταστη μουσικότητα και μοιάζει να γράφτηκε χθες, ενώ έχει γραφτεί τον προπερασμένο αιώνα, και μάλιστα μέσα σε εντελώς παράδοξες συνθήκες» παρατηρεί η Λένα Πλάτωνος. «Η Ντίκινσον, αν και ήταν κλεισμένη μέσα στο σπίτι λόγω ψυχικής διαταραχής, παρουσιάζει την εικόνα του ποιητή που έχει βαθύτατη επαφή με την εξωτερική και εσωτερική πραγματικότητα... Οι αντένες της έπιασαν με φανταστική ευαισθησία τα μεγάλα θέματα της ανθρώπινης ύπαρξης, δηλαδή τον Έρωτα και το Θάνατο, στα οποία είναι αφιερωμένο το μεγαλύτερο μέρος του έργου της».

Όσο για την σχέση της συνθέτριας με την ποίηση του Κώστα Καρυωτάκη, η ίδια αφηγείται: «Στο τέλος της δεκαετίας του '70, όταν είχα αρχίσει να εργάζομαι σαν επαγγελματίας συνθέτις στο Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζιδάκι, ο Μάνος για τις ανάγκες του προγράμματος μού ανέθεσε να μελοποιήσω ποιήματα του Καρυωτάκη. Αρχικά αρνήθηκα, γιατί μου φάνηκε ότι δεν ήμουν άξια να μελοποιήσω έναν γίγαντα της ποίησής μας σαν τον Καρυωτάκη, και προσφέρθηκα να γράψω σκέτη μουσική, που θα ταίριαζε στο ύφος του για να υποστηρίξω τις απαγγελίες. Τελικά, μια νύχτα, καθώς είχα στο πιάνο μου ανοιχτό το βιβλίο με τα ποιήματα του Καρυωτάκη, το βλέμμα μου αγκιστρώθηκε σ' ένα ποίημα του... το "Βράδυ". Το μελοποίησα αμέσως κι έκλαψα. Την επομένη το παρουσίασα ενορχηστρωμένο στο Τρίτο. Στην πρώτη ηχογράφηση το τραγούδησα εγώ κι αργότερα η Σαβίνα. Το τραγούδι αυτό καθιερώθηκε αμέσως, ακολούθησαν κι άλλα τραγούδια, ο Μάνος τα λάτρεψε και με βοήθησε να μπω στη δισκογραφία με αυτά. Η Σαβίνα υπήρξε και εξακολουθεί να υπάρχει ως η φωνή φετίχ γι’ αυτά τα τραγούδια».

Δεδομένου ότι στη ζωή και στο έργο, τόσο του Κώστα Καρυωτάκη, όσο και της Έμιλι Ντίκινσον, κυριάρχησε το «μαύρο», η Λένα Πλάτωνος πιστεύει ότι στην περίπτωση τόσο μεγάλων καλλιτεχνών σαν κι αυτούς, «το μαύρο λειτουργεί σαν υπέρβαση, σαν ένα είδος αυτοθεραπείας, που γεννάει την ελπίδα.»

«Πραγματικά υπάρχει ελπίδα, όσο ζοφερή κι αν είναι η σημερινή πραγματικότητα, πάντα υπάρχει η ελπίδα της ποιοτικής αλλαγής μέσω της υπέρβασης, όταν το ''μαύρο'' σε κάποιον προσωπικά, ή και σε ολόκληρες κοινωνίες, έχει φτάσει στα όριά του και δεν έχει πια κανείς να χάσει τίποτα. Για μένα προσωπικά, το κλειδί βρίσκεται στην ανάκτηση του συναισθήματος της αγάπης!» καταλήγει η Λένα Πλάτωνος.

Ή αλλιώς «Hope is the thing with feathers» (H ελπίδα είναι ένα πράγμα με φτερά) όπως τιτλοφορείται o κύκλος αγγλόφωνων τραγουδιών της Λένας Πλάτωνος, δάνειο από το ομώνυμο ποίημα της Έμιλι Ντίκινσον .